αδειών, η ιταλική Eni, που είχε ηγετικό ρόλο στην κοινοπραξία, διατηρεί πλέον δικαιώματα σε τέσσερα οικόπεδα (6, 7, 8 και 11) της ΑΟΖ σε συνεργασία με τη γαλλική Total σε σχέση με επτά που κατείχαν μέχρι τώρα. Η Λευκωσία χαρακτήρισε τη μη ανανέωση των αδειών ως μια «φυσική εξέλιξη», αφού δεν αναμενόταν όλα τα οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ να διαθέτουν κοιτάσματα.
Όσο και αν ακούγεται λογικό, αυτό διαμορφώνει νέα δεδομένα που ενδεχομένως επηρεάζουν τη δυναμική της Κύπρου και ενώ ο Αμερικανός πρόεδος Ντόναλντ Τραμπ κάνει ήδη ανοίγματα στην Τουρκία.
Οι άδειες ερευνών για τα τεμάχια 2, 3 και 9 τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2013, όταν ανατέθηκαν σε κοινοπραξία της Eni Cyprus Limited και της Kogas Cyprus Limited. Στη συνέχεια, στην κοινοπραξία εισήλθε και η TOTAL E&P Cyprus BV.
Στις αδειοδοτημένες περιοχές πραγματοποιήθηκαν σεισμικές έρευνες 2D και 3D, καθώς και δύο ερευνητικές γεωτρήσεις στο τεμάχιο 9, οι οποίες, παρά τα μεγάλα βάθη στα οποία έφτασαν (5.800 μέτρα για την γεώτρηση Amathusa-1 και 5.485 μέτρα για την Onasagoras-1), δεν οδήγησαν στον εντοπισμό εκμεταλλεύσιμων ποσοτήτων φυσικού αερίου. Στο τεμάχιο 3 οι εργασίες που ξεκίνησαν το 2018, παρενοχλήθηκαν από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό.
Έτσι λοιπόν μένει μόνο το θαλάσσιο οικόπεδο 5 να προχωρά κανονικά τις εργασίες του στο στόχο Elektra-1 από την κοινοπραξία ExxonMobilκαι Qatar Energy με το πλοίο γεωτρύπανο «Valaris DS9”.
Hκυπριακή κυβέρνηση βρίσκεται σε πολύχρονες συνομιλίες με την Αίγυπτο στις υποδομές μεταφοράς φυσικού αέριου και στην εμπορικοποίηση των κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ ιδιαίτερα από την ανακάλυψη «Κρόνος» στο οικόπεδο 6. Σε πρόσφατη συνάντηση των υπουργών των δύο χωρών συμφώνησαν ότι αυτές οι υποδομές θα μπορέσουν να αποτελέσουν μέρος ενός νέου ενεργειακού διαδρόμου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη ενώ θα αξιοποιηθούν και για την επίσπευση της εμπορικοποίησης των κοιτασμάτων, για υγροποίηση και εξαγωγές στη διεθνή αγορά. Και αυτή είναι μια συζήτηση που διαρκεί χρόνια καθώς περιμένουν σημαντικά και κυρίως οικονομικά αξιοποιήσιμα στοιχεία.
Έχει σημασία ότι η Άγκυρα τήρησε χαμηλούς τόνους σε σχέση με τη γεώτρηση στο συγκεκριμένο θαλάσσιο οικόπεδο 5, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Είχε μάλιστα προηγηθεί ανακοίνωση από το τουρκικό υπουργείο άμυνας που δήλωνε ότι η NAVTEX της Κύπρου για το θαλάσσιο οικόπεδο 5 βρίσκεται εκτός τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας αλλά επιβεβαίωσε ότι παρακολουθεί τις δραστηριότητες στην περιοχή. Έσπευσε να προσθέσει ότι η τοποθεσία γεώτρησης βρίσκεται περίπου 22 χιλιόμετρα νότια των διεκδικούμενων θαλάσσιων συνόρων της Τουρκίας. Το υπουργείο εξωτερικών της Τουρκίας από την άλλη σε δική του ανακοίνωση είχε πει ότι θα συνεχίζει να υπερασπίζεται «τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της καθώς και αυτά της κατεχόμενης Κύπρου προειδοποιώντας ότι τυχόν παραβιάσεις της διεκδικούμενης υφαλοκρηπίδας θα ''αποτραπούν άμεσα στο πεδίο''». Το κράτος μας γνωρίζει περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον. Αξιολογεί το θέμα σε όλες του τις διαστάσεις και καθορίζει τα βήματα που πρέπει να γίνουν. Όταν έρθει η ώρα, θα κάνει αυτά τα βήματα, σημείωναν οι πηγές του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών.
Σύμφωνα με αναλύσεις, η γεώτρηση στον στόχο "Ηλέκτρα" έχει τη δυνατότητα να ανακαλύψει σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου, με εκτιμήσεις που φτάνουν έως και τα 30 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια . Αν επιβεβαιωθούν αυτές οι εκτιμήσεις, το κοίτασμα θα είναι συγκρίσιμο με τα μεγαλύτερα της περιοχής, όπως το "Ζορ" της Αιγύπτου και το "Λεβιάθαν" του Ισραήλ.
Υπενθυμίζεται ότι η ζώνη είναι χωρισμένη σε 13 θαλάσσια οικόπεδα και η Κυπριακή Δημοκρατία έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ της με συμφωνίες με την Αίγυπτο το 2003, με τον Λίβανο το 2007 και το Ισραήλ το 2010. Τα σημαντικά κοιτάσματα που έχουν βρεθεί είναι στο Οικόπεδο 12 ("Αφροδίτη") με εκμετάλλευση από Chevron, Shell, New Med Energy. Σχεδιάζεται η πρώτη εκμετάλλευση το 2027.
Στο οικόπεδο 6 ("Καλυψώ"), ανακάλυψη φυσικού αερίου από Eni - Total Energies και στο οικόπεδο 10 ("Γλαύκος") που θεωρήθηκε μεγάλη ανακάλυψη φυσικού αερίου από ExxonMobil- Qatar Energy.