Πώς Επηρεάζει η Πράσινη Μετάβαση το Τοπίο στις Αγορές Εργασίας

Πώς Επηρεάζει η Πράσινη Μετάβαση το Τοπίο στις Αγορές Εργασίας
της Αρχοντίας Γ. Καλλιτέρη
Τετ, 18 Σεπτεμβρίου 2024 - 17:46

Μία πρόσφατη έρευνα του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ συμπέρανε πως ο κλάδος της καθαρής ενέργειας δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας με υπερδιπλάσιο ρυθμό συγκριτικά με την υπόλοιπη ενεργειακή βιομηχανία. Η εικόνα αυτή είναι πολύ διαφορετική από τις προβλέψεις που ανέμεναν εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και πόλεις-φαντάσματα εξαιτίας των διαδικασιών απανθρακοποίησης. Εντούτοις, οι ευκαιρίες που διαμορφώνονται χάρη στην πράσινη μετάβαση δεν σημαίνουν ότι η αλλαγή των θέσεων εργασίας θα συμβεί αυτόματα

Αν ψάξει κανείς τους μεγαλύτερους παραγωγούς και καταναλωτές ορυκτών καυσίμων, θα παρατηρήσει πως υπάρχουν ολόκληρες πόλεις, περιφέρειες, ή και χώρες, των οποίων η αγορά εργασίας βασίζεται ακριβώς πάνω στους υδρογονάνθρακες. Από ανειδίκευτους και χαμηλόμισθους εργάτες μέχρι εξειδικευμένους και υψηλόμισθους επιστήμονες, η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους και παλιότερους εργοδότες σε διεθνή κλίμακα. Ωστόσο, η εικόνα αυτή δεν μπορεί παρά να αλλάξει καθώς τα προϊόντα με υψηλό αποτύπωμα άνθρακα αντικαθίστανται από πράσινες εναλλακτικές. Η αποεπένδυση στον κλάδο των υδρογονανθράκων, η οποία δεν έχει αρχίσει να υλοποιείται ουσιαστικά, συνεπάγεται και μείωση των θέσεων εργασίας στον συγκεκριμένο χώρο.

Ποιο είναι όμως το μέλλον των εργαζομένων που χάνουν τις θέσεις τους εξαιτίας της απανθρακοποίησης; Ορισμένοι από αυτούς επιλέγουν να συνεχίσουν στη βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων, ελπίζοντας ενδεχομένως ότι η συρρίκνωση του κλάδου δεν θα είναι τόσο γρήγορη. Κάποιοι άλλοι αξιοποιούν τις ευκαιρίες που δίνονται για επανειδίκευση σε κλάδους της πράσινης οικονομίας, όπως οι ΑΠΕ, οι κρίσιμες πρώτες ύλες, ή οι νέες ενεργειακές τεχνολογίες. Φυσικά, οφείλει κανείς να εξετάσει κατά πόσο αυτές οι ευκαιρίες επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες όλων εκείνων που τις χρειάζονται, αλλά και πως μπορούν όσοι τις χρειάζονται να πειστούν για την αποτελεσματικότητά τους. Το ζήτημα της χρηματοδότησης και της ενημέρωσης δεν πρέπει να υποτιμάται.

Από την άλλη πλευρά, οι ταχέως αυξανόμενες θέσεις εργασίας στην πράσινη ενέργεια δεν έχουν απαραίτητα το ίδιο δίκτυ ασφαλείας για τους εργαζόμενους. Τα συνδικάτα των εργαζομένων στη βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων είναι από τα παλαιότερα και κατάφεραν να εξασφαλίσουν μία σειρά δικαιωμάτων μετά από πολυετείς αγώνες. Αντιθέτως, οι νεότεροι κλάδοι της πράσινης οικονομίας δεν εκκινούν από την ίδια βάση εργασιακής προστασίας, ενώ η κυρίαρχη οικονομική προσέγγιση είναι πολύ πιο εχθρική προς τη δημιουργία εργατικών συνδικάτων.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, ο κλάδος της καθαρής ενέργειας θα υποστηρίζει περίπου 8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας μέχρι το 2030. Στο άλλο άκρο, ο κλάδος των ορυκτών καυσίμων θα απωλέσει περί τα 2,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Θα ήταν εύκολο να θεωρηθεί ότι οι απώλειες του ενός τομέα θα καλυφθούν σχεδόν αυτόματα από τις αυξήσεις του άλλου. Εντούτοις, οποιοσδήποτε ενεργειακός σχεδιασμός οφείλει να λάβει υπόψη πω