Το ενδιαφέρον της αμερικανικής Chevron για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες εκδηλώθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2022 και αποκρυσταλλώθηκε σε επίσημη πρόταση έπειτα από ενδελεχή μελέτη των διαθέσιμων δεδομένων που αγόρασε το 2023, αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), Αριστοφάνης Στεφάτος.
Για το ενδιαφέρον της αμερικανικής Chevron για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, που όπως αποκαλύπτει εκδηλώθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2022 και αποκρυσταλλώθηκε σε επίσημη πρόταση έπειτα από ενδελεχή μελέτη των διαθέσιμων δεδομένων που αγόρασε το 2023 και συστηματικών επισκέψεων στη χώρα μας όλο το προηγούμενο διάστημα και συνολικότερα για τις προοπτικές εντοπισμού πιθανολογούμενων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη χώρα μας, μιλάει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) Αριστοφάνης Στεφάτος.
«Δεν μπορώ να αποκλείσω πιθανή εκδήλωση μεγαλύτερου ενδιαφέροντος», απαντά ο κ. Στεφάτος στην ερώτηση εάν το ενδιαφέρον της Chevron περιορίζεται μόνο στην περιοχή νότια της Πελοποννήσου.
Αλλωστε η ΕΔΕΥΕΠ, όπως σημειώνει, δεν σταμάτησε ποτέ τις έρευνες για τον εντοπισμό νέων περιοχών. Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών στην Κρήτη και στο Ιόνιο από την Exxonmobil και την HELLENIQ ENERGY. Χαρτογραφήθηκαν περισσότερες δομές σε σχέση με παλαιότερες καταγραφές, επιβεβαιώνοντας τις αρχικές εκτιμήσεις ότι ορισμένες μπορεί να είναι αντίστοιχες με το μεγάλο κοίτασμα Zoρ της Αιγύπτου. Οι θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης και του Ιονίου διαθέτουν προοπτικές εντοπισμού κοιτασμάτων φυσικού αερίου ικανές να υπερκαλύψουν την ετήσια εγχώρια κατανάλωση επί σειράν ετών, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΔΕΥΕΠ. Ομως μόνο οι ερευνητικές γεωτρήσεις μπορούν να επιβεβαιώσουν την παρουσία υδρογονανθράκων στο υπέδαφος, τονίζει ο κ. Στεφάτος, αποφεύγοντας ωστόσο να δώσει πληροφορίες για το εάν και πότε θα βάλει γεωτρύπανο η Exxonμοbil στην Κρήτη. Από τη στιγμή πάντως που θα εντοπιστεί το κοίτασμα θα χρειαστούν 4 έως 6 χρόνια για να ξεκινήσει η παραγωγή.
Ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα το ενδιαφέρον της Chevron για έρευνες στη θαλάσσια περιοχή της Πελοποννήσου. Τι είναι αυτό που έκανε τη δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή διεθνώς να στρέψει το βλέμμα της σε μια ανεξερεύνητη περιοχή;
Στην ΕΔΕΥΕΠ είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι, καθώς με την εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron ευοδώνεται η συστηματική και επίμονη προσπάθειά μας. Η πρώτη συνάντηση έγινε τον Ιανουάριο του 2022 στα γραφεία μας. Την επόμενη χρονιά, το 2023, η Chevron αγόρασε όλα τα διαθέσιμα δεδομένα και ξεκίνησε τη διεξοδική μελέτη τους. Ακολούθησαν συστηματικές επισκέψεις στη χώρα μας που οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας σχέσης αμοιβαίου σεβασμού και εμπιστοσύνης. Καταλυτικό ρόλο θεωρώ ότι έπαιξε η ταχύτητα και αποτελεσματικότητα των ερευνών της Exxonmobil, της HELLENIQ ENERGY και της Energean, την οποία επικοινωνούμε τακτικά στα διεθνή φόρουμ. Πολύ σημαντική εξάλλου ήταν η στρατηγική προσέγγιση της ΕΔΕΥΕΠ για την ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων της χώρας, όπως αυτή διαμορφώθηκε με την προσωπική στήριξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, και η πολιτική σταθερότητα των τελευταίων ετών, η οποία εστιάζει στην προσέλκυση επενδύσεων. Συνεπώς, η εξέλιξη αυτή ενέχει βαρύνουσα σημασία, γιατί πέρα από το ότι στρέφει την προσοχή της σε μια ανεξερεύνητη και υποσχόμενη γεωλογική λεκάνη στα νότια της Πελοποννήσου, καταδεικνύει ότι η χώρα μας αξιολογείται ως αξιόπιστος μελλοντικός εταίρος για μια προσπάθεια υψηλού επενδυτικού ρίσκου και έντασης κεφαλαίων.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Με την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρο Σκυλακάκη, ξεκίνησε η διαδικασία προκήρυξης διεθνούς διαγωνισμού, και η ΕΔΕΥΕΠ ετοιμάζει τη σχετική πρόσκληση. Αφού εγκριθεί από το αρμόδιο υπουργείο, θα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για διάστημα 90 ημερών. Μετά το πέρας της καταληκτικής ημερομηνίας, θα προχωρήσουμε στην αξιολόγηση των προσφορών για να υποβάλουμε στη συνέχεια τη σχετική εισήγησή μας προς το υπουργείο. Στόχος μας είναι η επιλογή αναδόχου και η υπογραφή συμφωνίας μίσθωσης εντός του έτους.
Η προεδρία Τραμπ αλλάζει τους όρους της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς υπέρ των υδρογονανθράκων. Πόσο πιθανή θεωρείτε την προσέλευση κι άλλων εταιρειών στον διαγωνισμό;
Δεν είναι σκόπιμο να καλλιεργήσουμε μεγάλες προσδοκίες για αθρόα συμμετοχή στον διεθνή διαγωνισμό, καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά τον χρόνο και την προσπάθεια που προϋποθέτει μια τέτοια απόφαση, ειδικά για μία νέα αγορά. Παρ’ όλα αυτά, ως ΕΔΕΥΕΠ συνεχίζουμε τις διεθνείς επαφές. Στο πλαίσιο αυτό, στα μέσα Φεβρουαρίου θα συμμετάσχουμε ως εκθέτης στην EGYPES (Egypt Energy Show), τη μεγαλύτερη ενεργειακή έκθεση που διεξάγεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκεί, θα μας δοθεί η ευκαιρία να παρουσιάσουμε τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο των υδρογονανθράκων στη χώρα μας και να συνομιλήσουμε με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή.
Το ενδιαφέρον της Chevron για την Ελλάδα περιορίζεται μόνο στη συγκεκριμένη περιοχή; Η επίσημη ανακοίνωση του ΥΠΕΝ έκανε λόγο για αξιολόγηση και άλλων παραχωρήσεων. Τι ισχύει;
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι για τον εντοπισμό αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, η Ελλάδα επιχειρεί να εξερευνήσει θαλάσσιες περιοχές με μεγάλα βάθη νερού και σε απόσταση από την ξηρά. Στην ΕΔΕΥΕΠ δεν έχουμε σταματήσει να εργαζόμαστε αυτόνομα και παράλληλα με τις έρευνες των αναδόχων εταιρειών προκειμένου να εντοπίσουμε περιοχές ενδιαφέροντος. Με την εικόνα που έχουμε από τη γεωλογία των θαλάσσιων λεκανών μας και τις διαφαινόμενες θετικές τάσεις στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά, δεν μπορώ να αποκλείσω πιθανή εκδήλωση μεγαλύτερου ενδιαφέροντος.
Θα δούμε γεωτρύπανα; Πότε αναμένεται η τελική επενδυτική απόφαση για ερευνητική γεώτρηση από την Exxonmobil στην Κρήτη;
Το επιστέγασμα όλης της προσπάθειας εξερεύνησης και της επένδυσης σημαντικών κεφαλαίων σε ερευνητικές εργασίες από τις εταιρείες που έχουν τα δικαιώματα εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων, είναι η εκτέλεση εξερευνητικών γεωτρήσεων. Διότι αυτές και μόνο αυτές μπορούν να επιβεβαιώσουν την παρουσία υδρογονανθράκων στο υπέδαφος. Μια τέτοια όμως απόφαση είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, καθώς προκαταβολικά δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε λεπτομερώς ούτε τη λιθολογία ούτε την ηλικία των γεωλογικών πετρωμάτων. Συνεπώς, ειδικά οι πρώτες γεωτρήσεις έχουν πολύ μικρότερες πιθανότητες επιτυχίας. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κάθε μια γεώτρηση βαθιάς θάλασσας μπορεί να ξεπερνάει σε κόστος τα 100 εκατ. ευρώ, καθιστούν τις αποφάσεις των πρώτων διερευνητικών γεωτρήσεων ιδιαίτερα δύσκολες και απαιτητικές. Είμαστε πολύ χαρούμενοι για την παρουσία κορυφαίων εταιρειών με μακρά εμπειρία και σημαντική τεχνογνωσία και έχουμε εμπιστοσύνη ότι η Exxonmobil διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά ώστε να λάβει τις καταλληλότερες αποφάσεις. Θέλω όμως να προσθέσω ότι από τη στιγμή που μπήκαμε στο επόμενο στάδιο ερευνών είναι επίσης σημαντικό και για εμάς να γίνει προσεκτική αξιολόγηση και επιλογή στόχου και θέσης γεώτρησης, ώστε να μη διακινδυνεύσουμε την ευστοχία του εγχειρήματος.
Πόσο ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα των μέχρι τώρα ερευνών; Επιβεβαιώνουν τις αρχικές ενδείξεις ακόμη και για την ύπαρξη μεγάλου κοιτάσματος μεγέθους Ζορ;
Οφείλουμε να σεβαστούμε την προστασία του εμπορικού απορρήτου των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στα μισθωμένα οικόπεδα. Αυτό όμως που είμαι σε θέση να μοιραστώ μαζί σας, είναι ότι οι σεισμογραφικές έρευνες εκτελέστηκαν με επιτυχία, εξασφαλίζοντάς μας καλύτερη απεικόνιση του υπεδάφους σε σχέση με τις παλαιότερες καταγραφές. Στο μεγαλύτερο τμήμα των περιοχών έρευνας αρχίζουμε να κατανοούμε καλύτερα τις πιθανές γεωλογικές ερμηνείες, και με τη χωρική πύκνωση της σεισμικής χαρτογράφησης μας δόθηκε η ευκαιρία να χαρτογραφήσουμε περισσότερες δομές. Κατά συνέπεια, οι αρχικές μας εκτιμήσεις ότι ορισμένες δομές ανθρακικών πετρωμάτων στην Ελλάδα μπορεί να είναι αντίστοιχες του κοιτάσματος Ζορ, παραμένουν. Εάν τώρα οι δομές αυτές έχουν τροφοδοτηθεί και συγκρατούν ικανοποιητικούς όγκους φυσικού αερίου, είναι δύο μεγάλα ερωτήματα προς απάντηση.
Υπάρχει και στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, μια ανησυχία για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από τις εξορύξεις. Τι έχετε να πείτε επ’ αυτού;
Σας ευχαριστώ για την ερώτηση, καθώς μου δίνεται η ευκαιρία να αναφερθώ στην αδιαπραγμάτευτη τήρηση όλων των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος και τον περιορισμό στο μέγιστο δυνατό του αποτυπώματος των εργασιών. Ηδη από τα μέσα Ιανουαρίου του 2022, οπότε και ξεκίνησαν εκ νέου οι σεισμογραφικές έρευνες, οι ανάδοχες εταιρείες εφάρμοσαν τα πλέον αυστηρά μέτρα και πρωτόκολλα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τις θαλάσσιας ζωής. Την εφαρμογή των μέτρων αυτών, που είναι τα αυστηρότερα στην Ευρώπη, επιτήρησαν ειδικοί εξωτερικοί παρατηρητές και στελέχη της ΕΔΕΥΕΠ. Με την ίδια ακριβώς φιλοσοφία θα συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με τις ανάδοχες εταιρείες στα επόμενα στάδια των ερευνών. Δεν είναι εξάλλου τυχαία η επιλογή του ΥΠΕΝ να ανακοινώσει τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί για την οριοθέτηση του μεγαλύτερου θαλάσσιου πάρκου στη χώρα μας, μαζί με την εκδήλωση ενδιαφέροντος για εξερεύνηση νέων περιοχών. Αναφορικά με τις αντιδράσεις και τις δικαστικές προσφυγές, μοναδική μας επιλογή είναι να συνεχίσουμε με την ίδια επιμέλεια και συνέπεια τις απαραίτητες περιβαλλοντικές μελέτες και την επιτήρηση της συμμόρφωσης με τους περιβαλλοντικούς όρους. Και θα συνεχίσουμε να δικαιωνόμαστε όπως συνέβη με τις έρευνες στα Ιωάννινα το 2019 και τις έρευνες ανοικτά της Κρήτης το 2022.
Αν υποθέσουμε ότι εντοπίζονται εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα. Πότε βλέπετε να ξεκινάει η παραγωγή και ποια τα οφέλη για το ελληνικό Δημόσιο;
Ο εντοπισμός ενός κοιτάσματος, πέρα από την εκτίμηση του όγκου της ανακάλυψης, θα μας παράσχει επιπλέον μια σειρά κρίσιμων πληροφοριών αναφορικά με τα χαρακτηριστικά των υδρογονανθράκων που περιέχει, τις συνθήκες και τα χαρακτηριστικά του ταμιευτήρα που τους φιλοξενεί. Οι πληροφορίες αυτές θα καθορίσουν τις απαιτήσεις και τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων παραγωγής και μεταφοράς, οι οποίες μπορεί να είναι πλωτές ή υποβρύχιες, περισσότερο ή λιγότερο σύνθετες, και τεχνολογικά απαιτητικές. Δίχως να γνωρίζουμε αυτές τις πληροφορίες, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι θα χρειαστούμε από 4 έως 6 χρόνια για να ξεκινήσει η παραγωγή.
Τα οφέλη για το ελληνικό Δημόσιο θα εξαρτηθούν προφανώς από το μέγεθος των ανακαλύψεων. Με βάση τις αρχικές μας εκτιμήσεις του 2022, όλες οι θαλάσσιες περιοχές με ενεργά οικόπεδα ερευνών διαθέτουν προοπτικές να φιλοξενούν ποσότητες φυσικού αερίου ικανές να υπερκαλύψουν την ετήσια εγχώρια κατανάλωση επί σειράν ετών.
Γίνεται συνεπώς αντιληπτό ότι σε περίπτωση επιτυχίας των ερευνών, η χώρα μας θα μπορούσε να διασφαλίσει την ενεργειακή της ασφάλεια σε μελλοντικές κρίσεις τροφοδοσίας, να απορροφήσει μέρος των αυξομειώσεων στις τιμές της ενέργειας, και να ενισχύσει την τοπική και εθνική της οικονομία-αφενός μέσω επενδύσεων κοντά στις περιοχές παραγωγής και αφετέρου μέσω δυνητικών εξαγωγών.
Σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές μας επιδόσεις στην παραγωγή καθαρής πράσινης ενέργειας και των προοπτικών ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει ενεργειακό κόμβο εξαγωγής ενέργειας με αυξημένη περιφερειακή και ευρωπαϊκή επιρροή.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)