Η συνολική πραγματική απορρόφηση όλων των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014 – 2020, εκτός του ΠΑΑ, έως το τέλος του 2022 ήταν 83%. Επομένως για το τελευταίο επιλέξιμο έτος, 2023, απαιτείται να απορροφηθεί ένα σημαντικό ποσοστό που ανέρχεται σε 17% των πόρων, και το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 3,2 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο ΕΝΑ, οι πληρωμές του Ταμείου έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022 υπολογίζονται συνολικά σε 4,35 δισ. ευρώ και περιλαμβάνουν λογιστικές πληρωμές 3,2 δισ. ευρώ και πραγματικές πληρωμές 1,25 δισ. ευρώ. Με βάση τα παραπάνω, η πραγματική απορρόφηση των συνολικών πόρων του «Ελλάδα 2.0» υπολογίζεται σε 4% ενώ η λογιστική απορρόφηση σε 14%. Με τον όρο λογιστικές πληρωμές νοούνται οι (ενδιάμεσες) μεταφορές μεταξύ λογαριασμών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδας και όχι πληρωμές προς τους δικαιούχους των δράσεων και έργων. Οι λογιστικές πληρωμές (πιο γνωστές ως «παρκάρισμα πόρων») δεν συμμετέχουν στον υπολογισμό του ΑΕΠ και δεν έχουν επίπτωση στην πραγματική οικονομία.
Με βάση την επεξεργασία του Ινστιτούτου, η οποία βασίζεται σε αναλυτικό πίνακα πληρωμών ανά έργο, οι λογιστικές πληρωμές εκτιμώνται περίπου σε 2 δισ. ευρώ για το σκέλος των επιχορηγήσεων και σε 1,2 δισ. ευρώ για το σκέλος των δανείων.
Όσον αφορά στα προγράμματα για τα οποία υπάρχει υψηλή επικινδυνότητα απώλειας πόρων είναι τα κάτωθι:
- Πρόγραμμα Υποδομών Μεταφορών και Περιβάλλον απορρόφηση 65%.
- Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης Δημοσίου Τομέα απορρόφηση 66%.
- Πρόγραμμα Θάλασσας και Αλιείας μόλις 53%
- Περιφερειακό Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας απορρόφηση 69%.
- Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης απορρόφηση 67%.
Σημειώνουμε πως η Ελλάδα είχε καταλάβει τη δεύτερη θέση, μετά την Πορτογαλία και την Γερμανία, ως προς τον χρόνο κατάθεσης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, ωστόσο, οι αρχικοί προβληματισμοί που συνόδευαν την πρόκληση για συνέχιση των υψηλών επιδόσεων και αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αποδεικνύονται βάσιμοι. Άλλωστε υπάρχει και η ανάλογη εμπειρία με την αξιοποίηση των πόρων των ΕΣΠΑ στο παρελθόν που δικαιολογεί τον προβληματισμό.