Η Ρωσία διευρύνει την πετυχημένη πρακτική του ‘σκιώδους στόλου’ από το πετρέλαιο στο ΥΦΑ. Μία σειρά διεθνών αναλυτών συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως η Μόσχα σχεδιάζει να υιοθετήσει την ίδια προσέγγιση στις εξαγωγές φυσικού αερίου, με στόχο να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις και να ανακόψει τις πρωτοφανείς ζημίες που έχει υποστεί ο ενεργειακός της τομέας. 

Αυτές οι κινήσεις εκ μέρους των Ρώσων έχουν ήδη ανησυχήσει τις δυτικές κυβερνήσεις, με τα κράτη της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας να συμφωνούν σε ανάληψη δράσης.

Όπως είχε γράψει πρόσφατα το energia.gr, η Ρωσία επεκτείνει τον σκιώδη στόλο της από τα πετρελαιοφόρα στα υγραεριοφόρα, με σκοπό να μειώσει τη δραματική απώλεια κερδών που έχει καταγραφεί την τελευταία διετία. Με τον μεγαλύτερο αγοραστή ρωσικού φυσικού αερίου, την Ευρώπη, να σταματά τις αγοραπωλησίες με τη Μόσχα εξαιτίας της εισβολής στην Ουκρανία, το Κρεμλίνο έχει στραφεί προς άλλες αγορές. Ωστόσο, αρκετά κράτη δεν είναι διατεθειμένα να αγοράσουν τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα επισήμως και να διακινδυνεύσουν τη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, οι εξαγωγές υδρογονανθράκων μεταφέρονται μέσω του σκιώδους στόλου, παρακάμπτοντας τους ψηφιακούς και φυσικούς ελέγχους των πλοίων.

Παρόλο που η διαδικασία παράτυπης μεταφοράς LNG θεωρείται πολύ πιο δύσκολη συγκριτικά με τη μεταφορά πετρελαίου, η αξιοποίηση αυτής της μεθόδου από τη Ρωσία είναι αναμενόμενη. Σύμφωνα με τα στοιχεία των διεθνών αναλυτών, δεκάδες τάνκερ ΥΦΑ έχουν αλλάξει χέρια μεταξύ προηγουμένως άγνωστων εταιρειών, προκειμένου να αποκρυφθεί η πραγματική τους ιδιοκτησία. Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες-κελύφη εδρεύουν σε “ουδέτερα κράτη”, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Με βάση τις εκτιμήσεις της ναυτιλιακής συμβουλευτικής Windward, περισσότερα από 50 υγραεριοφόρα έχουν αγοραστεί από επιχειρήσεις στα ΗΑΕ από το 2023 και έπειτα, αριθμός πολλαπλάσιος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

 

Οι αγορές υγραεριοφόρων από εταιρείες που εδρεύουν στα ΗΑΕ. Πηγή: Windward, Reuters.

 

Η ανησυχία του Κρεμλίνου για περαιτέρω αυστηροποίηση των δυτικών κυρώσεων στον τομέα του ΥΦΑ βρίσκεται πίσω από την εντατικοποίηση της ανάπτυξης του νέου σκιώδους στόλου. Εξαιτίας αυτού, οι τιμές των παλαιότερων τάνκερ LNG έχουν αυξηθεί. Χαρακτηριστικά, ένα υγραεριοφόρο κατασκευής 2007 πουλήθηκε για 50 εκατομμύρια δολάρια του 2022, αλλά η τιμή του εκτοξεύθηκε στα 80 εκατομμύρια δολάρια το 2024. Υπό κανονικές συνθήκες, τα πλοία αυτά θεωρούνται λιγότερο ελκυστικά για τις ναυτιλιακές εταιρείες, κυρίως εξαιτίας των χαμηλών περιβαλλοντικών αποδόσεών τους.

Οι εξελίξεις αυτές θέτουν σε νέο συναγερμό τις διεθνείς αρχές καθώς ο σκιώδης στόλος της Ρωσίας αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα. Αφενός, οι παράτυπες εξαγωγές ορυκτών καυσίμων που καταφέρνουν να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις, χρηματοδοτούν το πολεμικό κεφάλαιο των Ρώσων, διαιωνίζοντας την ικανότητά τους να πολεμούν στην Ουκρανία. Αφετέρου, τα πλοία αυτά συνιστούν βραδυφλεγείς βόμβες: Ο σκιώδης στόλος απαρτίζεται από ανασφάλιστα σκάφη παλιάς κατασκευής, τα οποία συχνά πραγματοποιούν επικίνδυνους ελιγμούς για να ξεφύγουν από τους ελέγχους των λιμενικών αρχών. Έτσι, θέτουν σε κίνδυνο τα πληρώματα όσων πλοίων βρίσκονται κοντά τους, αλλά και όσους επιβαίνουν σε αυτά, ενώ μπορούν εύκολα να προκαλέσουν μία περιβαλλοντική καταστροφή.