Αλλά δεν αναφέρθηκαν στις εθελοντικές συνεισφορές των αναπτυσσόμενων χωρών στη χρηματοδότηση του κλίματος. Αυτό είναι ένα από τα κύρια σημεία τριβής στις συνομιλίες για τη χρηματοδότηση του κλίματος στη COP29.
Η τελική δήλωση της G20 επανέλαβε «την αναγνώριση της ανάγκης για ταχεία και ουσιαστική κλιμάκωση της χρηματοδότησης για το κλίμα από δισεκατομμύρια σε τρισεκατομμύρια από όλες τις πηγές».
Ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα, Simon Stiell, ανακουφισμένος, χαιρέτισε αυτό. Είπε ότι οι ηγέτες της G20 «έστειλαν ένα σαφές μήνυμα στους διαπραγματευτές τους στη COP29: μην φύγετε από το Μπακού χωρίς έναν επιτυχημένο νέο οικονομικό στόχο», προσθέτοντας ότι «αυτό είναι προς το σαφές συμφέρον κάθε χώρας».
Παρόλο που ορισμένοι ακτιβιστές δεν ήταν απόλυτα ικανοποιημένοι, αναμένοντας πιο σαφείς δηλώσεις, οι περισσότεροι άλλοι το είδαν θετικά. Ακόμη και η Greenpeace ήταν υποστηρικτική. Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της στην COP29, Jasper Irventor, δήλωσε ότι «αυτό είναι ένα θετικό μήνυμα από την G20, ότι παρά τις διαφορές τους, επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους για μια συμφωνία που να επιτευχθεί στη COP29 σχετικά με τον νέο στόχο χρηματοδότησης για το κλίμα. Αυτή η δυναμική πρέπει τώρα να μεταφραστεί σε συγκεκριμένα αποτελέσματα στο Μπακού».
Υπήρξαν και άλλα σημαντικά αποτελέσματα από τη συνάντηση της G20 στο Ρίο. Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Luiz Inacio Lula da Silva πρότεινε οι χώρες της G20 να επιτύχουν την κλιματική ουδετερότητα έως το 2040 ή το 2045. Δεδομένου ότι οι G20 αντιπροσωπεύουν το 85% της παγκόσμιας οικονομίας και περίπου το 75% των παγκόσμιων εκπομπών, αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. Ο Lula θα προεδρεύσει της COP30 το 2025 στη Βραζιλία και, σαφώς, θα τους κρατήσει σε αυτό.
Με έναν κυκλικό τρόπο, η τελική δήλωση της G20 επιβεβαίωσε επίσης τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Είπε: «Καλωσορίζουμε και συμφωνούμε πλήρως με το φιλόδοξο και ισορροπημένο αποτέλεσμα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στο Ντουμπάι (COP28), ιδιαίτερα τη ᾽Συναίνεση των ΗΑΕ᾽ και τον πρώτο Παγκόσμιο Απολογισμό της Συμφωνίας του Παρισιού (GST). Θα ανταποκριθούμε θετικά στην ενθάρρυνση GST για τους υπογράφοντες της Συμφωνίας του Παρισιού να παρουσιάσουν τις επόμενες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές τους (NDCs) με φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών σε ολόκληρη την οικονομία, που καλύπτουν όλα τα αέρια θερμοκηπίου, τομείς και κατηγορίες και ευθυγραμμίζονται με τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 C, σύμφωνα με την επιστήμη, υπό το φως των διαφορετικών εθνικών συνθηκών.»
Η ‘Συναίνεση των ΗΑΕ’ περιλαμβάνει μια αναφορά στη «μετάβαση από όλα τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα, με δίκαιο, τακτικό και ισότιμο τρόπο σε αυτή την κρίσιμη δεκαετία για να μπορέσει ο κόσμος να φτάσει τις καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050, σύμφωνα με την επιστήμη».
Ως αποτέλεσμα, αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως επιδίωξη να διασφαλιστεί ότι το ψήφισμα της COP28 για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα υποστηρίζεται και δεν εγκαταλείπεται. Ωστόσο, δεν έχει τον αντίκτυπο μιας ρητής δήλωσης. Όμως, οτιδήποτε πιο σαφές δεν θα γινόταν δεκτό από τη Σαουδική Αραβία. Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν την επέκταση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου τους, ειδικά μόλις έρθει στην εξουσία ο Trump. Το ίδιο ισχύει για την Ινδία, την Ινδονησία και την Κίνα με τον άνθρακα.
Πίσω στο Μπακού
Πίσω στο Μπακού, υπουργοί και αντιπροσωπείες χωρών μπήκαν στο στάδιο των σκληρών διαπραγματεύσεων για να καταλήξουν σε τελικούς συμβιβασμούς και ένα θετικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις οδηγίες των ηγετών της G20.
Υποστηρίζοντας αυτό, κορυφαίοι οικονομολόγοι δήλωσαν στο Μπακού ότι «η συγκέντρωση χρημάτων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι εφικτή και δεν χρειάζεται να επιβαρύνει υπερβολικά τους κρατικούς προϋπολογισμούς».
Καθώς οι διαπραγματεύσεις για τη θέσπιση ενός νέου στόχου χρηματοδότησης για το κλίμα γίνονται πιο έντονες, αναφέρονται αριθμοί μεταξύ $300 και $500 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η ΕΕ φαίνεται να συζητά ένα χαμηλότερο εύρος, μεταξύ $200 και $300 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναμένουν τουλάχιστον $600 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις μέσω των δημόσιων οικονομικών. Αλλά ό,τι και να επικρατήσει, θα πρέπει να περιλαμβάνει κατά κάποιο τρόπο τις εθελοντικές συνεισφορές των αναπτυσσόμενων χωρών.
Αυτός θα είναι ο «βασικός στόχος», που θα περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση που παρέχεται από τις κυβερνήσεις, την ιδιωτική χρηματοδότηση που κινητοποιείται από κρατικές επενδύσεις και ένα ποσοστό της χρηματοδότησης πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών (MDB). Οι MDBs έχουν ήδη επισημάνει ότι μπορούν να κλιμακώσουν τη συνεισφορά τους στα $120 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030. Αλλά οι αφρικανικές χώρες δεν είναι ευχαριστημένες να δουν τις ιδιωτικές επενδύσεις να υπολογίζονται ως μέρος αυτού του στόχου.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της COP29, Yalchin Rafiyev από το Αζερμπαϊτζάν, δήλωσε ότι στοχεύουν να συντάξουν ένα πλήρες προσχέδιο συμφωνίας για τον οικονομικό στόχο μέχρι την Τετάρτη το απόγευμα.
Επιπλέον, η αναφορά στη ‘Συναίνεση των ΗΑΕ’ από την G20 μπορεί τώρα να βοηθήσει την COP29 να αντιμετωπίσει έγκαιρα τον μετριασμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη για να ενημερώσει τον επόμενο γύρο εθνικών σχεδίων για το κλίμα, τα οποία πρόκειται να υποβληθούν στις αρχές του επόμενου έτους.
Ωστόσο, ο ερχομός του Trump στην προεδρία των ΗΠΑ και η θέση της Αργεντινής ότι απορρίπτει μέρη της δήλωσης της G20, αποτελούν προειδοποιήσεις ότι οι παγκόσμιες συμφωνίες για το κλίμα κινδυνεύουν τελικά να εκτροχιαστούν από δεξιές κυβερνήσεις.
Ο Simon Stiell έστειλε τους αντιπροσώπους να κάνουν αυτό που χρειάζεται, λέγοντας ότι «οι ηγέτες της G20 έχουν ενισχύσει ότι η παγκόσμια συνεργασία είναι απολύτως απαραίτητη και η COP29 πρέπει να δείξει πώς γίνεται, με έναν φιλόδοξο νέο οικονομικό στόχο, ως τον κεντρικό πυλώνα ενός ισορροπημένου πακέτου».
* Dr Charles Ellinas, @CharlesEllinas
Councilor
Atlantic Council