Η άποψη της κυβέρνησης του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ότι το γεωπολιτικό κέντρο βάρους απομακρύνεται από τις ανεπτυγμένες οικονομίες, σύμφωνα με τους ανθρώπους που μίλησαν στο Bloomberg υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή δεν είναι εξουσιοδοτημένοι να σχολιάσουν.
Η νέα διπλωματική κίνηση της Άγκυρας αντανακλά τις φιλοδοξίες της να καλλιεργήσει δεσμούς με όλες τις πλευρές σε έναν πολυπολικό κόσμο, ενώ εξακολουθεί να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της ως βασικό μέλος του Οργανισμού Βορειοατλαντικής Συνθήκης, ανέφεραν οι ως άνω πηγές.
Ευρισκόμενη γεωγραφικά στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας, η Τουρκία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στους BRICS πριν από λίγους μήνες, καθώς, όπως ανέφεραν στο Bloomberg οι πηγές αυτές, αισθάνεται απογοητευμένη από την έλλειψη προόδου στην ενταξιακή της πορεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και δεκαετίες. Επίσης προσθέτουν ότι η νέα αυτή κίνηση είναι εν μέρει και αποτέλεσμα προστριβών με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ αφού η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. Το υπουργείο Εξωτερικών και η Προεδρία της Τουρκίας αρνήθηκαν να σχολιάσουν.
«Η Τουρκία μπορεί να γίνει μια ισχυρή, ευημερούσα, με κύρος και αποτελεσματική χώρα εάν βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ανατολή και τη Δύση ταυτόχρονα», δήλωσε ο Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη το Σαββατοκύριακο. «Οποιαδήποτε άλλη μέθοδος εκτός από αυτή δεν θα ωφελήσει την Τουρκία, αλλά θα τη βλάψει».
Η ομάδα των χωρών BRICS, που πήρε το όνομά του από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα και τη Νότια Αφρική, περιλαμβάνει μερικές από τις μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες. Απέκτησε τέσσερα νέα μέλη στις αρχές του τρέχοντος έτους, όταν το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αιθιοπία και η Αίγυπτος προσχώρησαν στις τάξεις της. Η Σαουδική Αραβία προσκλήθηκε να συμμετάσχει, αν και το βασίλειο δεν το έχει κάνει ακόμη.
Η περαιτέρω διεύρυνση της ομάδας θα μπορούσε να συζητηθεί κατά τη διάρκεια συνόδου κορυφής στο Καζάν της Ρωσίας από τον Οκτώβριο. 22-24, είπε ο κόσμος. Η Μαλαισία, η Ταϊλάνδη και ο στενός σύμμαχος της Τουρκίας ,Αζερμπαϊτζάν, είναι μεταξύ άλλων χωρών που επιθυμούν να ενταχθούν.
Οι BRICS αυτοπροβάλλονται ως εναλλακτική σε αυτό που τα μέλη της βλέπουν ως θεσμούς στους οποίους κυριαρχεί η Δύση, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τα νέα μέλη μπορούν ενδεχομένως να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση μέσω της αναπτυξιακής τράπεζας των BRICS καθώς και να διευρύνουν τις πολιτικές και εμπορικές τους σχέσεις.
Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν έχει κατηγορήσει εδώ και καιρό τα δυτικά κράτη ότι ματαιώνουν τις τουρκικές φιλοδοξίες για μια αυτάρκη αμυντική βιομηχανία και ισχυρή οικονομία. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει επανειλημμένα ζητήσει την αναθεώρηση του καθεστώτος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών με στόχο τη διεύρυνση των μόνιμων μελών του, από πέντε που είναι σήμερα, ενώ εξέφρασε ενδιαφέρον και για ένταξη στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, που έχει συσταθεί από τη Ρωσία και την Κίνα ως αντίπαλος του ΝΑΤΟ. «Δεν χρειάζεται να επιλέξουμε μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης όπως ισχυρίζονται ορισμένοι», δήλωσε ο Ερντογάν. «Αντίθετα, πρέπει να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας τόσο με αυτούς όσο και με άλλους οργανισμούς σε βάση win-win».
Στην επέκταση των BRICS έχει δώσει, σε μεγάλο βαθμό, ώθηση η Κίνα, η οποία προσπαθεί να ενισχύσει την παγκόσμια επιρροή της προσεγγίζοντας κράτη που ως σήμερα θεωρούνται παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ.
Η Τουρκία βρίσκεται σε ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ από το 2005, αλλά έχει συναντήσει μια σειρά από εμπόδια, που αφορούν τόσο το επίπεδο δημοκρατίας και θεσμών της χώρας αλλά και ζητήματα όπως το Κυπριακό, καθώς η χώρα έχει εισβάλει στην Κυπριακή Δημοκρατία και κατέχει το 36% του εδάφους της από το 1974, ενώ δεν την αναγνωρίζει και ως κράτος, μολονότι η τελευταία είναι μέλος της ΕΕ.
Η Τουρκία πιστεύει ότι η ένταξη στους BRICS θα μπορούσε να τη βοηθήσει να βελτιώσει την οικονομική της συνεργασία με τη Ρωσία και την Κίνα και να τη μετατρέψει σε εμπορικό δίαυλο μεταξύ της ΕΕ και της Ασίας.
Η Άγκυρα επιθυμεί να γίνει κόμβος για τις εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία, όπως ανέφεραν στο Bloomberg οι ως άνω πηγές. Η κυβέρνηση του Ερντογάν προσπαθεί να δελεάσει επενδύσεις από κινεζικές κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων, οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να επωφεληθούν από την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την ΕΕ για να ενισχύσουν την πρόσβασή τους στην ευρωπαϊκή αγορά.
«Οι BRICS είναι ένας οργανισμός που αυξάνει την ποικιλομορφία των προσεγγίσεων, των ταυτοτήτων και των πολιτικών στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν μετά τη συμμετοχή του σε συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών των BRICS τον περασμένο Ιούνιο.
Ωστόσο, η Τουρκία καταβάλλει παράλληλες προσπάθειες για να αναζωογονήσει τις ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ. Αυτός παραμένει «στρατηγικός στόχος», είπε ο Φιντάν την περασμένη εβδομάδα, αφού παρευρέθηκε σε άτυπες συνομιλίες με ομολόγους της ΕΕ για πρώτη φορά εδώ και πέντε χρόνια.