Μια ομάδα ειδικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει συσταθεί από τον ΟΗΕ απέστειλε επιστολές στην Aramco, καθώς και στους χρηματοδότες της, μετά από νομική καταγγελία του 2021 από την περιβαλλοντική εκστρατεία ClientEarth που κατηγόρησε την εταιρεία πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας για τη μεγαλύτερη παραβίαση του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που σχετίζεται με το κλίμα από μια επιχείρηση.
Ας σημειωθεί ότι η επιστολή έρχεται μία ημέρα μετά την αποδοχή της Σαουδικής Αραβίας – και άλλων πέντε χωρών – ως νέων μελών στα BRICS, κατά τη σύνοδο της ομάδας των αναπτυσσόμενων χωρών στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής. Στη σύνοδο ήταν παρών και ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος χαιρέτησε την επέκταση του μπλοκ τονίζοντας ότι «οι σημερινές δομές παγκόσμιας διακυβέρνησης αντικατοπτρίζουν τον κόσμο του χθες», ενώ πρόσθεσε ότι, «για να παραμείνουν οι πολυμερείς θεσμοί πραγματικά καθολικοί, πρέπει να μεταρρυθμιστούν ώστε να αντικατοπτρίζουν τη σημερινή δύναμη και την οικονομική πραγματικότητα». Υπενθυμίζεται ότι είναι μακροχρόνιες οι εκκλήσεις των BRICS για μεταρρυθμίσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Όσον αφορά την Aramco, αποτελεί την εταιρεία με τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο, ενώ η καύση ορυκτών καυσίμων αποτελεί τον μεγαλύτερο παράγοντα που συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή, καθώς σε αυτήν οφείλεται περίπου το 75 % της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει δημοσίευμα των Financial Times, ο ΟΗΕ εκφράζει την ανησυχία είναι ότι η συνεχιζόμενη παραγωγή αργού πετρελαίου της Aramco και η περαιτέρω έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου, μαζί με άλλα ζητήματα, ενδέχεται να παραβιάζουν τη συμφωνία του Παρισιού για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας και το ψήφισμα του ΟΗΕ που ορίζει ότι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον.
Η επιστολή του ΟΗΕ προειδοποιεί τις τράπεζες ότι εάν έχουν υπ’ όψιν τους κάποιο ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά δεν λάβουν «λογικά μέτρα» για να αποτρέψουν ή να μετριάσουν τον αντίκτυπο, «μπορεί να θεωρηθεί ότι ευνοούν την κατάσταση».
«Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αποφεύγουν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα για τον εντοπισμό, την πρόληψη, τον μετριασμό και την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων με τις οποίες εμπλέκονται, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή», ανέφερε η επιστολή.
«Η εικαζόμενη ανάμειξη χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της Saudi Aramco θα μπορούσε να παραβιάζει τη διεθνή νομοθεσία και τα πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες βρίσκονται ήδη υπό έλεγχο σχετικά με τον ρόλο τους στη χρηματοδότηση έργων που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή.
Ενώ ορισμένες έχουν θέσει στόχους για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών άνθρακα, από την άλλη, πολλές συνεχίζουν να χρηματοδοτούν νέα έργα ορυκτών καυσίμων.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) δήλωσε το 2021 ότι δεν θα πρέπει να υπάρξουν νέα έργα ορυκτών καυσίμων εάν ο κόσμος θέλει να πετύχει καθαρά μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Οι ανακοινώσεις, οι οποίες υπογράφηκαν από πέντε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διορίστηκαν και εξουσιοδοτήθηκαν από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, δεν αποτελούν νομική κρίση, αλλά μπορεί να γίνει επίκληση σε αυτές στο πλαίσιο νομικών ενεργειών.
Όπως τονίζουν οι FT, είναι η πρώτη φορά που ο ΟΗΕ αναλαμβάνει δράση κατά της βιομηχανίας πετρελαίου και των οικονομικών υποστηρικτών της σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Από την πλευρά της, η ClientEarth είπε ότι η επιστολή θέτει «ένα νέο νομικό πρότυπο για τις ευθύνες των εταιρειών ορυκτών καυσίμων όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα για την κλιματική κρίση».
«Οι ειδικοί του ΟΗΕ δεν θα μπορούσαν να είναι πιο σαφείς: οι τράπεζες φέρουν τη δική τους νομική ευθύνη σχετικά με την κλιμακούμενη και επιζήμια απειλή που θέτει η κλιματική αλλαγή για τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η Citi αρνήθηκε να σχολιάσει.
Η Goldman Sachs δήλωσε: «Εξετάζουμε οποιαδήποτε αλληλογραφία από τον ΟΗΕ την κατάλληλη στιγμή».
Η HSBC είπε ότι «δεσμεύτηκε να είναι διαφανής σχετικά με τις ευκαιρίες, τις προκλήσεις και την πρόοδο που σημειώνουμε σε σχέση με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα διακυβέρνησης».
Η BNP Paribas και η Aramco δεν απάντησαν σε αιτήματα των FT για σχολιασμό.