των 295,5 εκατ. ευρώ, ανάπτυξης μιας ολοκληρωμένης γραμμής παραγωγής, βωξίτη, αλουμίνας και γαλλίου της Metlen, υποκαθιστά πλήρως τις εισαγωγές γαλλίου της Ευρώπης και ενισχύει την ενεργειακή αυτάρκειά της σε κρίσιμες πρώτες ύλες αλλά και τη στρατηγική θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού των υψηλής γεωπολιτικής σημασίας κρίσιμων μετάλλων.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, το επενδυτικό σχέδιο που ανακοίνωσε χθες η Metlen αποσκοπεί στην επίτευξη συνολικής παραγωγικής δυναμικότητας (σε ετήσια βάση) 2 εκατ. τόνων βωξίτη, 1.265.000 τόνων αλουμίνας (από 865.000 τόνους σήμερα) και 50 ΜΤ γαλλίου. Και τα τρία αυτά υλικά περιλαμβάνονται στη λίστα των κρίσιμων πρώτων υλών (Critical Raw materials) της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για την πρόσβασή της στη βιώσιμη προμήθεια αυτών των υλικών, ξεκινώντας από την εγχώρια εξόρυξη και παραγωγή αλλά και με τη διαφοροποίηση των εισαγωγών της, ώστε να περιορίσει την υψηλή σήμερα εξάρτηση από την Κίνα. Η Μetlen ενσωματώνει για πρώτη φορά στην παραγωγή της το γάλλιο, η χρήση του οποίου εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα νέων τεχνολογιών από την ενεργειακή μετάβαση, έως την άμυνα (Ολοκληρωμένα Συστήματα που χρησιμοποιού-νται σε πληροφορική και τηλεπικοινωνίες, λαμπτήρες LED, μαγνήτες διαρκείας κ.ά.).
Με την επέκταση της υπάρχουσας μονάδας, η Metlen θα επιτύχει συνολική ετήσια παραγωγή 1,25 εκατ. τόνων αλουμίνας, ενώ η Ελλάδα θα καταταχθεί μεταξύ των 12 μεγαλύτερων παραγωγών αλουμίνας στον κόσμο. Το γάλλιο, ένα από τα συστατικά του βωξίτη, θα παραχθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της βιομηχανίας στην περιοχή, καλύπτοντας τη στρατηγική ανάγκη της Ευρώπης για την ενίσχυση της στρατηγικής της αυτονομίας, δεδομένων των περιορισμών στις εξαγωγές που επέβαλε η Κίνα.
Η επενδυτική απόφαση της Metlen για την εμβληματική αυτή επένδυση είναι αποτέλεσμα μιας συστηματικής στρατηγικής ενίσχυσης της μεταλλουργίας και αύξησης της παραγωγής αλουμινίου και βωξίτη, καθώς όντας ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς διεθνώς, έβλεπε τη ζήτηση να αυξάνεται και τις τιμές να ανεβαίνουν, λόγω της έλλειψης βωξίτη που παρουσιάζεται στη διεθνή αγορά.
Η ζήτηση αλουμινίου, η οποία και καθορίζει τη ζήτηση αλουμίνας σε διεθνές επίπεδο, αναπτύσσεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια και επειδή οδηγείται κατά κύριο λόγο από τους τομείς των κατασκευών και των αυτοκινήτων, αλλά και από την πορεία των κλάδων συσκευασίας και μηχανημάτων, αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται.
Η εξαγορά της IMERYS ΒΩΞΙΤΕΣ τον ∆εκέμβριο του 2023 και η νέα επένδυση εξασφαλίζουν την παραγωγή επαρκούς ποσότητας γαλλίου για την κάλυψη των ευρωπαϊκών αναγκών. Το σχέδιο εξάλλου για την παραγωγή γαλλίου έγινε για πρώτη φορά γνωστό το καλοκαίρι του 2023, όταν η Κίνα που αντιπροσωπεύει το 94% της παγκόσμιας προσφοράς γαλλίου και το 83% σε γερμάνιο ανακοίνωσε ότι θα βάλει δασμούς στις δύο κρίσιμες αυτές πρώτες ύλες. Το γεγονός αφύπνισε την Ευρώπη η οποία ζήτησε από τη Metlen να διερευνήσει τις δυνατότητες παραγωγής γαλλίου στις εγκαταστάσεις της «Αλουμίνιον της Ελλάδος».
Η ολοκλήρωση των έργων και η έναρξη παραγωγής τοποθετούνται για μεν τον βωξίτη το 2026, για δε την αλουμίνα και το γάλλιο, σταδιακά από το 2027, με πλήρη λειτουργία το 2028.
«Η απόφαση της Metlen να προχωρήσει στην υλοποίηση μιας νέας, εμβληματικής βιομηχανικής επένδυσης για την παραγωγή βωξίτη, αλουμίνας και γαλλίου, ενισχύει την αυτάρκεια της Ευρώπης σε κρίσιμες πρώτες ύλες, αλλά και τη στρατηγική θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη. Επιβεβαιώνουμε σταθερά ότι η Metlen μπορεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη μετάβαση προς μια πιο “πράσινη” και ανθεκτική βιομηχανική παραγωγή», δήλωσε ο επικεφαλής της εταιρείας, Ευάγγελος Μυτιληναίος.
Γάλλιο, το κρίσιμο μέταλλο της υψηλής τεχνολογίας
Η απόφαση της Κίνας να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές γαλλίου προς την Ευρώπη έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες για την εφοδιαστική αλυσίδα.
Το γάλλιο είναι ένα μέταλλο που ανακαλύφθηκε το 1875 στη Γαλλία από τον χημικό Paul Emile Lecoq de Boisbaudran. Από τότε, η χρήση ημιαγωγών με βάση ενώσεις γαλλίου το κατέστησε μέταλλο υψηλής τεχνολογίας ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες.
Τα δύο κύρια πεδία εφαρμογής είναι τα ολοκληρωμένα κυκλώματα (IC) και οι οπτοηλε-κτρονικές διατάξεις. Μία από τις σημαντικότερες χρήσεις του είναι στην κατασκευή ημιαγωγών, αλλά και στην κατασκευή τσιπ υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Το γάλλιο δεν εξορύσσεται, παράγεται μόνο ως υποπροϊόν της διαδικασίας αναμόρφωσης άλλων μετάλλων κατά τη διάρκεια της παραγωγής αλουμίνας από βωξίτη ή κατά την επεξεργασία υπολειμμάτων ψευδαργύρου. Περίπου το 90% της σημερινής πρωτογενούς παραγωγής γαλλίου εξάγεται από βωξίτη κατά την παραγωγή της αλουμίνας.
Η τρέχουσα παγκόσμια παραγωγή γαλλίου είναι περίπου 7.500 εκατ. τόνοι ετησίως. Στις μικρότερες χώρες παραγωγής περιλαμβάνονται η Ουγγαρία (Ajka), η Ιαπωνία, η Ρωσία και η Σλοβακία. Το 95% του γαλλίου αυτή τη στιγμή παράγεται από την Κίνα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να εξαρτώνται σήμερα κατά 100% από ξένες πηγές. Η απόφαση της Κίνας να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές γαλλίου προς την Ευρώπη έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες για την εφοδιαστική αλυσίδα της Ε.Ε. και τη μακροπρόθεσμη βιομηχανική της ανταγωνιστικότητα καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές γαλλίου για την παραγωγή κρίσιμων τεχνολογιών. Οι άμεσες συνέπειες αυτής της απόφασης περιλαμβάνουν αυξήσεις στο κόστος παραγωγής, καθυστερήσεις στην κατασκευή και μια πιθανή αποδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών εταιρειών στον παγκόσμιο στίβο.
Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, το γάλλιο με τιμή άνω των 700 δολαρίων ανά κιλό σήμερα έχει αυξηθεί κατά +23,20% σε σχέση με την αρχή του περασμένου έτους. Είναι αυξημένο, ως προς την τιμή του, κατά +120,29% σε σύγκριση με την τιμή των 422,70 δολαρίων ανά κιλό την 1η Ιανουαρίου 2021 και έχει αυξηθεί κατά +212,26% από την 1η Ιανουαρίου 2020 (σε σύγκριση, ο δείκτης S&P 500 έχει αυξηθεί κατά +80,54% την ίδια περίοδο). Αν πάμε πίσω στην 1η Ιανουαρίου 2018, όταν η τιμή του γαλλίου ήταν 274,37 δολάρια ανά κιλό, τότε η αύξηση είναι +239,38%.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αναγνωρίσει τη σοβαρότητα του προβλήματος και έχει ξεκινήσει τη διαδικασία ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε. σε κρίσιμα μέταλλα. Η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων που στοχεύουν στην εξασφάλιση σταθερών και διαφορο-ποιημένων πηγών προμήθειας.
Σε ποιες περιοχές της χώρας γίνονται έρευνες για σπάνιες γαίες
Η Ελλάδα, συγκαταλέγεται μαζί με τη Γροιλανδία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Νορβηγία, στις χώρες που η Ευρώπη μπορεί να στηρίξει τα σχέδιά της για ασφάλεια εφοδιασμού σε κρίσιμες πρώτες ύλες.
Τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί σαφές πως η Ελλάδα μπορεί να συμμετάσχει στην προσπάθεια απεξάρτησης της Ευρώπης από την Κίνα σε ό,τι αφορά τις σπάνιες γαίες και τις κρίσιμες πρώτες ύλες.
• Σάμος. Εκτός από την επένδυση της Metlen για το γάλλιο, η οποία από το 2027 σύμφωνα με τον σχεδιασμό της εταιρείας θα καλύψει το 100% των αναγκών της Ευρώπης σε γάλλιο, η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) έχει ξεκινήσει έρευνες από τον Οκτώβριο στη Σάμο και στο Καλλυντήρι Ροδόπης για λίθιο και έχει προγραμματίσει ερευνητικές γεωτρήσεις στις δύο περιοχές. Θα ακολουθήσουν έρευνες στην περιοχή του Κιλκίς.
• Πελοπόννησος. Ξεκινάει επίσης έρευνα για την ανίχνευση κρίσιμων πρώτων υλών σε δευτερογενή υλικά σε εγκαταλελειμμένα ορυχεία στην περιοχή του Εβρου και στην Πελοπόννησο. Στα δευτερογενή υλικά εάν βρεθούν κρίσιμες πρώτες ύλες μπορούν να ανακτηθούν γρηγορότερα γιατί δεν χρειάζεται εξόρυξη. Το ίδιο μοντέλο εξάλλου έχει υιοθετηθεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
• Χίος, Ξάνθη. Επιπλέον, χθες η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου υπέγραψε την προκήρυξη για τον διεθνή διαγωνισμό για έρευνα και εκμετάλλευση αντιμονίου στη Χίο. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα κληθούν σύντομα να εκφράσουν μη δεσμευτικό ενδιαφέρον έως και τις 10 Μαρτίου. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει αντίστοιχος για την περιοχή των Κιμμερίων στην Ξάνθη. Πρόκειται για μια έκταση 237 τετραγωνικών χιλιομέτρων, όπου κατά τη δεκαετία του 1970 είχε δραστηριοποιηθεί η μεταλλευτική εταιρεία του Πρόδρομου Μποδοσάκη.
Στην περιοχή της Κεράμου Χίου υπάρχει βεβαιωμένο κοίτασμα αντιμονίτη και κατά διαστήματα πραγματοποιήθηκε εκμετάλλευση και μεταλλουργική επεξεργασία του. Την περίοδο 1880-1890 έγινε η πιο εκτεταμένη εκμετάλλευση του κοιτάσματος καθώς και μεταλλουργική επεξεργασία του μεταλλεύματος για την παραγωγή οξειδίου του αντιμονίου από γαλλική εταιρεία. Τα μεταλλεία παρέμειναν κλειστά μέχρι το 1950, οπότε επαναλειτούργησαν από τον όμιλο Μποδοσάκη, για να σταματήσουν δύο χρόνια αργότερα, λόγω πτώσης των τιμών. Στην Κέραμο διασώζονται ακόμη και σήμερα οικήματα όπου έμεναν οι εργάτες των λατομείων, αλλά και περίπου 15 στοές εκμετάλλευσης.
• Μολάοι Λακωνίας. Σε πιο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η υπόθεση της εξόρυξης γερμανίου στους Μολάους Λακωνίας. Η αυστραλιανή Rockfire έχει ξεκινήσει ερευνητικές γεωτρήσεις από το 2023, οι οποίες αποκάλυψαν ότι το υπέδαφος στην περιοχή των Μολάων δεν κρύβει μόνο ψευδάργυρο και μόλυβδο, μέταλλα με πολλές εφαρμογές στη βιομηχανία, αλλά και ποσότητες γερμανίου. Το ασημόλευκο μέταλλο συγκαταλέγεται στον κατάλογο των κρίσιμων πρώτων υλών για την ενεργειακή μετάβαση και για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Η επενδυτική απόφαση για παραγωγική γεώτρηση θα ληφθεί με την ολοκλήρωση και αξιολόγηση των ερευνών.
Οι σπάνιες γαίες δεν είναι ακριβώς σπάνιες, αλλά η εξόρυξη και η επεξεργασία τους είναι δύσκολη. Το γεγονός ότι δεν βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις καθιστούσε ασύμφορη την εκμετάλλευσή τους στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Ωστόσο, αποτελούν βασική πρώτη ύλη για την παραγωγή ευρύτατου φάσματος προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, από τα smartphones, τους υπολογιστές και τις επίπεδες οθόνες τηλεοράσεων, τις ανεμογεννήτριες, τους καταλύτες των αυτοκινήτων, τις μπαταρίες των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, μέχρι τον αμυντικό εξοπλισμό, τους δορυφόρους, τα λέιζερ, τις οπτικές ίνες και τους κινητήρες αεροσκαφών.
Ο ασφαλής εφοδιασμός σε κρίσιμες πρώτες ύλες εξελίσσεται σε γεωπολιτικής σημασίας ζήτημα καθώς αποτελούν προϋπόθεση για την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση της παγκόσμιας οικονομίας, και η Ευρώπη έσπευσε ασθμαίνουσα να καταστρώσει ένα σχέδιο που θα περιορίζει την εξάρτησή της από την Κίνα, θέτοντας ως στόχο το 10%-40% της εξόρυξης, της ανακύκλωσης και της επεξεργασίας κρίσιμων πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται, να πραγματοποιούνται εντός των συνόρων της έως το 2030.
Η Ελλάδα, συγκαταλέγεται μαζί με τη Γροιλανδία τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Νορβηγία, στις χώρες στις οποίες η Ευρώπη μπορεί να στηρίξει τα σχέδιά της για ασφάλεια εφοδιασμού σε κρίσιμες πρώτες ύλες.
Η γεωλογία της Ελλάδος, σύμφωνα με τον δρα Κωνσταντίνο Λασκαρίδη, προϊστάμενο ∆ιεύθυνσης Ορυκτών Πόρων και Μεταλλευτικής της ΕΑΓΜΕ, παρουσιάζει όξινα μαγματικά πετρώματα ανάλογα με αυτά της Β. Ευρώπης που φιλοξενούν τα γνωστά κοιτάσματα Norra Kärr της Σουηδίας, Kvanefjeld και Kringlerne της Γροιλανδίας και Fen της Νορβηγίας και Φινλανδίας, τα οποία θεωρείται ότι από μόνα τους μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της Ευρώπης στις επόμενες δεκαετίες.
Σπάνιες γαίες, και μάλιστα σε υψηλή περιεκτικότητα, ανιχνεύονται στο παράκτιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον μεταξύ Χαλκιδικής και Αλεξανδρούπολης, κυρίως στις εκβολές των ποταμών Στρυμόνα, Νέστου και Εβρου. Επίσης, στους λατερίτες της Λοκρίδας και στο Βροντερό Φλώρινας, στους βωξίτες της Ζώνης Παρνασσού – Γκιώνας, στα αλκαλικά μαγματικά πετρώματα στον Φανό της Σαμοθράκης και στους φωσφορίτες στη ∆υτική Ελλάδα.
Οι σπάνιες γαίες της Ελλάδας προσείλκυσαν κάποτε και το ενδιαφέρον της Κίνας, που ελέγχει το 97% των σπάνιων γαιών παγκοσμίως. Κινεζική αντιπροσωπεία βρέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014 την Αθήνα και συναντήθηκε με την τότε ηγεσία του υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το ΙΓΜΕ αλλά και με στελέχη της «Αλουμίνιον της Ελλάδος» στα Ασπρα Σπίτια Βοιωτίας.
moneyreview.gr