Η έκθεση – The State of Energy Innovation – παρέχει μια πρώτη ολοκληρωμένη παγκόσμια ανασκόπηση των τάσεων καινοτομίας της ενεργειακής τεχνολογίας βασισμένη σε ένα νέο σύνολο δεδομένων που καλύπτει περισσότερα από 150 σημεία καινοτομίας και μια έρευνα σε σχεδόν 300 επαγγελματίες από 34 χώρες. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν τόσο τον κεντρικό ρόλο της καινοτομίας στην προώθηση εθνικών ενεργειακών και βιομηχανικών στρατηγικών, όσο και βασικές ευκαιρίες για τη διατήρηση του ρυθμού προόδου.
Η έκθεση δείχνει ότι η ενεργειακή καινοτομία έχει αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη για την ασφάλεια. Οι δημόσιες επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) ως απάντηση στις ενεργειακές κρίσεις στη δεκαετία του 1970, φτάνοντας το 0,1% του ΑΕΠ, οδήγησαν την επέκταση της πυρηνικής ενέργειας και μείωσαν την εξάρτηση πολλών χωρών από εισαγόμενα καύσιμα. Ομοίως, η τεχνολογική πρόοδος στις μπαταρίες και τα ηλεκτρικά οχήματα μείωσε τις ανάγκες εισαγωγής πετρελαίου στην Κίνα, ενώ η καινοτομία στην τεχνολογία σχιστόλιθου μετέτρεψε τις Ηνωμένες Πολιτείες από εισαγωγέα ενέργειας σε καθαρό εξαγωγέα. Σήμερα, οι βιομηχανικές στρατηγικές των χωρών σε όλο τον κόσμο δίνουν αυξημένη έμφαση στην οικονομική ανταγωνιστικότητα, την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα, καθιστώντας την πρόοδο στην καινοτομία πιο σημαντική από ποτέ.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταθερή αύξηση των δραστηριοτήτων για καινοτομία. Οι δημόσιες και εταιρικές δαπάνες ενέργειας για Ε&Α αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 6%, αν και οι αρχικές εκτιμήσεις για το 2024 δείχνουν ότι η ανάπτυξη ενδέχεται να επιβραδύνεται σε ορισμένες προηγμένες οικονομίες. Η Ε&Α για την εταιρική ενέργεια έχει ξεπεράσει την οικονομική ανάπτυξη, ιδιαίτερα στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, οι δαπάνες Ε&Α ως μερίδιο των εσόδων στους τομείς του τσιμέντου και του χάλυβα παραμένουν 20% έως 70% χαμηλότερες από αυτές των τομέων της αυτοκινητοβιομηχανίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αντίστοιχα, ενώ οι τομείς της αεροπορίας και της ναυτιλίας έχουν μειώσει το μερίδιο των εσόδων τους που δαπανώνται για Ε&Α την τελευταία δεκαετία.
«Η καινοτομία είναι η ψυχή του ενεργειακού τομέα, ιδιαίτερα στις σημερινές ταχέως εξελισσόμενες εποχές με το παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα να αλλάζει και τις σημαντικές τάσεις όπως η ηλεκτροκίνηση να έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις», δήλωσε ο Εκτελεστικός Διευθυντής του IEA Fatih Birol . "Ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών φαίνεται τώρα να πλησιάζει στην αγορά, προσφέροντας ελπίδα για βελτιώσεις στην ενεργειακή ασφάλεια, την οικονομική προσιτότητα και τη βιωσιμότητα μακροπρόθεσμα. Αλλά χρειαζόμαστε επενδύσεις, τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές, για να αυξήσουμε τις καινοτόμες λύσεις. Η απόσβεση μπορεί να μην είναι πάντα γρήγορη, αλλά θα είναι διαρκής."
Η χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων (VC) για ενεργειακές τεχνολογίες αυξήθηκε περισσότερο από έξι φορές από το 2015 έως το 2022, φθάνοντας σε επίπεδα ισοδύναμα με όλα τα δημόσια έργα Ε&Α στον τομέα της ενέργειας. Αυτή η εισροή ιδιωτικών κεφαλαίων έχει υποστηρίξει περίπου 1.800 νεοφυείς επιχειρήσεις ενέργειας. Ακόμα κι αν μόνο ένα κλάσμα αυτών των εταιρειών πετύχει, θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα παγκόσμια ενεργειακά συστήματα μέχρι τη δεκαετία του 2030. Ωστόσο, αυτή η επενδυτική τάση αντιστράφηκε το 2023 και το 2024, με τη χρηματοδότηση VC να μειώνεται περισσότερο από 20% εν μέσω αυστηρότερων οικονομικών συνθηκών. Ο μόνος τομέας που σημείωσε ανάπτυξη στη χρηματοδότηση VC κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία προσφέρει δυνατότητες επιτάχυνσης της ενεργειακής καινοτομίας, αλλά μπορεί επίσης να αποσπάσει κεφάλαια από τον ενεργειακό τομέα.
Οι προσπάθειες καινοτομίας γίνονται επίσης όλο και πιο παγκόσμιες. Η Κίνα ξεπέρασε την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2021 ως η κορυφαία χώρα στην κατοχύρωση ενεργειακών ευρεσιτεχνιών, με πάνω από το 95% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας της να επικεντρώνονται σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών. Από το 2000, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας παγκοσμίως για τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών έχουν αυξηθεί 4,5 φορές ταχύτερα από ό,τι για τα ορυκτά καύσιμα. Τα επενδυτικά μοτίβα διαφέρουν μεταξύ των περιοχών, με την Κίνα να κατευθύνει περίπου το ήμισυ της ενεργειακής κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και το 90% της χρηματοδότησής της VC σε τεχνολογίες μαζικής κατασκευής, όπως μπαταρίες και ηλεκτρολύτες. Η Ευρώπη έχει παρόμοια εστίαση, αλλά είναι πιο ενεργή σε μεγάλης κλίμακας έργα μηχανικής, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο καινοτομίας σε τεχνολογίες ορυκτών και καθαρών ενεργειακών πόρων.
Η δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση που προορίζεται για έργα επίδειξης ενεργειακής τεχνολογίας μεγάλης κλίμακας αυτή τη δεκαετία έφτασε περίπου τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτά τα έργα είναι κρίσιμα για την εμπορευματοποίηση των αναδυόμενων τεχνολογιών, αλλά αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις λόγω του πληθωρισμού και της αβεβαιότητας της πολιτικής. Τα περισσότερα έργα δεν έχουν ακόμη καταλήξει στην τελική επενδυτική απόφαση και το 95% της χρηματοδότησης επίδειξης συγκεντρώνεται στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Κίνα. Οι τομείς με επείγουσα καινοτομία πρέπει να επικυρώσουν επιλογές χαμηλών εκπομπών – όπως η βαριά βιομηχανία και οι μεταφορές μεγάλων αποστάσεων – αντιπροσωπεύουν μόλις το 17% του συνόλου. Σε μια εποχή μεταβαλλόμενων κυβερνητικών προτεραιοτήτων, η συντονισμένη δράση μπορεί ωστόσο να διασφαλίσει ότι ένα παγκόσμιο χαρτοφυλάκιο έργων γεφυρώνει την «κοιλάδα του θανάτου» για βασικές τεχνολογίες για την επίτευξη των κλιματικών στόχων.
Η έκθεση τονίζει τη σημασία της διατήρησης της δυναμικής και της αντιμετώπισης των διαρθρωτικών κενών στο παγκόσμιο σύστημα καινοτομίας. Οι δημόσιες επενδύσεις σε ενέργεια Ε&Α σήμερα ανέρχονται σε λίγο περισσότερο από 0,04% του ΑΕΠ στις χώρες μέλη του ΔΟΕ (ΙΕΑ)– λιγότερο από το μισό επίπεδο που παρατηρήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 παρά τις νέες προκλήσεις για την ενεργειακή ασφάλεια και το κλίμα. Η έκθεση συνιστά στοχευμένες πολιτικές για την αύξηση των δημόσιων δαπανών ενεργειακής Ε&Α, την υποστήριξη των προγραμματιστών τεχνολογίας μέσω οικονομικών κύκλων και την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την παρουσίαση έργων επίδειξης καθαρής ενέργειας στην αγορά. Η εξέλιξη της παγκόσμιας ενεργειακής καινοτομίας θα διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στον καθορισμό της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανθεκτικότητας και της ικανότητας των χωρών να επιτύχουν τους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους.