Κάθε χρόνο, οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν προϊόντα συνολικής αξίας 3 τρισ. δολ. Αυτά επιτρέπουν στον εκλεγμένο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να χρησιμοποιεί τους δασμούς σαν ένα –όχι και τόσο μυστικό– όπλο. Γνωρίζοντας ότι κάποιες οικονομίες απλά δεν αντέχουν να χάσουν τις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ, ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου χρησιμοποιεί την απειλή των δασμών για να πιέσει συμμάχους αλλά και αντιπάλους να αντιμετωπίσουν θέματα από τη διακίνηση ναρκωτικών έως την παράνομη μετανάστευση και τις απειλές προς την κυριαρχία του δολαρίου.
Ο Tραμπ ουδέποτε έκρυψε την αγάπη του για τους δασμούς. Κάποτε είχε αποκαλέσει τον εαυτό του «Tariff Man» (άνδρα των δασμών), ενώ πρόσφατα είχε πει ότι οι δασμοί είναι «το καλύτερο πράγμα που εφευρέθηκε ποτέ». Για εκείνον είναι ένα εργαλείο σε μια στρατηγική υψηλού ρίσκου αλλά και πιθανώς υψηλών κερδών, με το οποίο πιέζει τις άλλες χώρες, αναγκάζοντάς τις να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ασφαλώς, η επιβολή δασμών συνεπάγεται ακριβότερες τιμές για τα προϊόντα στις ΗΠΑ, σε μια εποχή που οι Αμερικανοί ήδη δυσκολεύονται λόγω του υψηλού κόστους ζωής. Ομως αυτό δεν συγκρίνεται με την απειλή που αντιμετωπίζουν κάποιες οικονομίες εάν χάσουν τη δυνατότητα να πουλάνε τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ. «Εάν εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε εμπόριο με το Μεξικό, θα επιβιώσουμε. Αλλά θα είναι το τέλος του κόσμου για το Μεξικό. Αυτό μας δίνει διαπραγματευτική ισχύ. Και αυτό είναι το παν όταν διαπραγματεύεσαι», λέει στο CNN ο Στέφεν Μουρ, που διετέλεσε οικονομικός σύμβουλος στην πρώτη θητεία του Τραμπ. Ο ίδιος ήταν φανατικός υποστηρικτής του ελευθέρου εμπορίου, αλλά πείστηκε από τον Tραμπ ότι οι δασμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν διαπραγματευτικό όπλο. «Είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι, αλλά μπορεί να δουλέψει», λέει.
Για παράδειγμα, η απειλή του Τραμπ για δασμούς 25% σε όλες τις εισαγωγές από τον Καναδά, τράβηξε αμέσως την προσοχή της Οττάβα. Μέσα σε λίγες μέρες, ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό συναντήθηκε με τον Τραμπ, με τον οποίο, όπως είπε, είχε μία «άριστη συζήτηση». Δεν έκανε, βέβαια, αναφορά στο αστείο του Tραμπ ότι ο Καναδάς θα πρέπει να γίνει η 51η πολιτεία των ΗΠΑ εάν δεν μπορεί να αντέξει τους αμερικανικούς δασμούς.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Tραμπ απείλησε να επιβάλει δασμούς στα εισαγόμενα αυτοκίνητα, καταφέρνοντας να τραβήξει την προσοχή της Ιαπωνίας, της οποίας η οικονομία εξαρτάται σημαντικά από τις πωλήσεις αυτοκινήτων στην αμερικανική αγορά. Αργότερα, ο Tραμπ κατέληξε σε συμφωνία με το Τόκιο, καταφέρνοντας να ανοίξει την ιαπωνική αγορά για τα αμερικανικά γεωργικά προϊόντα. «Ηταν ένα win-win», λέει η ΜακΝτάνιελ, αξιωματούχος για το εμπόριο.
Το CNN εκτιμά ότι στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ θα χρησιμοποιήσει τους δασμούς –ή έστω την απειλή για δασμούς– για να πιέσει το Μεξικό, τον Καναδά, την Κίνα ή άλλες χώρες να αντιμετωπίσουν ζητήματα όπως η διακίνηση ναρκωτικών.
Ομως κάποιες φορές, οι παραχωρήσεις τις οποίες υπόσχονται οι άλλες χώρες για να αντικρούσουν την απειλή του Tραμπ, δεν υλοποιούνται στο ακέραιο. Η Κίνα, για παράδειγμα, αγόρασε 200 δισ. δολ. λιγότερα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα από ό,τι είχε συμφωνήσει με τον Tραμπ το 2019. Ομως η συμφωνία αυτή επέτρεψε στον Tραμπ να διαφημίσει τις διαπραγματευτικές του ικανότητες, όταν κλείστηκε. Σύμφωνα με κάποιους, όλα αυτά είναι απλά ένα μεγάλο σόου.
Ακόμα και οι δασμοί που στοχεύουν να προστατεύσουν τα αμερικανικά εργοστάσια και τις θέσεις εργασίας τους δεν έχουν τόσο ξεκάθαρο όφελος. Μπορεί να «αγοράζουν» χρόνο για κάποιες βιομηχανίες, αλλά τελικά το πετυχαίνουν εις βάρος του καταναλωτή, ο οποίος πληρώνει περισσότερα. Αργά ή γρήγορα, η διεθνής πραγματικότητα έρχεται να καταργήσει αυτές τις θέσεις εργασίας, οι οποίες έτσι και αλλιώς ίσως να έπρεπε να καταργηθούν.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)