Ζητήστε από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ να επιλέξει την απόφαση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που τον ενοχλεί περισσότερο και πιθανότατα θα πει την αγορά του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400. Αλλά το ΝΑΤΟ έχει ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα όσον αφορά τις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας: το πυρηνικό εργοστάσιο Akkuyu.

Ο Ερντογάν αρέσκεται να αποκαλεί την εγκατάσταση, που κατασκευάζεται από τη ρωσική κρατική Rosatom στις ακτές της Μεσογείου, «το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας». Στην πραγματικότητα, ανήκει στη Ρωσία. Στο τυπικό μοντέλο μελέτης, προμήθειας, και κατασκευής, ο προμηθευτής σχεδιάζει και κατασκευάζει τον αντιδραστήρα πριν παραδώσει τα κλειδιά. Το Akkuyu χρησιμοποιεί ένα πρωτόγνωρο για τη βιομηχανία μοντέλο κατασκευής-οικοδόμησης-λειτουργίας (BOO). Η Ρωσία διατηρεί την πλειοψηφία της ιδιοκτησίας, αλλά φέρει όλους τους χρηματοοικονομικούς, λειτουργικούς, και κατασκευαστικούς κινδύνους.

Το ολοκληρωμένο πακέτο της Μόσχας καλύπτει την κατασκευή, τη λειτουργία, και την εκπαίδευση του προσωπικού, το χειρισμό των αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων, και τον τελικό παροπλισμό - όλα πολύ ελκυστικά για μια νεοεισερχόμενη στην πυρηνική τεχνολογία χώρα όπως η Τουρκία. Τα συμβόλαια BOO είναι ακριβά για τη Μόσχα, γι' αυτό και η Ρωσία τα εφάρμοσε μόνο στο Akkuyu και διστάζει να τα χρησιμοποιήσει ξανά. Αλλά ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρέπει να πίστευε ότι τα οφέλη από την κατοχή στρατηγικής υποδομής σε μια χώρα του ΝΑΤΟ υπερτερούν των οικονομικών κινδύνων. Μάλλον έχει δίκιο.

Ως κάποιος που γεννήθηκε και μεγάλωσε λίγα χιλιόμετρα μακριά από το εργοστάσιο, ανησυχώ βαθύτατα. Η έλλειψη διαφάνειας γύρω από τη διαδικασία, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, και το κακό ιστορικό ασφάλειας της Rosatom ανησυχούν εμένα και εκατομμύρια ντόπιους. Οι δυτικές χώρες μπορεί να απορρίψουν αυτές τις ανησυχίες και να επαινέσουν ακόμη και την Τουρκία για την πράσινη μετάβασή της, αλλά το Akkuyu είναι επίσης ένα πρόβλημα του ΝΑΤΟ - ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα.

Το έργο Akkuyu χαιρετίστηκε από τον Ερντογάν ως το σχέδιό του για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Τουρκίας, ιδίως από τη Ρωσία. Αλλά αντί να γίνει αυτό, η συμφωνία BOO δεσμεύει την Τουρκία και τη Ρωσία για τον επόμενο αιώνα, μέσω ενός αναμενόμενου κύκλου λειτουργίας 60 ετών και της επακόλουθης διαδικασίας παροπλισμού.

Τα κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης είναι εναντίον του έργου. Για να το θωρακίσει, ο Ερντογάν υπέγραψε διακυβερνητική συμφωνία με τον Πούτιν, καθιστώντας συνταγματικά αδύνατο για μια κυβέρνηση μετά τον Ερντογάν να το αμφισβητήσει. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία, γνωστή για τη χρήση της ενέργειας ως γεωπολιτικό όπλο, θα έχει άμεσο έλεγχο των στρατηγικών υποδομών σε μια χώρα του ΝΑΤΟ για 100 χρόνια, ανεξάρτητα από το ποιος είναι στην εξουσία.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο πυρηνικός σταθμός Akkuyu βρίσκεται κοντά στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη εγκατάσταση αποθήκευσης πυρηνικών όπλων του ΝΑΤΟ και ένας κόμβος για την υποστήριξη των αποστολών της συμμαχίας. Ο σταθμός βρίσκεται επίσης σε κοντινή απόσταση από την εγκατάσταση ραντάρ βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ στο Κιούρετσικ. Η σύμβαση BOO τοποθετεί το ρωσικό προσωπικό και τα περιουσιακά στοιχεία κοντά σε αυτές τις εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία ενδέχεται να κατασκευάσει ένα ακόμη ραντάρ για την προστασία του εργοστασίου.

Στρατιωτικοί αναλυτές και αμυντικοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι, δεδομένου ότι ο σταθμός Akkuyu ανήκει στη Ρωσία, η Μόσχα μπορεί να απαιτήσει να λειτουργήσει αυτό το ραντάρ και να φέρει στρατεύματα για να παράσχει ασφάλεια. Ο Γιανκί Μπαγκτσιόγλου, ένας απόστρατος αντιναύαρχος που είναι αντιπρόεδρος του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), αρμόδιος για την εθνική άμυνα, μου είπε ότι ο Ερντογάν δεν πρέπει να αφήσει να συμβεί κάτι τέτοιο.

Η Δύση έχει παραβλέψει σε μεγάλο βαθμό τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας από τη Ρωσία για τη δημιουργία μακροπρόθεσμων πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών δεσμών με στρατηγικά σημαντικές χώρες. Ενώ η Τουρκία επικρίθηκε και τέθηκε υπό κυρώσεις για την αγορά των S-400, οι δυτικές χώρες ήταν συγκρατημένες για το Akkuyu. Αλλά τώρα η Τουρκία θέλει να κατασκευάσει έναν δεύτερο πυρηνικό αντιδραστήρα και η Ρωσία προηγείται στην προσφορά. Για να στερήσει από τη Μόσχα ένα γεωπολιτικό πλεονέκτημα και να καθησυχάσει τις ανησυχίες των ντόπιων για την ασφάλεια και το περιβάλλον, η Δύση πρέπει να κάνει περισσότερα για να ανταποκριθεί στους ευνοϊκούς όρους της Μόσχας. Η άσκηση πίεσης στις δυτικές αναπτυξιακές τράπεζες να εγκαταλείψουν την απροθυμία τους να χρηματοδοτήσουν έργα πυρηνικής ενέργειας θα ήταν μια καλή αρχή.

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr