του τέλους επιτηδεύματος και την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων.
Ο ρυθμός ανάπτυξης, παρά την αναθεώρησή του προς τα κάτω, στο 2,2% το 2024 και στο 2,3% για το 2025, παραμένει πολύ υψηλότερος του αντίστοιχου της Ευρωζώνης, που προβλέπεται στο 0,8% και 1,3% αντιστοίχως. Σε απόλυτα μεγέθη, το ΑΕΠ, μετά και την αναθεώρησή του από την ΕΛΣΤΑΤ, εκτιμάται στα 225,197 δισ. ευρώ το 2023, στα 236,965 δισ. ευρώ το 2024 και προβλέπεται να φτάσει στα 247,514 δισ. ευρώ το 2025. Η αύξηση των επενδύσεων, αν και επίσης αναθεωρημένη προς τα κάτω, προβλέπεται 6,7% το 2024 και 8,4% το 2025. Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας εκτιμά μάλιστα πως το 2025 θα φτάσουν στο 17,5% του ΑΕΠ, έναντι 20,8% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, το επενδυτικό κενό θα διαμορφωθεί έτσι στο 3,3% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο από το 2010 έως σήμερα.
Οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισμού προβλέπεται να αυξηθούν κατά 3,6%, κάτω από το όριο που έχει τεθεί στην κυβέρνηση, βάσει των νέων δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε., για αύξηση 3,7%. Ωστόσο, οι δαπάνες για την υγεία, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, θα αυξηθούν από 6,337 δισ. ευρώ σε 7,177 δισ. ευρώ, κατά 13,2%. Στο πλαίσιο αυτό, το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 2,5% το 2024 και 2,4% το 2025, ενώ το συνολικό έλλειμμα θα είναι 0,7% του ΑΕΠ το 2024 και 0,6% του ΑΕΠ το 2025. Σημειώνεται ότι ο στόχος του προϋπολογισμού 2024 όπως και του Προγράμματος Σταθερότητας τον περασμένο Ιούλιο ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ φέτος, αλλά η καλή πορεία των εσόδων οδήγησε στην αναθεώρησή του προς τα πάνω. Μάλιστα, η Κομισιόν προέβλεψε πρόσφατα πρωτογενές πλεόνασμα 2,9% του ΑΕΠ για το 2024.
Σημαντική προβλέπεται και η μείωση του δημοσίου χρέους, από το 163,9% του ΑΕΠ το 2023 στο 154% του ΑΕΠ το 2024 και στο 147,5% του ΑΕΠ το 2025, δηλαδή, κατά 16,5 ποσοστιαίες μονάδες σε δύο χρόνια.
Στους κινδύνους που καταγράφει ο προϋπολογισμός, περιλαμβάνεται το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των γεωπολιτικών κρίσεων στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή, καθώς και η εκδήλωση νέων ακραίων κλιματικών φαινομένων. Αρνητικά θα επιδρούσε, επίσης, η διατήρηση περιοριστικής νομισματικής πολιτικής ως αποτέλεσμα επίμονου πληθωρισμού και μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική σε μεγάλες οικονομίες της Ε.Ε.
«Ο προϋπολογισμός του 2025 αποτυπώνει ότι στην Ελλάδα συνδυάζονται αρμονικά η δημοσιονομική σύνεση με την ανάπτυξη», δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ενώ ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς σχολίασε πως «ο προϋπολογισμός του 2025 δεν έχει καμία σχέση με του 2019 ή του 2020, καθώς βρίσκει μια χώρα ανεξάρτητη, χωρίς εποπτεία, με υγιή δημοσιονομικά, πολύ μικρότερο χρέος και με υψηλότερο κατά 62 δισ. ευρώ ή 34% σε σχέση με το 2019 ΑΕΠ».
Ενίσχυση συντάξεων κατά 2,4%
Στο 2,4% φαίνεται πως θα κλειδώσει η αύξηση των συντάξεων για το 2025, όπως φωτογραφίζεται στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού, που προβλέπει για το τρέχον έτος, ανάπτυξη 2,2% και πληθωρισμό 2,7%. Οι νέες συντάξεις Ιανουαρίου θα δοθούν κοντά στα Χριστούγεννα, με το υπουργείο Εργασίας να εκτιμά ότι πραγματικές αυξήσεις θα δουν περίπου 1,8 εκατ. συνταξιούχοι, ενώ περίπου 700.000 που θα διατηρήσουν για μία ακόμη χρονιά προσωπική διαφορά υψηλότερη των 10 ευρώ θα λάβουν στις 20 Δεκεμβρίου το σχετικό επίδομα (100-200 ευρώ ανάλογα με το ύψος της σύνταξης). Με βάση την αύξηση 2,4%, η εθνική σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 436,3 ευρώ, από 426,17 ευρώ που είναι σήμερα, η βασική σύνταξη του πρώην ΟΓΑ θα ανέλθει στα 409,12 ευρώ (από 399,54 ευρώ σήμερα), ενώ σε 5.252 ευρώ αναμένεται να αυξηθεί το ανώτατο όριο για τις κύριες συντάξεις, από 5.114 ευρώ που είναι σήμερα. Σε ό,τι αφορά τη νέα κλίματα της ΕΑΣ, από την 1.1.2025 δεν θα εκκινεί από τα 1.400 ευρώ, αλλά από τα 1.434 ευρώ, αφού θα έχει ενσωματώσει την αύξηση κατά 2,4%.
Αύξηση εσόδων στα 69,2 δισ. ευρώ
Υπερέσοδα ύψους 2,49 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2024 προβλέπει ο κρατικός προϋπολογισμός που κατατέθηκε χθες στη Βουλή για το 2025. Η αύξηση των εσόδων είναι αποτέλεσμα αφενός της μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, αφετέρου των αυξήσεων των αποδοχών στον δημόσιο τομέα και στους συνταξιούχους, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, και προφανώς στα έσοδα του τουρισμού. Παράλληλα, η αδυναμία αντιμετώπισης της ακρίβειας θα οδηγήσει σε επιπλέον έσοδα από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Ουσιαστικά και το επόμενο έτος αναμένεται να επαναληφθεί η αύξηση των δημοσίων εσόδων χωρίς την επιβολή νέων φόρων, τα οποία θα φθάσουν στα 69,2 δισ. ευρώ έναντι 66,71 δισ. ευρώ το 2024. Πάντως για το 2025 δεν υπάρχει πρόβλεψη για έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, παρά το γεγονός ότι από τον Ιανουάριο του 2025 οι δηλώσεις ΦΠΑ για επαγγελματίες και επιχειρήσεις θα είναι κλειδωμένες, χωρίς τη δυνατότητα αποκλίσεων τόσο ως προς τα έσοδα όσο και προς τα έξοδα. Επίσης, χιλιάδες φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν επιπλέον φόρους, καθώς για τα επιπλέον εισοδήματα που θα εισπράξουν (από το Δημόσιο, τις συντάξεις και γενικότερα την αύξηση των αποδοχών τους) θα φορολογηθούν με υψηλότερους συντελεστές (αλλάζουν φορολογικό κλιμάκιο).
Οπως προκύπτει από την εισηγητική έκθεση, τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 69,203 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,49 δισ. ευρώ ή 3,7% έναντι του 2024. Ειδικότερα:
1. Τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 38,019 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,609 δισ. ευρώ έναντι του 2024.
2. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 25,212 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1 δισ. ευρώ ή 4,2% έναντι του 2024.
Τα έσοδα του 2024
Η αλλαγή του τρόπου φορολόγησης των επαγγελματιών, οι υψηλότερες αμοιβές για δημοσίους υπαλλήλους, συνταξιούχους και μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και η προσπάθεια περιορισμού της φοροδιαφυγής πρόσθεσαν 3,75 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία. Μάλιστα το ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά 462 εκατ. ευρώ από αυτό που προέβλεπε το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε πριν από ένα μήνα στη Βουλή. Από τα 3,75 δισ. επιπλέον έσοδα, τα μισά σχεδόν, ή διαφορετικά 1,8 δισ. ευρώ, προέρχονται από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και είναι «πιστοποιημένα», σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές. Η αύξηση συνολικά των εσόδων το 2024 οφείλεται κυρίως:
α) Στη μείωση της φοροδιαφυγής κατά 1,8 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, τα επιπλέον έσοδα προήλθαν από τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, την ανάπτυξη σημαντικών ψηφιακών εργαλείων (υποχρεωτική διαβίβαση στοιχείων εσόδων και εξόδων μέσω myDATA, ψηφιακό τιμολόγιο κ.ά.), τη διεύρυνση των ηλεκτρονικών πληρωμών, καθώς και άλλες παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν το περυσινό έτος και οδήγησαν στον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
β) Στην αύξηση των αμοιβών, γεγονός που επηρεάζει κυρίως τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (αύξηση κατά 1,03 δισ. ευρώ).
γ) Στον ΦΠΑ, όπου τα έσοδα αναμένεται να ξεπεράσουν τον στόχο που είχε τεθεί κατά 962 εκατ. ευρώ.
δ) Στα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, που εκτιμώνται στο ποσό των 7,852 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,156 δισ. ευρώ από τον στόχο που είχε τεθεί.
*Από την Καθημερινή