πίσω και να καταστήσει σαφές το επιχειρηματικό επιχείρημα για την Ευρώπη». Με αυτή τη δήλωση, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σηματοτόδησε την απαρχή μιας νέας εποχής για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, με στόχο να ανακτήσει τη χαμένη ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητά της.
Το Clean Industrial Deal που παρουσιάστηκε χθες στο πλαίσιο του European Industry Summit 2025 στην Αμβέρσα, αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή και βιομηχανική μετάβαση της Ευρώπης, και κατατείνει στον εξηλεκτρισμό και την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας. Συνοδεύεται δε από πόρους από τα ευρωπαϊκά ταμεία που φθάνουν τα 100 δισ. ευρώ τα οποία θα εκταμιεύονται σταδιακά τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Στο πλαίσιο του Clean Industrial Deal, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) από κοινού με την Επιτροπή, θα δρομολογήσει συστήματα εγγυήσεων που αποσκοπούν στην ελάφρυνση του κόστους των μακροχρόνιων συμβάσεων ανανεώσιμης ενέργειας (PPA’s), καθώς στην στήριξη των κατασκευαστών του ηλεκτρικού δικτύου.
Παράλληλα, η Επιτροπή, πρότεινε τη δημιουργία ενός κέντρου κρίσιμων πρώτων υλών της Ε.Ε. που θα αφορά στην από κοινού προμήθεια βασικών μετάλλων και ορυκτών τα οποία θεωρούνται καίριος παράγοντας για την ευόδωση της Ενεργειακής Μετάβασης.
Η συμφωνία αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου που περιλαμβάνει την απλούστευση της γραφειοκρατίας και των δασμών άνθρακα και υπόκειται στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά και της ενισχυμένης πλειοψηφίας των «27».
Είναι ενδεικτικό της κρισιμότητας των καιρών, το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την ανάγκη να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το υψηλό ενεργειακό κόστος και ο ισχυρός παγκόσμιος ανταγωνισμός, που έχουν φέρει τις βιομηχανίες της Ένωσης στα όριά τους.
Η συμφωνία θέτει, ακόμη, την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στο επίκεντρο της πολιτικής ανάπτυξης για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, καθώς προάγει την ανταγωνιστικότητα και παρέχει ασφάλεια και προβλεψιμότητα για βιομηχανικές εταιρείες και επενδυτές, υπό την ομπρέλα μιας Ευρώπης που παραμένει προσηλωμένη στο στόχο να μετατραπεί σε μια οικονομική περιοχή απαλλαγμένη από τον άνθρακα, έως το 2050.
Καίριος παράγοντας προς αυτή την κατεύθυνση είναι και η αναγνώριση από πλευράς της Επιτροπής, ότι η πορεία προς το net zero και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας προϋποθέτει ένα πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό ρυθμιστικό περιβάλλον που θα αίρει σε μεγάλο βαθμό τα γραφειοκρατικά εμπόδια για τις επιχειρήσεις.
Σημειώνουμε ότι το Clean Industrial Deal κατέστη εφικτό χάρη στην ισχυρή και ενεργό δέσμευση που ανέλαβε η Επιτροπή, από κοινού με τους ηγέτες της βιομηχανίας, τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών.
Ο Αντιπρόεδρος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, καθηγητής Γιάννης Μανιάτης σε μακροσκελή δήλωσή του που κυκλοφόρησε χθες, τονίζει:
«Επιτέλους η βιομηχανία και η επιχειρηματικότητα της Ευρώπης βρέθηκαν στο επίκεντρο της προσοχής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όμως, η σημερινή ανακοίνωση για το Green Industrial Deal απέχει αρκετά από την δημιουργία όλων των απαραίτητων συνθηκών που θα επιτρέψουν στις ευρωπαϊκές εταιρείες να ανταγωνιστούν ισότιμα εκείνες των μεγάλων ανταγωνιστών μας από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Απαιτούνται μέτρα δραστικής μείωσης των τιμών ενέργειας για τις βιομηχανίες (ασφαλώς και για τα νοικοκυριά), καθώς μόνο έτσι θα αναζωογονηθεί η παραγωγική βάση της Ευρώπης και θα δημιουργηθούν βιώσιμες θέσεις εργασίας.
Ζητούμε μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη εποπτεία της λειτουργίας των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Πρέπει να αποτραπεί το παιχνίδι «γνωστών - αγνώστων», που μέσω της μεταβλητότητας των τιμών κερδοσκοπούν ασύστολα σε βάρος εταιρειών και νοικοκυριών.
Καλούμε για τη μόνιμη αποσύνδεση των τιμών των ορυκτών καυσίμων και ιδίως του φυσικού αερίου από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Μόνο μια τέτοια μεταρρύθμιση των ενεργειακών αγορών θα προστατέψει τους καταναλωτές από «εισαγόμενες» αυξήσεις τιμών. Επιμένουμε να στηρίζουμε την ύπαρξη εύλογου ανώτατου ορίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω ενός απλού και εφαρμόσιμου ευρωπαϊκού μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων.
Ζητούμε την χρονική παράταση των μηχανισμών διόρθωσης της αγοράς, ιδιαίτερα σε λειτουργίες όπως η αποθήκευση φυσικού αερίου, οι συλλογικές ευρωπαϊκές προμήθειες φυσικού αερίου και κρίσιμων πρώτων υλών, για την καλύτερη αντιμετώπιση μελλοντικών ενεργειακών κρίσεων.
Καλούμε την Επιτροπή για στήριξη περαιτέρω αύξησης της παραγωγής και χρήσης φθηνών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέσω χρηματοδοτήσεων σε ενεργειακές υποδομές, διασυνοριακές διασυνδέσεις, εσωτερικά δίκτυα και μηχανισμούς αποθήκευσης.
Υπενθυμίζουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η απαλλαγή της οικονομίας και της βιομηχανίας μας από τις ανθρακούχες εκπομπές πρέπει να παραμείνει ο κύριος μοχλός της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.
Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να διασφαλίσει την απομάκρυνση όλων των εμποδίων που αναστέλλουν την πρόοδο προς την καθαρή ενέργεια. Ζητούμε νέους σαφείς κανόνες «πράσινων προμηθειών» για την δημιουργία αγορών για τα φιλικά προς το κλίμα υλικά και τις καθαρές τεχνολογίες της Ευρώπης. Ζητούμε η κυκλική οικονομία να αποτελέσει κύριο εργαλείο της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας με την περιβαλλοντικά φιλική αξιοποίηση εγχώριων πρώτων υλών, αλλά και την προώθηση της εγχώριας μεταποίησης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης προϊόντων.
Ζητούμε άρση των ανασταλτικών παραγόντων για την επιχειρηματικότητα, όπως οι τεράστιες καθυστερήσεις στην έκδοση αδειών παραγωγής σε πολλά κράτη μέλη και οι δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Ζητούμε θετικά κίνητρα για τις πρωτοπόρες βιομηχανίες, όπως μειωμένους φόρους για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες που αποδεδειγμένα έχουν απανθρακοποιήσει την παραγωγή τους.
Ζητούμε αποτελεσματικότερη χρήση της πολιτικής κρατικών ενισχύσεων ώστε να αρθούν οι ανισότητες μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών – μελών και ο κατακερματισμός της εσωτερικής αγοράς, για να τονωθεί συνολικά η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων έναντι τρίτων χωρών. Ζητούμε όραμα και αποφασιστικότητα ανάλογη των μεγάλων σημερινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε.
Τέλος, απαιτούμε να μην επαναληφθούν οι καθυστερήσεις 8-10 ετών που συνέβησαν σχετικά με τις προτάσεις που κατέθεσα ως Πρόεδρος του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ το 2014, με αφορμή την κρίση της Κριμαίας, όπως π.χ. η από κοινού αγορά υγροποιημένου φ.α. από την ΕΕ.»