τις επιχειρησιακές ικανότητες της μυστικής υπηρεσίας του Ισραήλ. Ακόμη και σήμερα, εβδομάδες μετά την επίθεση, οι λεπτομέρειες της επιχείρησης που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, εκπλήσσουν.
Η Washington Post επιχειρεί να ενώσει τα κομμάτια του παζλ και να κατανοήσει σε βάθος τη σύλληψη και εκτέλεση αυτής της περίπλοκης επιχείρησης, συνομιλώντας με αξιωματούχους ασφαλείας από το Ισραήλ, τις αραβικές χώρες και τις ΗΠΑ, πολιτικούς και διπλωμάτες που ενημερώθηκαν για τα γεγονότα, καθώς και λιβανέζους αξιωματούχους και ανθρώπους κοντά στη Χεζμπολάχ. Ολοι τους περιγράφουν ένα μακροχρόνιο σχέδιο που ξεκίνησε από τα κεντρικά γραφεία της Μοσάντ στο Τελ Αβίβ και περιλάμβανε μια ομάδα πρακτόρων και ακούσιους συνεργούς σε πολλές χώρες.
Το χρονικό της επιχείρησης αποκαλύπτει ότι η επίθεση όχι μόνο κατέστρεψε τις ηγετικές τάξεις της Χεζμπολάχ, αλλά και ενθάρρυνε το Ισραήλ να στοχεύσει και να σκοτώσει τον κορυφαίο ηγέτη της οργάνωσης, Χασάν Νασράλα, αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Αλυσιδωτές αντιδράσεις
Οταν η Χεζμπολάχ αποφάσισε, πριν από δύο χρόνια, να σταματήσει να χρησιμοποιεί κινητά τηλέφωνα και να αρχίσει να χρησιμοποιεί βομβητές, έκανε έρευνα αγοράς. Η (τότε) νέα σειρά βομβητών Apollo φαινόταν ικανοποιητική για τις ανάγκες μιας οργάνωσης με εκτεταμένο δίκτυο μαχητών και διαβόητης για την παράνοια που τη διακατέχει.
Ο βομβητής AR924 ήταν ελαφρώς ογκώδης αλλά ανθεκτικός, κατασκευασμένος για να επιβιώνει σε συνθήκες πεδίου μάχης. Σχεδιασμένος στην Ταϊβάν, ήταν αδιάβροχος και η υπερμεγέθης μπαταρία του μπορούσε να λειτουργήσει επί μήνες χωρίς φόρτιση. Οι ηγέτες της Χεζμπολάχ εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ που αγόρασαν 5.000 AR924 και άρχισαν να τους μοιράζουν σε μαχητές μεσαίου επιπέδου και προσωπικό υποστήριξης, τον Φεβρουάριο.
Κανείς από τους χρήστες δεν υποψιάστηκε ότι είχε επάνω του μια ευρηματική ισραηλινή βόμβα. Ακόμη και μετά την έκρηξη χιλιάδων συσκευών στον Λίβανο και τη Συρία, λίγοι κατάλαβαν το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό των βομβητών: την αναγκαία διαδικασία αποκρυπτογράφησης δύο βημάτων που εξασφάλιζε ότι οι περισσότεροι χρήστες θα κρατούσαν τον βομβητή με τα δύο χέρια όταν θα εκπυρσοκροτούσε.
Τουλάχιστον 3.000 αξιωματικοί και μέλη της Χεζμπολάχ σκοτώθηκαν ή ακρωτηριάστηκαν, μαζί με άγνωστο αριθμό αμάχων, όταν η Μοσάντ ενεργοποίησε τις συσκευές εξ αποστάσεως στις 17 Σεπτεμβρίου. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Το Ιράν εκτόξευσε περίπου 180 πυραύλους εναντίον του Ισραήλ ως αντίποινα για τις ισραηλινές επιθέσεις στην ηγεσία της Χεζμπολάχ και προειδοποίησε για σκληρότερες συνέπειες εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί. «Η αντίσταση στην περιοχή δεν θα υποχωρήσει, ακόμη και με τη δολοφονία των ηγετών της Χεζμπολάχ», δήλωνε ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, κατά τη διάρκεια ομιλίας του την Τεχεράνη.
Στο Ισραήλ, από την άλλη, το χτύπημα έπεισε τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας ότι η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να ηττηθεί, μέσω αεροπορικών επιδρομών και, τελικά, χερσαίας εισβολής. Ωστόσο, ορισμένοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να ανησυχούν για τις ευρύτερες συνέπειες της επιχείρησης με τους βομβητές, σε μια σύγκρουση που συνεχίζεται ανεξέλεγκτη.
Ενας ισραηλινός αξιωματούχος, αναφερόμενος στους βομβητές, συνόψισε τις ανησυχίες του σε συνάντηση με αξιωματούχους της Μοσάντ ως εξής: «Δεν μπορούμε να πάρουμε μια στρατηγική απόφαση, όπως μια κλιμάκωση στον Λίβανο, βασιζόμενοι σε ένα παιχνίδι»…
Σχεδιασμένος από τη Μοσάντ, συναρμολογημένος στο Ισραήλ
Η ιδέα για την επιχείρηση με τους βομβητές ξεκίνησε το 2022, σύμφωνα με αξιωματούχους του Ισραήλ και των ΗΠΑ που γνωρίζουν τα γεγονότα. Μέρη του σχεδίου, είπαν στην Washingto Post, άρχισαν να εφαρμόζονται περισσότερο από έναν χρόνο πριν από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Ηταν μια εποχή σχετικής ησυχίας στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο. Α
πό τις ένοπλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν, η Χεζμπολάχ είναι μακράν η ισχυρότερη. Ισραηλινοί αξιωματούχοι παρακολουθούσαν με αυξανόμενη ανησυχία καθώς η λιβανέζικη οργάνωση πρόσθετε νέα όπλα σε ένα οπλοστάσιο που είναι ήδη ικανό να χτυπήσει ισραηλινές πόλεις με δεκάδες χιλιάδες κατευθυνόμενους πυραύλους.
Η Μοσάντ εργαζόταν επί χρόνια για να διεισδύσει στην ομάδα, με ηλεκτρονική παρακολούθηση και πληροφοριοδότες. Με τον καιρό, οι ηγέτες της Χεζμπολάχ έμαθαν να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στην ισραηλινή παρακολούθηση, φοβούμενοι ότι ακόμη και τα συνηθισμένα κινητά τηλέφωνα θα μπορούσαν να μετατραπούν σε συσκευές παρακολούθησης ελεγχόμενες από το Ισραήλ.
Ετσι γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενός είδους επικοινωνιακού δούρειου ίππου, είπαν οι αξιωματούχοι. Η Χεζμπολάχ έψαχνε για ασφαλή δίκτυα επικοινωνίας και η Μοσάντ βρήκε κάποια τεχνάσματα που θα οδηγούσαν την οργάνωση στο να αγοράσει συσκευές που φαίνονταν τέλειες. Η Μοσάντ ήθελε να αγοράσει η Χεζμπολάχ τον εξοπλισμό που σχεδίασε και είχε συναρμολογήσει η ίδια στο Ισραήλ. Βηρυτός, 18 Σεπτεμβρίου 2024. Το σημείο όπου μόλις έχει εκραγεί ένας παγιδευμένος ασύρματος.
Δέκα χρόνια παρακολούθησης μέσω ασυρμάτων
Το πρώτο μέρος του σχεδίου, οι παγιδευμένοι με εκρηκτικά ραδιοασύρματοι (γουόκι-τοκι), άρχισαν να διοχετεύονται στον Λίβανο από τη Μοσάντ πριν από σχεδόν μια δεκαετία, το 2015. Περιείχαν πακέτα μπαταριών μεγάλου μεγέθους, κρυμμένα εκρηκτικά και ένα σύστημα μετάδοσης που έδινε στο Ισραήλ πλήρη πρόσβαση στις επικοινωνίες της Χεζμπολάχ.
Επί εννέα χρόνια, οι Ισραηλινοί αρκέστηκαν να κρυφακούν τη Χεζμπολάχ, είπαν στην WP οι αξιωματούχοι, ενώ επιφυλάσσονταν να μετατρέψουν τα γουόκι-τόκι σε βόμβες, σε μια μελλοντική κρίση. Μετά, ήρθε μια νέα ευκαιρία και ένα λαμπερό νέο προϊόν: ένας μικρός βομβητής εξοπλισμένος με ένα ισχυρό εκρηκτικό. Η Χεζμπολάχ πλήρωσε εν αγνοία της η ίδια τους Ισραηλινούς για τις μικροσκοπικές βόμβες που θα σκότωναν ή θα τραυμάτιζαν πολλά από τα μέλη της.
Οι βομβητές δεν θα μπορούσαν, φυσικά, να προέρχονται από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ ή οποιονδήποτε άλλο σύμμαχό του. Ετσι, το 2023, η οργάνωση άρχισε να λαμβάνει προσφορές για τη μαζική αγορά βομβητών Apollo «Made in Taiwan». Η εταιρεία Apollo είναι διεθνώς αναγνωρισμένη, έχει σειρά προϊόντων με παγκόσμια διανομή και κανέναν εμφανή δεσμό με ισραηλινά ή εβραϊκά συμφέροντα. Η ίδια η ταϊβανέζικη εταιρεία δεν γνώριζε το σχέδιο.
Οι πωλήσεις έγιναν με τη μεσολάβηση μιας υπεύθυνης μάρκετινγκ, την οποία εμπιστευόταν η Χεζμπολάχ και η οποία είχε πράγματι δεσμούς με την Apollo, καθώς ήταν πρώην αντιπρόσωπος πωλήσεων της εταιρείας στη Μέση Ανατολή. Αργότερα, ίδρυσε δική της εταιρεία και είχε αποκτήσει άδεια για την πώληση μιας σειράς βομβητών που έφεραν το σήμα Apollo. Το 2023, έκανε στη Χεζμπολάχ μια προσφορά για ένα από τα προϊόντα που πουλούσε η εταιρεία της, το στιβαρό και αξιόπιστο AR924.
«Τους εξήγησε ότι ο μεγαλύτερος βομβητής, με τη μεγαλύτερη μπαταρία, ήταν καλύτερος από το αρχικό μοντέλο», είπε ένας ισραηλινός αξιωματούχος στην Washington Post. Οι Ισραηλινοι «έπιασαν» τη συναλλαγή και μπήκαν στο παιχνίδι.
Οπως αποδείχθηκε αργότερα, η παραγωγή των συσκευών ανατέθηκε σε εξωτερικούς συνεργάτες και η υπεύθυνη μάρκετινγκ δεν ήξερε ότι οι βομβητές είχαν συναρμολογηθεί στο Ισραήλ υπό την επίβλεψη της Μοσάντ, είπαν αξιωματούχοι. Εκεί, μια μικρή ποσότητα ισχυρού εκρηκτικού προστέθηκε στην μπαταρία των συσκευών.
Το εκρηκτικό ήταν τόσο προσεκτικά κρυμμένο ώστε να μην ανιχνεύεται, ακόμη κι αν κάποιος αποσυναρμολογούσε τη συσκευή. Αλλωστε, οι Ισραηλινοί είναι σίγουροι ότι η Χεζμπολάχ όντως αποσυναρμολόγησε ορισμένους από τους βομβητές και ίσως να τους πέρασε και από ακτίνες Χ.
Το δεύτερο στάδιο ήταν η εξ αποστάσεως πρόσβαση της Μοσάντ στις συσκευές. Ενα ηλεκτρονικό σήμα από την υπηρεσία πληροφοριών θα μπορούσε να προκαλέσει την έκρηξη χιλιάδων συσκευών ταυτόχρονα. Ομως, για να εξασφαλιστεί η μέγιστη ζημιά, η έκρηξη θα έπρεπε να πυροδοτηθεί με μια ειδική διαδικασία δύο βημάτων που απαιτείται από τις συσκευές για την προβολή κρυπτογραφημένων μηνυμάτων.
«Επρεπε να πατήσει κάποιος δύο κουμπιά ταυτόχρονα για να διαβάσει το μήνυμα», είπε ένας αξιωματούχος. Αυτό σήμαινε τη χρήση και των δύο χεριών. Στην έκρηξη που θα ακολουθούσε, οι χρήστες σχεδόν σίγουρα «θα τραυματίζονταν και στα δύο τους χέρια», είπε ο αξιωματούχος, και έτσι «θα ήταν ανίκανοι να πολεμήσουν»… Πλήθος υποστηρικτών της Χεζμπολάχ στην κηδεία δύο στελεχών της που σκοτώθηκαν από τις εκρήξεις των βομβητών.
Ενα κρυπτογραφημένο μήνυμα
Οι περισσότεροι κορυφαίοι εκλεγμένοι αξιωματούχοι στο Ισραήλ αγνοούσαν την επιχείρηση μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου, όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου κάλεσε τους συμβούλους του στις υπηρεσίες πληροφοριών για να συζητήσουν πιθανές ενέργειες κατά της Χεζμπολάχ.
Σε εκείνην τη συνάντηση, οι αξιωματούχοι της Μοσάντ παρουσίασαν μια από τις πιο μυστικές επιχειρήσεις της υπηρεσίας. Ηδη οι Ισραηλινοί είχαν τοποθετήσει παγιδευμένους βομβητές στα χέρια και τις τσέπες χιλιάδων μελών της Χεζμπολάχ.
Ο χρόνος πίεζε, όμως. Με την κλιμακούμενη κρίση στο νότιο Λίβανο, υπήρχε κίνδυνος να ανακαλυφθούν τα εκρηκτικά. Χρόνια προσεκτικού σχεδιασμού θα μπορούσαν να χαθούν.
Σε όλο το κατεστημένο ασφαλείας του Ισραήλ, ξέσπασε μια έντονη συζήτηση, είπαν στην WP αξιωματούχοι. Ολοι, συμπεριλαμβανομένου του Νετανιάχου, αναγνώρισαν ότι οι χιλιάδες βομβητές θα μπορούσαν να προκαλέσουν τεράστια ζημιά στη Χεζμπολάχ, αλλά θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν μια σκληρή απάντηση, συμπεριλαμβανομένης μιας μαζικής πυραυλικής επίθεσης από την οργάνωση, με την πιθανή συμμετοχή του Ιράν.
Ανώτεροι αξιωματούχοι των IDF, προειδοποίησαν για το ενδεχόμενο κλιμάκωσης με τη Χεζμπολάχ, όσο οι ισραηλινοί στρατιώτες συνέχιζαν τις επιχειρήσεις κατά της Χαμάς στη Γάζα. Η Μοσάντ, επέμενε: Ηταν μια μοναδική ευκαιρία να καταφέρουν ένα «δυνατό» χτύπημα.
Οι ΗΠΑ δεν ενημερώθηκαν για τους παγιδευμένους βομβητές, είπαν στην WP αμερικανοί αξιωματούχοι.
Τελικά, ο Νετανιάχου ενέκρινε την ενεργοποίηση των συσκευών. Την επόμενη εβδομάδα, η Μοσάντ άρχισε τις προετοιμασίες για την πυροδότηση τόσο των τηλε-ειδοποιητών όσο και των ραδιοασυρμάτων που ήδη κυκλοφορούσαν.
Στην πορεία της συζήτησης, εντάχθηκε στην ημερησία διάταξη κι ένας ακόμη στόχος: Ο ίδιος ο Νασράλα.
Η Μοσάντ ήξερε πού βρισκόταν ο Νασράλα και παρακολουθούσε στενά τις κινήσεις του, είπαν αξιωματούχοι. Ωστόσο, οι Ισραηλινοί δεν τον χτυπούσαν, βέβαιοι ότι η δολοφονία του θα οδηγούσε σε ολοκληρωτικό πόλεμο με την οργάνωση και ίσως και με το Ιράν. Αμερικανοί διπλωμάτες πίεζαν τον Νασράλα να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ, άσχετη με τον πόλεμο στη Γάζα, ελπίζοντας σε αποκλιμάκωση της κρίσης στον Λίβανο.
Ανώτεροι ισραηλινοί αξιωματούχοι είπαν ότι το Ισραήλ υποστήριξε την πρόταση, αλλά ο Νασράλα αρνήθηκε, επιμένοντας σε κατάπαυση του πυρός πρώτα στη Γάζα. Παρόλα αυτά, ανώτεροι πολιτικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι του Ισραήλ παρέμειναν βαθιά ανήσυχοι για τη στόχευση του Νασράλα, φοβούμενοι τις επιπτώσεις στην περιοχή.
Στις 17 Σεπτεμβρίου, όσο μαινόταν η συζήτηση στους ανώτατους κύκλους εθνικής ασφαλείας του Ισραήλ για το αν θα χτυπηθεί ο Νασράλα, χιλιάδες βομβητές με το σήμα Apollo δονήθηκαν ταυτόχρονα, σε όλον τον Λίβανο και τη Συρία. Μια πρόταση γραμμένη στα αραβικά εμφανίστηκε στην οθόνη: «Λάβατε ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα».
Τα στελέχη της Χεζμπολάχ ακολούθησαν τις οδηγίες για τον έλεγχο των κωδικοποιημένων μηνυμάτων, πατώντας δύο κουμπιά. Σε σπίτια, καταστήματα, αυτοκίνητα και πεζοδρόμια, οι βομβητές άρχισαν να εκρήγνυνται. Λιγότερο από ένα λεπτό αργότερα, χιλιάδες άλλοι τηλε-ειδοποιητές εξερράγησαν με τηλεχειρισμό, ανεξάρτητα από το αν ο χρήστης άγγιξε ποτέ τη συσκευή του.
Την επόμενη ημέρα εκατοντάδες ραδιοασύρματοι ανατινάχθηκαν με τον ίδιο τρόπο, σκοτώνοντας και ακρωτηριάζοντας χρήστες και περαστικούς.
Οσο η Χεζμπολάχ επεξεργαζόταν το σοκ, το Ισραήλ χτύπησε ξανά, σφυροκοπώντας τα κεντρικά γραφεία, τα οπλοστάσια και τα κέντρα επιμελητείας της οργάνωσης με βόμβες ενός τόνου.
Η μεγαλύτερη σειρά αεροπορικών επιδρομών σημειώθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου, 10 ημέρες μετά την έκρηξη των βομβητών. Η επίθεση, με στόχο ένα βαθιά θαμμένο κέντρο διοίκησης στη Βηρυτό, διατάχθηκε από τον Νετανιάχου καθώς ταξίδευε στη Νέα Υόρκη για την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στην οποία δήλωσε, απευθυνόμενος στη Χεζμπολάχ, «Φτάνει πια».
Την επομένη η Χεζμπολάχ επιβεβαίωσε αυτό που γνώριζε ήδη ο περισσότερος κόσμος: Ο Νασράλα ήταν νεκρός.
Protagon.gr