Η βιωσιμότητα αποτελεί πλέον θεμελιώδη παράγοντα για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής των μελλοντικών γενεών. Στο πλαίσιο αυτό, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα διαδραματίζουν έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο, παρουσιάζοντας ραγδαία ανοδική πορεία στην αγορά. Είναι γεγονός ότι αποτελούν το μέλλον της αυτοκίνησης και βασικό πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς με την συνεχώς αυξανόμενη αποδοτικότητά τους καθίστανται ως η πιο οικονομικά συμφέρουσα επιλογή για τους καταναλωτές, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η ενσωμάτωσή τους, όμως στην αγορά και η τελική χρήση από τον καταναλωτή θα πρέπει να είναι απρόσκοπτη και απροβλημάτιστη.
Και ενώ όλα εξελίσσονταν με φυσιολογικούς ρυθμούς συνέβησαν ατυχήματα κατά τη θαλάσσια μεταφορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τα οποία πυροδότησαν συζητήσεις για την ασφάλεια τους σε θαλάσσια ταξίδια. Ενδεικτικά αναφέρονται χαρακτηριστικά ατυχήματα προκληθέντα από εκρήξεις συσσωρευτών ηλεκτρικών αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια όπως η θανατηφόρα πυρκαγιά που ξέσπασε στο φορτηγό πλοίο "Fremantle Highway", που μετέφερε 500 ηλεκτρικά οχήματα στα ανοικτά των ακτών του βόρειου ολλανδικού νησιού Ameland, στις 26 Ιουλίου 2023, στη Βόρεια Θάλασσα, καθώς και το ατύχημα στο πλοίο "Felicity Ace", το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς, το έτος 2022, από πυρκαγιά η οποία πιθανολογείται βασίμως ότι ξεκίνησε από ηλεκτρικό αυτοκίνητο.
Το βασικό πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στην τεχνολογία των μπαταριών ιόντων λιθίου που χρησιμοποιούν, από τις οποίες μπορεί να προκληθεί μεγάλης εκτάσεως "θερμική διαφυγή", με ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας και δυσχερή κατάσβεση της πυρκαγιάς. Τα συστήματα πυρόσβεσης στα πλοία που μεταφέρουν αυτοκίνητα δεν είχαν σχεδιαστεί για αυτές τις περιπτώσεις πυρκαγιών με συνέπεια να μην μπορούν να τις περιορίσουν και να δημιουργούνται ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Οδηγίες ΥΝΑΝΠ προς ακτοπλοϊκές εταιρείες για ασφαλή μεταφορά ηλεκτρικών οχημάτων
Λαμβάνοντας υπόψη τους εν λόγω κινδύνους και με γνώμονα την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την ασφαλή διακίνηση των επιβατών εκπονήθηκε μελέτη και εξεδόθησαν κατευθυντήριες γραμμές (guidance) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA). Eν συνεχεία, το Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής εξέδωσε εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες (14/11/2023 και 16/4/2024) προς τις ακτοπλοϊκές εταιρείες και τους οδηγούς των οχημάτων, για τη μεταφορά οχημάτων εναλλακτικών καυσίμων (AFVs) με τα πλοία της ακτοπλοΐας, με σκοπό την ενημέρωση, την πρόληψη και τον περιορισμό των πιθανών κινδύνων. Ειδικότερα, ως προς τη μεταφορά των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, οι ως άνω οδηγίες αναφέρουν:
1.Τον έλεγχο θερμοκρασίας και κατάστασης φόρτισης:
• Στα αμιγώς ηλεκτρικά ή επαναφορτιζόμενα υβριδικά οχήματα, πρέπει να ελέγχεται η θερμοκρασία των συσσωρευτών και η φόρτισή τους να μην υπερβαίνει το 40% της χωρητικότητάς τους.
2. Την απαγόρευση φόρτισης κατά την διάρκεια του πλου:
• Απαγορεύεται η φόρτιση των οχημάτων κατά τη διάρκεια του πλου.
3.Τα προληπτικά μέτρα για την αποφυγή βλαβών:
• Απαγορεύεται η φόρτωση οχημάτων που παρουσιάζουν βλάβες στο σύστημα τροφοδοσίας ή στις μπαταρίες τους.
Ωστόσο, δέον είναι τα μέτρα ασφαλείας να μην εστιάζουν αποκλειστικά στα ίδια τα ηλεκτρικά οχήματα, και την επιμέλεια που οφείλουν να επιδεικνύουν οι οδηγοί αυτών. Σε μια προσπάθεια διευκόλυνσης των χρηστών των εναλλακτικών οχημάτων, κρίσιμο παράγοντα ασφάλειας θα αποτελούσε η ενσωμάτωση σύγχρονων μέσων πυρόσβεσης και πρόληψης πυρκαγιών στα πλοία. Σε αυτά περιλαμβάνονται πυροσβεστικά συστήματα ειδικά σχεδιασμένα για την αντιμετώπιση πυρκαγιών που είναι πιθανό να προκληθούν από ηλεκτρικές πηγές, όπως οι μπαταρίες λιθίου, καθώς και αντιπυρικά μέτρα πρόληψης και ασφαλούς αποθήκευσης των οχημάτων κατά τη μεταφορά, συμπεριλαμβανομένων και ειδικών δομών αντιπυρικής προστασίας. Επιπλέον, η εκπαίδευση και η ενημέρωση του πληρώματος σε σχέση με την αντιμετώπιση πιθανών πυρκαγιών είναι κρίσιμης σημασίας για την ασφαλή μεταφορά των ηλεκτρικών οχημάτων, ενισχύοντας την ετοιμότητα και την αποτελεσματικότητα σε περίπτωση εκτάκτων περιστατικών.
Επικίνδυνες παρεμβάσεις στη συγκοινωνία
Η θέσπιση των ανωτέρω κανόνων και η τυχόν παραβίαση τους εγείρει προβληματισμούς κατά πόσο μπορεί να προκαλέσει διατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών. Ειδικότερα, η έννοια της διατάραξης της ασφάλειας των συγκοινωνιών των πλοίων αναφέρεται σε κάθε πράξη ή παράλειψη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του πλοίου ή των επιβατών και του πληρώματός του. Το προστατευόμενο έννομο αγαθό δηλαδή δεν συνίσταται μόνο στην ασφάλεια της συγκοινωνίας αλλά και στη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα καθώς και την ιδιοκτησία.
Σύμφωνα με το άρθρο 291 του Ποινικού Κώδικα (επικίνδυνες παρεμβάσεις στη συγκοινωνία μέσων σταθερής τροχιάς, πλοίων και αεροσκαφών), όποιος παραβιάζει τους κανόνες τεχνικού ελέγχου ή ασφαλούς φόρτωσης των συγκοινωνιακών μέσων τιμωρείται με ποινές φυλακίσεως που μπορούν να φτάσουν μέχρι και σε ποινές καθείρξεως ή και ισόβιας κάθειρξης σε περίπτωση που προκληθεί σωματική βλάβη ή και θάνατος ανθρώπου.
Εν προκειμένω, η μη συμμόρφωση στις οδηγίες του Υπουργείου Ναυτιλίας σχετικά με τη διαχείριση και φόρτωση ηλεκτρικών οχημάτων στα πλοία δημιουργεί ευθύνες και υπό προϋποθέσεις δύναται να εγείρει ζητήματα περί εφαρμογής της ποινικής διάταξης του άρθρου 291 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα. Συνεπώς, η παραβίαση των οδηγιών για τη μεταφορά ηλεκτρικών οχημάτων δεν συνιστά απλώς μια ενδεχόμενη απειλή, αλλά, αναλόγως των συνθηκών, μπορεί να δημιουργήσει πραγματικό και άμεσο κίνδυνο για τη διατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η ναυτιλιακή βιομηχανία οφείλει να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις που δημιουργούνται από τη γενικότερη τάση προς τη βιωσιμότητα, την αύξηση κι ανάπτυξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ειδικότερα, με στόχο την ασφαλή μεταφορά τους και την εφαρμογή μέτρων αποτελεσματικής πρόληψης, για την αποτροπή μελλοντικών ατυχημάτων. Επιβάλλεται να ακολουθούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις και την τάση της εποχής, να εξοπλιζόμαστε με τα καταλληλότερα μέσα και να εξειδικεύεται το ανθρώπινο δυναμικό, διευκολύνοντας τους ίδιους τους οδηγούς των οχημάτων και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην προστασία του περιβάλλοντος. Ως απώτερος στόχος θα πρέπει να τεθεί η πλήρης αξιοποίηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων, εν προκειμένω των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, και να μην τίθενται όρια που μετατοπίζουν την ευθύνη στην επιμέλεια των οδηγών, ούτε να τίθενται τέτοιοι δυσεφάρμοστοι κανόνες όπως οι ανωτέρω, που μόνο περισσότερα προβλήματα δημιουργούν. Θα πρέπει όλοι να συμπράξουν στην απρόσκοπτη χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων, πάντοτε με γνώμονα την ασφάλεια τόσο των πραγμάτων, όσο και των επιβαινόντων στα πλοία.
*Ο Βασίλειος Χ. Αρβανίτης είναι Δικηγόρος, Managing Partner VCA Law Firm, LL.M. (Bristol), Post Cert. (Uni of London), μέλος Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων.
Πηγή: Capital.gr