την απαραίτητη δημόσια χρηματοδότηση, παραμένοντας παράλληλα εντός των ορίων του συνταγματικά κατοχυρωμένου «φρένου χρέους», το οποίο θέτει αυστηρά όρια στα επίπεδα του ομοσπονδιακού δημόσιου χρέους.
Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (FDP/Renew Europe) είχε δεχθεί έντονη κριτική στο παρελθόν για τους ελιγμούς του ώστε να απρακάμψει το φρένο χρέους. Ένας τέτοιος ελιγμός ήταν και οι «σκιώδεις προϋπολογισμοί», ειδικά κονδύλια για ορισμένους σκοπούς που δεν αποτελούν επίσημα μέρος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.
Μεταξύ άλλων, αυτό χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση ενός ειδικού ταμείου ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για στρατιωτικές δαπάνες μετά τη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας και μιας «ενεργειακής ασπίδας» ύψους 200 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, από την οποία αναμένεται να χρησιμοποιηθούν μόνο τμήματα.
Την Τετάρτη, το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε αντίθετη την απόφαση του γερμανικού κοινοβουλίου του 2022 να χρησιμοποιήσει το χρέος της κρίσης του COVID-19 για το «Ταμείο για το κλίμα και τον μετασχηματισμό», ένας άλλος σκιώδης προϋπολογισμός για την χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων.
Η απόφαση θα έχει σοβαρές συνέπειες, καθώς η κυβέρνηση είναι πλέον υποχρεωμένη να βρει εναλλακτικές πηγές ρευστότητας για να καλύψει τις υποχρεώσεις ύψους 60 δισεκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν πρόσθετους φόρους ή περικοπές δαπανών.
Σε μια πρώτη αντίδραση στην απόφαση, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς (SPD/S&D) ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα αναθεωρήσει γρήγορα τις προγραμματισμένες δαπάνες στο πλαίσιο του Ταμείου για το κλίμα και τον μετασχηματισμό.
«Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα παρακολουθήσει στενά αυτή την απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου», δήλωσε ο Σολτς. «Μαζί με τη Μπούντεσταγκ, θα αναλύσουμε τώρα προσεκτικά την απόφαση και την ολοκληρωμένη αιτιολόγησή της, καθώς και τις συνέπειές της», πρόσθεσε.
Οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό του 2024 δεν θα επηρεαστούν, ωστόσο, και θα συνεχιστούν σύμφωνα με τον προγραμματισμό, δήλωσε ο Σολτς.
Μιλώντας μετά τον Σολτς, ο Λίντνερ δήλωσε ότι τα 60 δισεκατομμύρια ευρώ των αδειών δανεισμού δεν θα χρησιμοποιηθούν, όπως ορίζει το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Περαιτέρω δαπάνες από το συγκεκριμένο ταμείο θα μπορούσαν να γίνουν μόνο μετά την αναθεώρησή του, δήλωσε ο Λίντνερ, προσθέτοντας ότι αυτό θα ισχύσει για όλες τις δεσμεύσεις από το ταμείο για τα έτη από το 2024 και μετά.
Ο Λίντνερ υπερασπίστηκε επίσης την αρχική του απόφαση να χρησιμοποιήσει το χρέος της κρίσης του COVID, λέγοντας ότι η κυβέρνηση θεώρησε ότι αυτό ήταν «συνταγματικά ορθό σύμφωνα με τις καλύτερες εμπεριστατωμένες συμβουλές».
Κατάχρηση κεφαλαίων
Ενώ το φρένο χρέους περιορίζει αυστηρά τα ετήσια επίπεδα χρέους, η χρήση πρόσθετου χρέους επιτρέπεται σε έκτακτες καταστάσεις κρίσης. Με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση δικαιολόγησε συνολικό δανεισμό 240 δισ. ευρώ το 2021, για να αντιμετωπίσει τις χειρότερες επιπτώσεις της πανδημίας.
Στις αρχές του 2022, ωστόσο, όταν κατέστη σαφές ότι 60 δισ. ευρώ θα έμεναν αχρησιμοποίητα, καθώς δεν χρειάζονταν πλέον για δαπάνες του COVID, το κοινοβούλιο αποφάσισε να μεταφέρει τις σχετικές άδειες δανεισμού στο ταμείο για το κλίμα, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις για το κλίμα, όπως η ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης.
Αυτό, όμως θεωρήθηκε αντισυνταγματικό, όπως εξήγησε την Τετάρτη η Ντόρις Κένιγκ, αντιπρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου, καθώς δεν υπήρχε «πραγματική σύνδεση» μεταξύ των δαπανών για τον COVID και των προγραμματισμένων δαπανών για πράσινες επενδύσεις.
Δεύτερον, η χρήση χρημάτων δανείου από ένα έτος για τη χρηματοδότηση δαπανών των επόμενων ετών θα ήταν αντίθετη με την αρχή του ετήσιου προϋπολογισμού, εξήγησε η ίδια.
Τέλος, δεδομένου ότι η απόφαση ελήφθη μόνο το 2022, αλλά επηρεάζει τον προϋπολογισμό του 2021, θα ήταν αντίθετη με την αρχή ότι ο προϋπολογισμός πρέπει να καθορίζεται εκ των προτέρων.
Η αντιπολίτευση επιβεβαιώνεται
Η αντιπολίτευση CDU/CSU (ΕΛΚ), η οποία είχε αρχικά θέσει την υπόθεση υπόψη του Δικαστηρίου, πανηγύρισε για το αποτέλεσμα της απόφασης.
Ο Γενς Σπαν, πρώην υπουργός Υγείας του CDU και αναπληρωτής επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU/CSU, έγραψε στο X ότι η προσέγγιση του κυβερνώντος τρικομματικού συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων ήταν «προφανώς αντισυνταγματική».
«Αυτός ο ήδη εύθραυστος συνασπισμός στερείται πλέον εντελώς κάθε βάσης», πρόσθεσε.
Ανώτεροι πολιτικοί του CDU, συμπεριλαμβανομένου του πρόσφατα επανεκλεγέντος πρωθυπουργού του κρατιδίου της Έσσης, Μπόρις Ράιν, είχαν τις τελευταίες εβδομάδες καλέσει τον συνασπισμό να παραιτηθεί εν μέσω κακών ποσοστών αποδοχής και να προκαλέσει πρόωρες εκλογές.
euractiv.gr