Με τις προσπάθειες και των δύο να παραμένουν ανεπιτυχής, ένα νέο σχέδιο ενδεχομένως να ξανανοίξει τους ρωσικούς αγωγούς προς την Ευρώπη.
Ο παίκτης-κλειδί είναι το Αζερμπαϊτζάν, η πλούσια σε υδρογονάνθρακες χώρα του Καυκάσου που έχει καταφέρει να ξεπεράσει πολλά γεωπολιτικά “ατοπήματα” χάρη στις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων. Παρά ορισμένες ανησυχητικές ομοιότητες μεταξύ Μόσχας και Μπακού, οι Βρυξέλλες εμμένουν στη συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν, ελπίζοντας ότι θα καταφέρουν να αντικαταστήσουν ένα μέρος των χαμένων ρωσικών εξαγωγών με αζερικό φυσικό αέριο. Υπάρχει, ωστόσο, ένα ζήτημα που δύσκολα θα ξεπεραστεί: Οι αζερικοί αγωγοί προς τη βόρεια και κεντρική Ευρώπη αναπόφευκτα θα περνούν από τη Ρωσία. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει αρκετούς αναλυτές να θέτουν ερωτήματα σχετικά με την προθυμία του Κρεμλίνου να μην εκμεταλλευτεί αυτή την πρόταση.
Πιο συγκεκριμένα, το υπό διαπραγμάτευση σχέδιο προβλέπει την εξαγωγή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της νότιας Ρωσίας και έπειτα μέσω της Ουκρανίας, κάτι που θα εξασφάλιζε όχι μόνο την προμήθεια φυσικού αερίου προς τα κράτη της περιοχής, αλλά θα επέτρεπε στην Ουκρανία να έχει έσοδα από τους αγωγούς που φιλοξενεί. Εντούτοις, υπάρχουν έντονες υποψίες πως η Ρωσία θα αξιοποιήσει αυτόν τον ενεργειακό διάδρομο προκειμένου να προωθήσει και το δικό της αέριο προς την Ευρώπη. Αυτό το “κόλπο” θα διευκόλυνε τη δυσχερή κατάσταση των Ρώσων παραγωγών, οι οποίοι δεν έχουν καταφέρει να υλοποιήσουν ακόμα το φιλόδοξο άνοιγμα προς τις ασιατικές αγορές.
Μία τέτοια εξέλιξη δεν θα ήταν ακραία, καθώς η μεταφορά αζερικού αερίου είναι ήδη μία περίπλοκη διαδικασία. Παρά τα πλούσια αποθέματα του Αζερμπαϊτζάν, οι αζερικές εξαγωγές μπορούν να καλύψουν λιγότερο από το 15% των σημερινών ευρωπαϊκών εισαγωγών μέσω των ουκρανικών αγωγών. Αυτό είναι μεν θετικό για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης— η οποία οφείλει να αποφύγει να εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από οποιονδήποτε εμπορικό εταίρο της— αλλά αρνητικό για τις επενδύσεις στο εν λόγω έργο. Το Μπακού έχει ήδη κατηγορήσει τις Βρυξέλλες για αναποφασιστικότητα καθώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι καθυστερούν να υπογράψουν τις εμπορικές συμφωνίες που είναι απαραίτητες για την εύρεση χρηματοδότησης, ενώ έχουν ξεκαθαρίσει πως δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν οι ίδιοι τα έργα.
Τα βλέμματα τώρα είναι στραμμένα στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Αζερμπαϊτζάν, Ρωσίας, και Ουκρανίας. Το συμβόλαιο μεταφοράς φυσικού αερίου μεταξύ Κιέβου και Μόσχας λήγει στο τέλος του 2024. Μολονότι τα κέρδη των ρωσικών ενεργειακών εξαγωγών καταλήγουν να ενισχύουν τον ρωσικό στρατό, η Ουκρανία επιτρέπει τις μεταφορές, τόσο επειδή χρειάζεται τα ισχνά κέρδη διαμετακομιστή, όσο και επειδή οι αγωγοί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν το μελλοντικό πλεονέκτημα για το ίδιο το Κίεβο. Φυσικά, οι διαπραγματεύσεις δεν είναι τριμερείς, αλλά διμερείς (Αζερμπαϊτζάν- Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν- Ουκρανία), καθώς Ουκρανοί και Ρώσοι δεν πρόκειται να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι.