Γιατί εορτασμοί και γιατί στο Λονδίνο; Για όσους συμμετέχουν και παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στον χώρο της ηλιακής ενέργειας στην Ευρώπη και στον κόσμο, η απάντηση είναι προφανής. Γιατί, με επίκεντρο το Λονδίνο την δεκαετία του 1970 υπήρξε μια πρωτοφανής κινητικότητα, από ΜΚΟ, πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα και κυβερνήσεις σε διάφορα επίπεδα, ένα είδος μαζικού κινήματος, με στόχο την προώθηση της ηλιακής ενέργειας και σταδιακά όλων των μορφών ΑΠΕ

Γι’ αυτό στις 19 Σεπτεμβρίου οργανώθηκε μια επετειακή εκδήλωση στο Royal Institution στο Λονδίνο για να εορταστούν τα 50 χρόνια έρευνας και δράσης στην ηλιακή ενέργεια από την ομάδα που ξεκίνησε την όλη υπόθεση, στην οποία συμμετείχε και ο συγγραφέας, αφού υπήρξε ενεργός από την αρχή στην ηλιακή επανάσταση της εποχής.

Τον Ιανουάριο του 1974 πολλές από τις ως άνω δυνάμεις συνασπίστηκαν στην δημιουργία του Βρετανικού τμήματος του International Solar Energy Society (ISES), γνωστού ως UK - ISES. Η ομάδα που στήριξε το συγκεκριμένο τμήμα αποδείχτηκε ιδιαίτερα δραστήρια οργανώνοντας εκατοντάδες συναντήσεις και εκδίδοντας ολόκληρη σειρά από επιστημονικά δελτία και journals. Κυρίως, όμως, αποτελώντας ένα πυρήνα που συσπείρωσε τις δημιουργικές δυνάμεις της εποχής σε μια γιγάντια προσπάθεια να πείσει κυβερνήσεις, εταιρείες και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (European Community) - έτσι λεγόταν τότε η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση - με την Βρετανία να έχει εισέλθει ως πλήρες μέλος τον Ιανουάριο 1973.

Η ίδρυση και άμεση ενεργοποίηση του UK- ISES το 1974 ήλθε σαν επακόλουθο μιας σειράς από συγκλονιστικά γεγονότα τα χρόνια και τους μήνες που προηγήθηκαν. Αυτά ξεκίνησαν με το κλιμακούμενο ενδιαφέρον στις ΗΠΑ, την Βρετανία και στην Ευρώπη για την κρίση του περιβάλλοντος, την μόλυνση της ατμόσφαιρας από βιομηχανικές εκπομπές και αυτές των αυτοκινήτων (1965-1972), και το περιβαλλοντικό κίνημα στις δυο όχθες του Ατλαντικού που οδήγησε στο διεθνές συνέδριο της Στοκχόλμης (Ιούλιος 1972) για το περιβάλλον και την ίδρυση του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον (UNEP). Καθώς και την έκδοση της πολύκροτης Έκθεσης “Limits to Growth” του Club of Rome (1971).

Ένα χρόνο μετά οργανώθηκε στο Παρίσι από την UNESCO το διεθνές συνέδριο για την ηλιακή ενέργεια (Sun in the service of man) και τον Οκτώβριο/Νοέμβριο 1973 εκδηλώθηκε η πρώτη παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση με τεράστιες επιπτώσεις για την διεθνή οικονομία. Μέσα σε διάστημα 15 ημερών οι τιμές του αργού πενταπλασιαστήκαν, σαν αποτέλεσμα του embargo που εφήρμοσαν κυρίως οι Αραβικές χώρες μέλη του OPEC, και έκτοτε παρέμειναν σε υψηλά για την εποχή επίπεδα (πάνω από $20 το βαρέλι), για να οδηγηθούμε σε λίγα χρόνια (1979) στην δεύτερη πετρελαϊκή κρίση, με επίκεντρο το Ιράν, όποτε οι τιμές κυριολεκτικά εκτοξεύθηκαν πάνω από τα $40 το βαρέλι. Όλος ο κόσμος άρχισε τότε να ψάχνει να βρει εναλλακτικές λύσεις στην μονοκρατορία του πετρελαίου, αποβλέποντας σε νέες μορφές ενέργειας, από το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια μέχρι τις Ανανεώσιμες Πηγές. Αίφνης η ηλιακή ενέργεια σταμάτησε να αποτελεί ένα εξεζητημένο τομέα ερευνών για φυσικούς και αστρονόμους και απέκτησε ενδιαφέρον ως μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική πηγή ενέργειας.

Έτσι, όταν στις αρχές του 1974 εμφανίστηκε η ομάδα του Βρετανικού ISES, τα φώτα της δημοσιότητα; Αναπόφευκτα στράφηκαν επάνω στους πρωτεργάτες και στο Royal Institution στο Λονδίνο, το οποίο φιλοξένησε τπ εναρκτήριο συνέδριο και τα γραφεία της νεοσύστατης οργάνωσης. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και οι περισσότεροι από τους εξωπραγματικούς (εκείνη την περίοδο) στόχους έμελλε να πραγματοποιηθούν, με αποτέλεσμα η ηλιακή ενέργεια να συμβάλλει σήμερα με ένα μικρό, αλλά διαρκώς αυξανόμενο, ποσοστό στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη. Κάτι τελείως φανταστικό για τους οραματιστές εκείνης της περιόδου.

Στην αρχή διαδόθηκαν τα ηλιακά συστήματα για θέρμανση νερού που, χάρη στα αυστηρά standards που υιοθετήθηκαν από την αρχή, εξελίχθηκε γρήγορα σε μια αξιόπιστη λύση για την θέρμανση νερού σε οικιακό και βιομηχανικό επίπεδο. Με πολλά εκατομμύρια εγκαταστάσεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Οι εφαρμογές φωτοβολταϊκών άργησαν να εξελιχθούν, αν και ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ξεκίνησαν οικιακές εφαρμογές αλλά και σε οικισμούς - με την Ελλάδα εκείνη την περίοδο τόσο με την γρήγορα αναπτυσσόμενη αγορά ηλιακών θερμοσίφωνων όσο και με τις πρώτες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε Κύθνο και Αγία Ρουμέλη να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως αποτέλεσμα μιας σειράς νέων πολιτικών που άρχισαν να εφαρμόζονται στην Ευρώπη και ΗΠΑ από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 (βλέπε feed-in tariffs, net metering, auctions) η αγορά φωτοβολταϊκών απογειώθηκε έτσι που σήμερα να μιλάμε όχι για την προσθήκης μερικών μεγαβάτ αλλά για εγκαταστάσεις σε επίπεδο γιγαβάτ (GW).

Όπως τονίστηκε στην επετειακή εκδήλωση του Λονδίνου, από τον Dr. Wolfgang Waltz - που προώθησε συστηματικά τα φωτοβολταϊκά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο - σήμερα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων (που φθάνει τα 1,600 GW) διπλασιάζεται σχεδόν κάθε τρία χρόνια. Αυτό αναμφίβολα αποτελεί τεράστια επιτυχία για την ανθρωπότητα και ασφαλώς δεν έγινε τυχαία αφού σε αυτό συνέβαλλαν χιλιάδες επιστήμονες, τεχνολόγοι, μηχανικοί, επιχειρηματίες και κυβερνητικά στελέχη με όραμα, γνώση και υπομονή. Το ενδιαφέρον στοιχείο στο όλο θέμα είναι ότι η ηλιακή επανάσταση εξελίχθηκε και επέτυχε μέσα στο σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα των 50 ετών.

Για να εορταστεί αυτή η τεράστια επιτυχία, συναντήθηκαν στο Λονδίνο στους φιλόξενους πάντα χώρους του Royal Institution οι εναπομείναντες της αρχικής ομάδας μεταξύ των οποίων η Dr. (Dame) Mary Archer, ο Dr. Bill Gillet, ο Bernard McNelis, o Peter Fraenkel, ο γράφων και μερικοί άλλοι φίλοι και υποστηρικτές. Ασφαλώς και έγινε εκτενής μνεία στους εκδημήσαντες πρωτεργάτες όπως ο Dr. George  Porter, πρόεδρος τότε του RI, οι καθηγητές John Page και Bryan Brinkworth, Peter Dunn, Dr. Mick Hutchins και αρκετοί άλλοι.

Μερικές φορές τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα και το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να κοιτάξεις πίσω με ενδιαφέρον, σεβασμό και ταπεινοφροσύνη και να ευχαριστήσεις την καλή σου τύχη χάρη στην οποία συμμετείχες και εσύ σε μια τόσο ενδιαφέρουσα διαδρομή.