Στο τέλος του 2022 και επί συνόλου εγκατεστημένης ικανότητας παραγωγής της τάξης των 20,7GW, λειτουργούσαν περίπου 9,7GW σταθμών ΑΠΕ όπως φαίνεται στο Σχήμα 1. Η τεράστια πλειοψηφία των σταθμών αυτών είναι Α/Π και Φ/Β, δηλ. σταθμοί “μη-κατανεμόμενοι” καθώς η παραγωγή τους εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες.
Σχήμα 1. Εγκατεστημένη ισχύς σταθμών παραγωγής ανά τεχνολογία (2022)
Στο Σχήμα 2 απεικονίζονται συγκριτικά τα ενεργειακά ισοζύγια για το έτος 2010 και την τελευταία τριετία. Γίνεται φανερό ότι έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα για την απανθρακοποίηση του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, καθώς το 2023 σχεδόν το47% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού προήλθε από ανανεώσιμες πηγές αν προσμετρήσουμε και την παραγωγή των μεγάλων υδροηλεκτρικών (ΗΥ).
Σχήμα 2. Ενδεικτικά ετήσια ενεργειακά ισοζύγια.
Ένα σημαντικό σημείο που πρέπει να σχολιαστεί ιδιαίτερα είναι η ραγδαία αύξηση των Φ/Β σταθμών γεγονός που έχει σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία του Συστήματος. Οι σταθμοί αυτοί έχουν κατά κανόνα συνδεθεί ως “διεσπαρμένη παραγωγή” στα δίκτυα διανομής. Σε περιοχές της χώρας με μεγάλο όγκο διεσπαρμένης παραγωγής παρατηρούνται εγχύσεις από το Δίκτυο προς το Σύστημα στη διάρκεια της ημέρας. Στο Σχ. 3 απεικονίζεται η ραγδαία αυξανόμενη συμβολή των Φ/Β σταθμών στο ενεργειακό ισοζύγιο με συνολική ετήσια παραγωγή που εκτινάχθηκε από 1,2 TWh το 2010 σε 6,7 TWh το 2021.
Μια ευεργετική επίδραση των Φ/Β σταθμών στη λειτουργία του Συστήματος είναι η εξάλειψη των μεσημεριανών αιχμών οι οποίες απομάκρυναν την ανάγκη για εγκατάσταση μονάδων αιχμής. Επί πλέον, το Σύστημα έπαψε να αντιμετωπίζει προβλήματα χαμηλών τάσεων ή/και ευστάθειας τάσεως. Αντίθετα προέκυψε ζήτημα ρύθμισης υψηλών τάσεων όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια. Στο Σχ. 4 φαίνεται η συμβολή των Φ/Β σταθμών στη μείωση των μεσημεριανών αιχμών διαχρονικά. Αντίθετα, η απότομη έως μηδενισμού μείωση της παραγωγής των Φ/Β σταθμών κατά το ηλιοβασίλεμα, δημιουργεί την ανάγκη αντικατάστασης της απωλεσθείσας παραγωγής από συμβατικές μονάδες, ανάγκη που μεγεθύνεται από το γεγονός της ταυτόχρονης αύξησης των φορτίων (λόγω ηλεκτροφωτισμού και άλλων οικιακών χρήσεων).
Μια ακόμα σημαντική επίδραση των Φ/Β σταθμών είναι η μείωση των ροών ισχύος μέσω του συστήματος μεταφοράς, καθώς μεγάλο μέρος της παραγωγής τους καταναλώνεται κοντά στα φορτία, στα τοπικά δίκτυα διανομής.
Σχήμα 3. Συμβολή της διεσπαρμένης παραγωγήςΦ/Β στο ενεργειακό ισοζύγιο
Σχήμα 4. Συμβολή της διεσπαρμένης παραγωγής στη μείωση της μεσημεριανής αιχμής
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για υπερδιπλασιασμό των ΑΠΕ έως το 2030 και την πλήρη απολιγνιτοποίηση έως το 2028. Η εξυπηρέτηση αυτού του στόχου έχει ως προαπαιτούμενο αλλαγές και μετασχηματισμούς στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας για το οποίο πρέπει να θυμηθούμε ότι σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε για να εξυπηρετήσει ένα διαφορετικό μοντέλο παραγωγής που στηρίζονταν σε μεγάλες θερμικές μονάδες με συγκεκριμένη γεωγραφική χωροθέτηση.
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, η ταχεία ανάπτυξη των ΑΠΕ απαιτεί άμεσες λύσεις ώστε οι Διαχειριστές να μπορούν να εγγυηθούν την ομαλή και ασφαλή λειτουργία. Δεδομένου ότι οι ΑΠΕ αυξάνονται πολύ ταχύτερα από τα φορτία (οι στόχοι περαιτέρω εξηλεκτρισμού φαίνεται να αργούν ενώ έχουν τεθεί στόχοι για άμεση εξοικονόμηση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο), η ανάγκη εφαρμογής αποτελεσματικών λύσεων είναι εξαιρετικά επείγουσα.
Λειτουργία Συστήματος και Ασφάλεια
Το Ελληνικό διασυνδεδεμένο Σύστημα λειτουργεί με βάση τους θεσμοθετημένους Κώδικες Διαχείρισης. Παράλληλα, ως τμήμα του διασυνδεδεμένου Ευρωπαϊκού συστήματος οφείλει να ακολουθεί συγκεκριμένους -και θεσμοθετημένους σε Ευρωπαϊκό επίπεδο -τεχνικούς κανόνες οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί στη διάρκεια πολλών δεκαετιών από υπερεθνικούς οργανισμούς (UCPTE, UCTE, ENTSO-e) ως ένα πλαίσιο που εγγυάται την ασφαλή λειτουργία του Ευρωπαϊκού συστήματος. Τα πιο πάνω αποτυπώνονται στην Οδηγία 2017/1485 (System Operation Guide Lines-SOGL) και εξειδικεύονται στο σύμφωνο των Διαχειριστών των συστημάτων της σύγχρονης ζώνης της Ηπειρωτικής Ευρώπης (Synchronous Area Framework Agreement-SAFA). Επιπρόσθετα οι σχετικοί Κανονισμοί1 (Regulations) CACM, FCW, E&R, EBGL που αφορούν τη λειτουργία της αγοράς ηλ. ενέργειας αποτελούν ένα ακόμα πλαίσιο κανόνων που πρέπει να ακολουθούν οι Διαχειριστές της Ευρώπης.
Για την ασφαλή λειτουργία του Συστήματος απαιτείται η εξασφάλιση ισοζυγίου μεταξύ παραγωγής και φορτίου. Η συνθήκη που το εξασφαλίζει είναι η διατήρηση σταθερής συχνότητας 50 Hz (με ανεκτή απόκλιση εύρους ±200mHz). Στο Ευρωπαϊκό διασυνδεδεμένο σύστημα ακολουθείται προσέγγιση αποκεντρωμένου ελέγχου, δηλ. κάθε Διαχειριστής είναι υπεύθυνος για τη διατήρηση του ισοζυγίου παραγωγής -φορτίου στα όρια της περιοχής της οποίας έχει την ευθύνη ελέγχου. Στο Σχήμα 5 φαίνεται η βασική λειτουργία ελέγχου για την οποία είναι υπεύθυνα τα Εθνικά Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας (ΕΚΕΕ). Ο βρόχος ελέγχου αποσκοπεί στη συνεχή διατήρηση του ισοζυγίου παραγωγής –φορτίου, δηλαδή:
𝑃+𝐼𝑚=𝐿+𝐸𝑥+𝛢𝜋ώ𝜆𝜀𝜄𝜀𝜍
όπου: 𝑃 η συνολική παραγωγή (Συστήματος και Δικτύου), 𝛪𝑚 οι εισαγωγές (imports), 𝐿 το συνολικό φορτίο (Συστήματος και Δικτύου)και 𝛦𝑥 οι εξαγωγές (exports). Με βάση αυτό ο έλεγχος μεταπίπτει στην τήρηση των προγραμματισμένων ανταλλαγών ισχύος με τους γειτονικούς Διαχειριστές. Οι διαταραχές ισοζυγίου παραγωγής–φορτίουκαλύπτονται με μεταβολές στην παραγωγή των κατανεμόμενων μονάδων (θερμικά και μεγάλα υδροηλεκτρικά) όπως αυτές εντέλλονται από τα ΕΚΕΕ. Οι εντολές αυτές εκδίδονται από το σύστημα αυτόματου ελέγχου παραγωγής (Automatic Generation Control –AGC) το οποίο αποστέλλει εντολές προς τις κατανεμόμενες μονάδες ανά 8 δευτερόλεπτα.
Σχήμα 5. Ροές Ισχύος και Σχηματική παράσταση του βρόχου ελέγχου φορτίου-συχνότητας
Η Ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ακολουθεί το Ευρωπαϊκό “μοντέλο-στόχο” (target model) από την 1η Νοεμβρίου 2021. Η ένταξη των κατανεμόμενων μονάδων καθορίζεται αρχικά την προηγούμενη ημέρα από το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας (ΕΧΕ). Στη συνέχεια ο Διαχειριστής λειτουργεί την αγορά εξισορρόπησης με σκοπό την προσαρμογή της παραγωγής στο τρέχον φορτίο υπό το ελάχιστο κόστος. Οι διαδικασίες της αγοράς εξισορρόπησης εκτελούνται για κάθε περίοδο κατανομής (30 λεπτά).
Αρχικά εκτελείται η Διαδικασία Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ) η οποία οριστικοποιεί το πρόγραμμα ένταξης και προσδιορίζει τα επίπεδα παραγωγής κάθε κατανεμόμενης μονάδας σε κάθε περίοδο κατανομής (30 min) ενώ παράλληλά πρέπει να εξασφαλίζονται τα απαιτούμενα επίπεδα εφεδρειών.
Η ΔΕΠ εκτελείται σε προκαθορισμένα διαστήματα της ημέρας κατανομής σε προημερήσια (στις 16:45 και στις 24:00 της ημέρας D-1) και ενδοημερήσια (στις 12:00 της μέρας κατανομής D) βάση, αλλά και κατ’ απαίτηση (ad-hoc), όποτε αυτό κριθεί αναγκαίο από τον Διαχειριστή. Ακολουθεί η επίλυση της αγοράς εξισορρόπησης πραγματικού χρόνου (Real-Time Balancing Market –RTBM), η οποία εκτελείται σε περιβάλλον σχεδόν πραγματικού χρόνου (κάθε 15 min) και προσδιορίζει τα επιθυμητά σημεία λειτουργίας (set-points) των κατανεμόμενων μονάδων. Των εκτελέσεων ΔΕΠ και RTBM προηγούνται διαδικασίες για την πρόβλεψη τόσο των φορτίων της επόμενης μέρας όσο και της αναμενόμενης παραγωγής των μη κατανεμόμενων σταθμών ΑΠΕ.
Σαφώς οι θερμικές μονάδες και δευτερευόντως (λόγω περιορισμένης συσσωρευμένης ενέργειας) οι μεγάλοι ΥΗ σταθμοί είναι αυτές που μπορούν να αυξομειώνουν την ισχύ παραγωγής τους (ρυθμίζουσες μονάδες) ώστε η συνολική παραγωγή να προσαρμόζεται στο φορτίο. Σε συνθήκες μεγάλης διείσδυσης ΑΠΕ (λόγω της προτεραιότητας στην κατανομή τους) το φορτίο που απομένει να αναληφθεί από τις ρυθμίζουσες μονάδες είναι εξαιρετικά χαμηλό και δεν υπάρχει χώρος για την ένταξή τους. Είναι όμως απαραίτητες για τη διατήρηση της ασφάλειας καθώς μόνο αυτές μπορούν να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες εφεδρείες. Τα υψηλά τεχνικά ελάχιστα των θερμικών μονάδων της χώρας ενισχύει το πρόβλημα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ανάγκη τήρησης των εφεδρειών ασφαλείας αναγκάζει το Διαχειριστή να κρατά σε λειτουργία θερμικές μονάδες και να απορρίπτει (curtailment) πλεονάζουσα ενέργεια από ΑΠΕ. Σε αντίθετη περίπτωση, η πλεονάζουσα ισχύς θα απομαστευθεί προς τα γειτονικά συστήματα με αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη αύξηση του σφάλματος περιοχής (Area Control Error-ACE). Αν παρόμοιες συνθήκες εμφανιστούν σε γειτονικά συστήματα και δεν ελεγχθούν τα σφάλματα κάθε περιοχής, ενδέχεται να έχουμε μη αναμενόμενες ροές ισχύος σε ευρύτερες περιοχές με κινδύνους για μεγάλες διαταραχές.
Τονίζεται ότι τέτοιες λειτουργικές καταστάσεις είναι όλο και περισσότερο συχνές στη χώρα μας (αλλά και σε άλλα Ευρωπαϊκά συστήματα) Ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο, λόγω της αυξανόμενης διείσδυσης ΑΠΕ αλλά και της μείωσης των φορτίων (εξαιτίας των πολλαπλών κρίσεων). Συνεπώς η συχνότητα εμφάνισης τέτοιων συνθηκών αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι την 28/10/2022 και ώρες 11:00 μέχρι 17:00, η παραγωγή από ΑΠΕ στη χώρα ήταν μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Το πρόβλημα αντιμετωπίσθηκε με περικοπή ΑΠΕ Συστήματος.
Πρέπει να τονισθεί επίσης ότι σε συνθήκες μεγάλης διείσδυσης αυξάνουν οι αβεβαιότητες που έχει να αντιμετωπίσει ο Διαχειριστής. Η πρόβλεψη των ΑΠΕ εμφανίζει σφάλματα πρόβλεψης της τάξεως του 10%-12%. Στη χώρα μας οι σταθμοί ΑΠΕ που έχουν συνδεθεί στο Δίκτυο δεν είναι τηλεμετρούμενοι και ο Διαχειριστής δεν έχει σαφή εικόνα της κατάστασης παραγωγής-φορτίου στα δίκτυα διανομής, γεγονός που εισάγει ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες για το Διαχειριστή. Επιπρόσθετα, η ενοποίηση των αγορών και η αύξηση των διασυνοριακών ανταλλαγών συνεπάγονται λειτουργικές καταστάσεις Συστήματος με μεγάλες και λιγότερο προβλέψιμες μεταβολές. Οι πιο πάνω αβεβαιότητες αυξάνουν τις ανάγκες εφεδρειών (τόσο ανοδικών όσο και καθοδικών), εντείνοντας έτσι το πρόβλημα που αναλύθηκε πιο πάνω. Η ανάπτυξη συστημάτων τηλεμέτρησης και τηλεχειρισμών στο Δίκτυο και κατάλληλων διεπαφών με το Διαχειριστή είναι άμεσης προτεραιότητας ζήτημα για τη χώρα λόγω του μεγάλου όγκου της εγκατεστημένης παραγωγής ΑΠΕ στο Δίκτυο η οποία μάλιστα αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία.
Ισοζύγιο ισχύος σε ημέρες χαμηλού φορτίου
Το Σχήμα 6 αποτυπώνει στο πάνω μέρος (Α) το φορτίο Συστήματος (με διακεκομμένη κόκκινη γραμμή) το οποίο καλείται να διαχειριστεί ο ΑΔΜΗΕ και το ενεργειακό ισοζύγιο της ημέρας του Πάσχα του 2022. Το φορτίο είναι εξαιρετικά χαμηλό και παρουσιάζει ελάχιστο κατά τις μεσημβρινές ώρες (κάτω από 1000MW). Έχει ενταχθεί ελάχιστη λιγνιτική παραγωγή (γκρι χρώμα), μονάδες φυσικού αερίου (ώστε να εξασφαλίζονται οι απαραίτητες εφεδρείες), σημαντική υδροηλεκτρική παραγωγή κατά τη δύση του ήλιου (ώστε να υπάρχει η απαραίτητη ευελιξία για την αντιμετώπιση της ταχείας αύξησης φορτίου). Ένα μεγάλο μέρος του φορτίου καλύπτεται από εισαγωγές. Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι στη διάρκεια του μεσημεριού και μεταξύ των ωρών 13:00 και 17:00, λόγω της μεγάλης παραγωγής των Φ/Β, στο Σύστημα λειτουργούσαν ελάχιστες θερμικές μονάδες, απολύτως απαραίτητες για την εξασφάλιση των απαραίτητων εφεδρειών και συνεισφορά στη ρύθμιση τάσης. Ο Διαχειριστής αναγκάστηκε σε περικοπή των εισαγωγών στη διάρκεια του μεσημεριού για τη διατήρηση του ισοζυγίου παραγωγής–φορτίου. Παρά ταύτα, λόγω πλεονάζουσας παραγωγής, το σφάλμα περιοχής (ACE) στη διάρκεια των ωρών 14:00 έως 16:00 ήταν ιδιαίτερα υψηλό (της τάξης των 300 έως 400 MW. Στο κάτω μέρος του σχήματος 6 (Β) διακρίνεται το συνολικό φορτίο (Συστήματος και Δικτύου) και η συνεισφορά των διεσπαρμένων στο Δίκτυο Φ/Β στο ενεργειακό ισοζύγιο.
Σχήμα 6. Ενεργειακό ισοζύγιο του Πάσχα 2022 (24.04.2022)
Στο Σχήμα 7 αποτυπώνεται η κατάσταση της 28ης Οκτωβρίου 2022, μια ημέρα αργίας με επίσης χαμηλά φορτία και εξαιρετικά μεγάλη αιολική παραγωγή. Αν και τη συγκεκριμένη ημέρα το Ελληνικό Σύστημα ήταν εξαγωγικό, η εξαιρετικά μεγάλη παραγωγή αιολικών και Φ/Β οδήγησε στην ανάγκη περικοπής ισχύος Α/Π στη διάρκεια της ημέρας (από περίπου 10:00 έως τη δύση στις 17:30, όπου παρατηρείται επιπεδοποίηση της παραγωγής από Α/Π) λόγω πλεονάζουσας ενέργειας.
Σχήμα 7. Ενεργειακό ισοζύγιο της 28/10/2022
Διαχείριση ταχέων μεταβολών φορτίου Συστήματος και Ευελιξία μονάδων
Μια επιπλέον δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι χειριστές στα ΕΚΕΕ είναι διαχείριση των απότομων μεταβολών στο καθαρό φορτίο Συστήματος (δηλ. αυτό που διακινείται μέσω του συστήματος μεταφοράς). Με τη δύση του ήλιου οι Φ/Β σταθμοί παύουν ταυτόχρονα να παράγουν, ενώ ταυτόχρονα το φορτίο αυξάνεται λόγω του ηλεκτροφωτισμού και άλλων χρήσεων. Η απωλεσθείσα παραγωγή των Φ/Β πρέπει ταχύτατα να καλυφθεί από συμβατικές μονάδες οι οποίες πρέπει να μεταβάλουν γρήγορα την παραγωγή τους (sunset effect). Η ανάγκη αυτής της ευελιξίας στη μεταβολή της παραγωγής θέτει περαιτέρω περιορισμούς στη δυνατότητα εξισορρόπησης παραγωγής-φορτίου. Στο Σχήμα 8 φαίνεται η επίδραση του φαινομένου στο φορτίο Συστήματος διαχρονικά (από το 2011 έως το 2022). Αυξανόμενης της Φ/Β παραγωγής αυξάνεται και η ισχύς που πρέπει να καλυφθεί από στρεφόμενες θερμικές μονάδες. Τα χαρακτηριστικά των θερμικών μονάδων στην χώρα μας δεν είναι τέτοια που προσφέρουν μεγάλη ευελιξία αυξομοίωσης της παραγωγής τους. Αντίθετα οι υδροηλεκτρικές μονάδες έχουν τη δυνατότητα ταχύτατης μεταβολής της παραγωγής τους αλλά η διαθεσιμότητά τους δεν είναι πάντοτε δεδομένη καθώς συνδέεται με την εκάστοτε στάθμη των ανάντη και κατάντη ταμιευτήρων τους. Σε ημέρες με μεγάλη ηλιοφάνεια οι συμβατικές μονάδες καλούνται τυπικά να αναλάβουν έως και 2100 MW σε 2,5 ώρες.
Σχήμα 8. Τυπικά 24ωρα προφίλ φορτίου Συστήματος ετών 2011-2022
Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι τους τελευταίους μήνες και μετά την έναρξη της συνεχούς διαπραγμάτευσης (XBID) στο ΕΧΕ, το ΕΚΕΕ καλείται να διαχειριστεί συνθήκες κατά τις οποίες ενδέχεται να αλλάζουν τα προγράμματα ανταλλαγών πολύ κοντά στην ώρα κατανομής. Ας φανταστούμε μια ημέρα με μεγάλη παραγωγή ΑΠΕ και πρόγραμμα εξαγωγών το οποίο αλλάζει λίγες ώρες πριν την ώρα κατανομής και μετατρέπεται σε εισαγωγικό. Γίνεται φανερή η επί πλέον δυσκολία που έχουν να αντιμετωπίσουν τα ΕΚΕΕ.
Προβλήματα ανύψωσης τάσεων
Τέλος, ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στη ρύθμιση των τάσεων του Συστήματος. Η μεγάλη διείσδυση διεσπαρμένης παραγωγής ΑΠΕ έχει συμβάλλει στη μείωση των ροών ισχύος δια μέσου των γραμμών μεταφοράς οι οποίες είναι πολύ χαμηλά φορτισμένες με αποτέλεσμα την έντονα χωρητική συμπεριφορά τους η οποία συμβάλλει στη αύξηση των τάσεων του Συστήματος. Τα μέτρα αντιστάθμισης που υπάρχουν (πηνία) δεν είναι επαρκή με αποτέλεσμα τόσο στο σύστημα 400kV όσο και στο σύστημα 150kV να εμφανίζονται εξαιρετικά υψηλές τάσεις, στα όρια του ανεκτού και ορισμένες συνθήκες πάνω από τα όρια ασφαλείας του εξοπλισμού. Στο Σχήμα 9 φαίνονται ενδεικτικές τάσεις στο ΚΥΤ Καρδιάς την Πρωτοχρονιά του 2023.
Σχήμα 9. Τάσεις στο ΚΥΤ Καρδιάς (01/01/2023)
Παρόμοιο πρόβλημα υψηλών τάσεων αντιμετωπίζουν και τα δίκτυα διανομής με μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα με την εγκατάσταση συσκευών αντιστάθμισης (ή/και άλλα μέσα όπως τη συμμετοχή σταθμών ΑΠΕ στη ρύθμιση τάσης) από αμφότερους τους Διαχειριστές Συστήματος και Δικτύου καθώς η ρύθμιση τάσης μπορεί να γίνεται μόνο τοπικά.Σε συνθήκες πολύ υψηλών τάσεων, το έσχατο μέτρο που λαμβάνεται από πλευράς Διαχειριστή Συστήματος είναι η θέση εκτός λειτουργίας επιλεγμένων ΓΜ 400kV.
Επίλογος
Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων είναι επιτακτική. Το επόμενο διάστημα θα χρειαστεί να αυξηθούν οι περικοπές παραγωγής ΑΠΕ ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια του Συστήματος και η ενεργειακή μετάβαση να συνεχιστεί ομαλά, χωρίς αναταράξεις και αρνητικές επιπτώσεις. Πρέπει επίσης να συνυπολογισθεί ότι οι εξελίξεις που αναμένεται να λύσουν μακροπρόθεσμα το πρόβλημα της εξισορρόπησης του ισοζυγίου παραγωγής-φορτίου (εγκατάσταση μεγάλων στοιχείων συσσώρευσης, ανάπτυξη δικτύων και διασυνδέσεων, ηλεκτροκίνηση, παραγωγή καθαρών καυσίμων κλπ.) απαιτούν σημαντικό χρόνο για να αναπτυχθούν και δεν μπορούν να συνεισφέρουν βραχυ-μεσοπρόθεσμα. Η συμμετοχή των σταθμών ΑΠΕ στη ρύθμιση των τάσεων είναι μια ρεαλιστική και άμεσα εφαρμόσιμη λύση για μετριασμό του προβλήματος των υψηλών τάσεων ενώ η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης(τόσο για βραχυχρόνια όσο και για μακροχρόνια) φαίνεται ότι είναι απαραίτητη για την περαιτέρω αύξηση της διείσδυσης σταθμών μη-κατανεμόμενων ΑΠΕ.
1 Κανονισμός (ΕΕ) 2015/1222: CACM (Capacity Allocation and Congestion Management)↔Κανονισμός (ΕΕ) 2016/1719: FCA (Forward Capacity Allocation) Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2195: EBGL (Electricity Balancing Guide Line) E&R Emergency and Restoration: Consistency of Defense and Restoration Plans
(αναδημοσίευση από το περιοδικό "ΠΥΛΩΝΕΣ" της ΕΕ Cigre)