Μάλιστα, αρκετοί αναλυτές υπογραμμίζουν το γεγονός ότι τα νέα μέλη της ομάδας είναι παραγωγοί πετρελαίου, με τρία από αυτά, μάλιστα, με προεξάρχουσα τη Σαουδική Αραβία, να είναι σημαντικά μέλη του OPEC.
Με την απόφαση υπέρ αυτής της επέκτασης -η οποία είναι η πρώτη για την ομάδα των BRICS εδώ και 13 χρόνια- οι ηγέτες του μπλοκ άφησαν ανοιχτή την πόρτα για μελλοντική διεύρυνση καθώς δεκάδες ακόμη χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθούν σε αυτό, με την ελπίδα να αλλάξουν τους όρους του παγκόσμιου ανταγωνισμού
Με την νέα αυτή επέκταση αυξάνεται η οικονομική βαρύτητα των BRICS, των οποίων τα υφιστάμενα μέλη είναι η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, καθώς και η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Νότια Αφρική, ενώ αυξάνει τις πιθανότητες να γίνει πράξη η δεδηλωμένη φιλοδοξία του μπλοκ να καταστεί πρωταθλητής του Παγκόσμιου Νότου.
Ωστόσο, όπως σημειώνει το Reuters, οι μακροχρόνιες εντάσεις θα μπορούσαν να παραμείνουν μεταξύ μελών που θέλουν oι BRICS να εξελιχθούν σε αντίβαρο προς τη Δύση -ιδίως η Κίνα, η Ρωσία και τώρα το Ιράν- και εκείνων που συνεχίζουν να καλλιεργούν στενούς δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. «Αυτή η επέκταση των μελών είναι ιστορική», δήλωσε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της διεύρυνσης του μπλοκ. «Δείχνει την αποφασιστικότητα των χωρών των BRICS για ενότητα και συνεργασία ευρύτερα με τις ευρύτερες αναπτυσσόμενες χώρες».
Το ακρωνύμιο BRICS επινοήθηκε από τον επικεφαλής οικονομολόγο της Goldman Sachs, Jim O'Neill, το 2001, ενώ η ομάδα των αρχικών τεσσάρων χωρών-μελών ιδρύθηκε ως άτυπο “κλαμπ” το 2009, που δέχθηκε στους κόλπους του τη Νότια Αφρική ένα χρόνο αργότερα, στη μοναδική, ως τώρα, επέκτασή του.
Οι έξι νέες υποψήφιες χώρες-μέλη θα γίνουν επίσημα δεκτές την 1η Ιανουαρίου 2024, δήλωσε ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόσα κατά τη διάρκεια της τριήμερης συνόδου ηγετών που φιλοξενεί στο Γιοχάνεσμπουργκ. «Η ομάδα BRICS έχει ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο στην προσπάθειά της να οικοδομήσει έναν κόσμο δίκαιο, έναν κόσμο ισότιμο, έναν κόσμο που θα είναι επίσης χωρίς αποκλεισμούς και με ευημερία», δήλωσε ο Ραμαφόσα. «Υπάρχει μεταξύ μας συναίνεση για την πρώτη φάση αυτής της διαδικασίας επέκτασης και θα ακολουθήσουν και άλλες φάσεις».
Από τα BRICS στα ...BRICS συν OPEC;
Και οι έξι νέες χώρες-μέλη των BRICS παράγουν πετρέλαιο, ενώ τρεις από αυτές, - η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – είναι βασικά μέλη του OPEC, του καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγών κρατών. Η είσοδος των πετρελαϊκών δυνάμεων της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ, εξάλλου, υπογραμμίζει την απομάκρυνσή τους από την τροχιά των Ηνωμένων Πολιτειών και τη φιλοδοξία τους να αποκτήσουν δική τους βαρύτητα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιπλέον, με τη συμπερίληψη της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράν, των ΗΑΕ και της Αιγύπτου, «θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ομάδα [ενν. των BRICS] λαμβάνει κεντρική θέση στη Μέση Ανατολή», σύμφωνα με τον Sanusha Naidu, ανώτερο ερευνητή στο Institute for Global Dialogue, μια δεξαμενή σκέψης της Νότιας Αφρικής που επικεντρώνεται στην Κίνα και την Αφρική . Το σημαντικότερο, τονίζει ο Naidu, η λίστα των νέων αυτών μελών είναι «πολύ ενεργειακά επικεντρωμένη», ενώ προσθέτει ότι μετά την ανακοίνωση, ορισμένοι αναλυτές στο χώρο της εκδήλωσης σχολίασαν ακόμη και επιδεικτικά αν θα έπρεπε η ομάδα «να αποκαλείται BRICS συν OPEC;».
Κατά την επιλογή νέων μελών, οι BRICS ίσως έλαβαν υπόψη την τιμολόγηση των ενεργειακών προϊόντων και τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες τους μπορούν να μειώσουν την έκθεση και την τρωτότητά τους όσον αφορά το κόστος του πετρελαίου, όπως σημειώνει ο αναλυτής. «Εκτός από τη Ρωσία, όλες [οι βασικές χώρες BRICS] είναι χώρες που δεν παράγουν ενέργεια. Πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν τις οικονομίες τους να λειτουργούν, αλλά δεν θέλουν να παγιδευτούν στη δευτερεύουσα παράπλευρη ζημία των κυρώσεων», εξήγησε.
Ας σημειωθεί, επίσης, ότι η Ινδία υπέγραψε πρόσφατα εμπορική συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε ρουπίες Ινδίας και ντιράμ Εμιράτων αντί σε δολάριο ΗΠΑ.
Το κάθε παλαιό μέλος προσκάλεσε τους δικούς του συμμάχους
Οι χώρες που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν αντικατοπτρίζουν τις επιθυμίες καθενός εκ των σημερινών μελών της BRICS να φέρουν τους συμμάχους τους στην ομάδα. Έτσι, ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα ζήτσε την ένταξη της γειτονικής Αργεντινής, ενώ η Αίγυπτος έχει στενούς εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και την Ινδία. Η Ρωσία και το Ιράν συμπορεύονται στον κοινό αγώνα τους ενάντια στις κυρώσεις υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη διπλωματική απομόνωση, με τους οικονομικούς δεσμούς τους να βαθαίνουν μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
«Οι BRICS δεν ανταγωνίζονται κανέναν», δήλωσε την Πέμπτη ο Ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος παρευρίσκεται στη σύνοδο κορυφής διαδικτυακά λόγω διεθνούς εντάλματος για φερόμενα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. «Αλλά είναι επίσης προφανές ότι αυτή η διαδικασία ανάδυσης μιας νέας παγκόσμιας τάξης έχει ακόμα σκληρούς αντιπάλους», πρόσθεσε. Ο Πρόεδρος του Ιράν Ebrahim Raisi πανηγύρισε την πρόσκληση της χώρας του στο BRICS στην Ουάσιγκτον, λέγοντας στο ιρανικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Alam ότι η επέκταση «δείχνει ότι η μονομερής προσέγγιση είναι καθ' οδόν προς την αποσύνθεση».
Το Πεκίνο είναι κοντά στην Αιθιοπία, ενώ η ένταξη της χώρας δείχνει και την επιθυμία της Νότιας Αφρικής να ενισχύσει τη φωνή της ολόκληρης της αφρικανικής ηπείρου στις παγκόσμιες υποθέσεις.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες παρευρέθηκε στην ανακοίνωση της επέκτασης των BRICS, χθες, Πέμπτη, γεγονός που αντανακλά την αυξανόμενη επιρροή του μπλοκ.
Απηχώντας τις μακροχρόνιες εκκλήσεις των BRICS για μεταρρυθμίσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας, υπογράμμισε ότι «οι σημερινές δομές παγκόσμιας διακυβέρνησης αντικατοπτρίζουν τον κόσμο του χθες». «Για να παραμείνουν οι πολυμερείς θεσμοί πραγματικά καθολικοί, πρέπει να μεταρρυθμιστούν ώστε να αντικατοπτρίζουν τη σημερινή δύναμη και την οικονομική πραγματικότητα», πρόσθεσε.
Αναλυτές σημειώνουν ότι οι χώρες BRICS έχουν οικονομίες πολύ διαφορετικές σε κλίμακα μεταξύ τους, ενώ οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών έχουν συχνά αποκλίνοντες στόχους εξωτερικής πολιτικής, ένας παράγοντας που περιπλέκει το συναινετικό μοντέλο λήψης αποφάσεων του μπλοκ.
Σύμφωνα με το Reuters, αν και φιλοξενεί περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, οι εσωτερικές διαιρέσεις έχουν εδώ και καιρό εμποδίσει τις φιλοδοξίες των BRICS να γίνουν σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια σκηνή. Μεταξύ άλλων, το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο σημειώνει ότι η τακτικά επαναλαμβανόμενη επιθυμία των κρατών μελών της να απογαλακτιστούν από το δολάριο, για παράδειγμα, «δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Και το πιο συγκεκριμένο επίτευγμά της, η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα, παλεύει τώρα με τις κυρώσεις κατά του ιδρυτικού μετόχου της Ρωσίας», σημειώνει δηκτικά το Reuters, απηχώντας, ίσως, και τα αισθήματα των ΗΠΑ απέναντι στη νέα φάση στην οποία εισέρχεται η ομάδα των BRICS...