Στο πρόσφατο βιβλίο του, «Conflict: The Evolution of Warfare from 1945 to Ukraine», αναλύει την εξέλιξη του πολέμου από τον Β΄ Παγκόσμιο έως τις σημερινές συγκρούσεις, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις τακτικές που εφαρμόζονται στην Ουκρανία και στη Γάζα. Η εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τον συνάντησε στην Αθήνα και μίλησε μαζί του με αφορμή τη συμμετοχή του στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
– Οι ΗΠΑ φαίνεται να βρίσκονται σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με τη Ρωσία για την Ουκρανία. Κατά την άποψή σας, βρισκόμαστε στο τέλος του πολέμου ή σε μια νέα φάση του;
– Θα ήλπιζα να βρισκόμασταν στο κατώφλι μιας κατάπαυσης του πυρός, αλλά δεν είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Ο πρόεδρος Πούτιν δεν φαίνεται να εννοεί σοβαρά τη διαπραγμάτευση μιας πλήρους κατάπαυσης του πυρός και χρησιμοποιεί μια σειρά από τακτικές καθυστέρησης, συσκοτίζοντας ζητήματα, παρατείνοντας όλες αυτές τις συζητήσεις όσο περισσότερο μπορεί, επειδή δεν φαίνεται να έχει ακόμη πειστεί ότι δεν μπορεί να επιτύχει πρόσθετα σταδιακά κέρδη, έστω και με εξαιρετικό κόστος. Και έτσι συνεχίζει αυτόν τον πόλεμο.
Από την άλλη, ελπίζω ότι ο πρόεδρος Τραμπ και οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα μπορέσουν να ενωθούν και να παρουσιάσουν ένα μέτωπο προς τη Ρωσία που θα έπειθε τον πρόεδρο Πούτιν ότι δεν μπορεί να επιτύχει πρόσθετα κέρδη με αποδεκτό κόστος. Αλλά δεν νομίζω ότι έχουμε φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο.
– Κατά τη γνώμη σας, η νέα αμερικανική κυβέρνηση κατανοεί πραγματικά τι διακυβεύεται στην Ουκρανία;
– Ο πρόεδρος Τραμπ αντιλαμβάνεται πολύ καλά την τρομερή αιματοχυσία, τις απώλειες, την καταστροφή, και σωστά παρατήρησε ότι πρόκειται για το χειρότερο μακελειό από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη. Επομένως, θέλει να δει ένα τέλος, όπως όλοι μας, αλλά θέλουμε να το δούμε να τελειώνει με έναν τρόπο που θα έχει διάρκεια και δεν θα επιτρέψει στη Ρωσία απλώς να οπλιστεί και να επανεκπαιδευτεί για δύο χρόνια και να ξεκινήσει μια νέα εισβολή στην Ουκρανία. Έτσι, πρέπει να υπάρξει μια απολύτως ακλόνητη εγγύηση ασφαλείας, αυτό είναι μέρος της διαπραγμάτευσης για την κατάπαυση και η αναζήτηση γι’ αυτή την εγγύηση συνεχίζεται ακόμη.
– Ποιους συγκεκριμένους στρατιωτικούς στόχους πρέπει να επιτύχει η Ουκρανία για να εξασφαλίσει καλύτερες συνθήκες διαπραγμάτευσης;
– Έχω πει εδώ και καιρό ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός θα ήταν να δοθεί η δυνατότητα στην Ουκρανία να αλλάξει τη δυναμική στο πεδίο της μάχης. Με άλλα λόγια, να δείξει στον πρόεδρο Πούτιν ότι το κόστος θα είναι τόσο υψηλό, που ούτε ο ίδιος δεν θα συνεχίσει τον πόλεμο. Και φυσικά, αυτό θα ενισχυόταν αν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη και άλλες φιλειρηνικές χώρες σε όλο τον κόσμο επέβαλλαν πρόσθετες εξουθενωτικές κυρώσεις στη ρωσική οικονομία, στις εξαγωγές ενέργειας και ούτω καθεξής. Αυτό θα λειτουργούσε συμπληρωματικά σε σχέση με το τι θα μπορούσε να κάνει η Ουκρανία αν ήταν πολύ καλύτερα εξοπλισμένη στο πεδίο της μάχης.
– Λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες συνθήκες, πώς ορίζετε τη «νίκη» για την Ουκρανία ή, καλύτερα, μια «ορθολογική λύση»;
– Αυτό είναι πραγματικά ένα θέμα που απαιτεί πολλή συζήτηση. Υπάρχουν εκείνοι που ορίζουν τη νίκη για την Ουκρανία ως την ανάκτηση όλων των εδαφών που έχει χάσει, τουλάχιστον από το 2022, αν όχι από το 2014, όταν η Κριμαία και το Ντονμπάς καταλήφθηκαν από τη Ρωσία. Ωστόσο, νομίζω ότι ο ενδιάμεσος στόχος είναι να σταματήσει η πρόσθετη επιθετικότητα της Ρωσίας, οι νυχτερινές επιχειρήσεις που προκαλούν καταστροφές στις ουκρανικές ενεργειακές υποδομές και ούτω καθεξής. Αυτός θα πρέπει να είναι ο στόχος. Και στη συνέχεια να διασφαλιστεί ότι αυτό θα είναι και πάλι διαρκές, ανθεκτικό και ότι θα δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα διασφαλίζουν ότι η Ρωσία δεν θα σκεφτεί μια ακόμη εισβολή.
– Ακόμα και αν χάσει εδάφη;
– Θα ήθελα να δω την Ουκρανία να ανακτά όλα αυτά τα εδάφη. Δεν νομίζω ότι θα πρέπει ποτέ να αναγκαστούν να αναγνωρίσουν τη ρωσική κατάληψη αυτού του εδάφους και την κατοχή του, αλλά αντιθέτως ως προσωρινό μέτρο για να επιτευχθεί η κατάπαυση του πυρός. Το «κλειδί», για άλλη μια φορά, είναι να υπάρξει μια σιδηρά εγγύηση ασφαλείας, έτσι ώστε η Ρωσία να αναγνωρίσει εκ των προτέρων τις έκτακτες κυρώσεις που θα αντιμετωπίσει εάν παραβιάσει την κατάπαυση του πυρός.
– Στις 6 Αυγούστου 2024 η Ουκρανία εισέβαλε και κατέλαβε μέρος του Κουρσκ, αναγκάζοντας τις ρωσικές δυνάμεις να στραφούν προς τα εσωτερικά σύνορα. Ωστόσο, η ουκρανική προέλαση «κατέρρευσε» σε επτά μήνες. Τι είδους στρατηγική μάχης χρησιμοποιεί η Ρωσία σήμερα;
– Η στρατηγική της Ουκρανίας ήταν να αναγκάσει τη Ρωσία να υπερασπιστεί το δικό της έδαφος, να εκτρέψει τις δυνάμεις της προς αυτό αντί να τις στείλει στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, ας πούμε στο Ντονέτσκ και στο Λουγκάνσκ, όπου θα συνέχιζαν τις επιθέσεις τους αντί τελικά να εκτραπούν, όπως έγινε, στο Κουρσκ.
Οι ιστορικοί με την πάροδο του χρόνου μπορούν να συζητήσουν αυτές τις διάφορες επιχειρήσεις, αλλά αυτό ήταν πραγματικά ένα πολύ ουσιαστικό επίτευγμα εκείνη την εποχή από την Ουκρανία. Στην πραγματικότητα οι Ουκρανοί κατάφεραν την έκπληξη και μπόρεσαν να συγκεντρώσουν πολλές ταξιαρχίες και όχι μόνο τεθωρακισμένα και πεζικό, αλλά και πυροβολικό, μηχανικούς υποστήριξης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ηλεκτρονικό πόλεμο, διοίκηση, έλεγχο, επικοινωνίες και όλη την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, που τελικά επέτρεψαν μια τόσο βαθιά εισβολή στο ρωσικό έδαφος.
Μιλώντας για το σήμερα, η Ρωσία έχει ρίξει τεράστιες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων άνω των 10.000 στρατιωτών της Βόρειας Κορέας, σε επιχειρήσεις για την απώθηση των Ουκρανών από το ρωσικό έδαφος. Η Ουκρανία εξακολουθεί να κατέχει ένα μικρό μέρος του Κουρσκ, αλλά προφανώς αναγκάστηκε να αποσυρθεί υπό την πίεση αυτών των πολλών δεκάδων χιλιάδων ρωσικών και βορειοκορεατικών δυνάμεων.
– H Ευρώπη φαίνεται απροετοίμαστη για έναν πολυμέτωπο πόλεμο. Από στρατηγικής άποψης, πώς μπορεί η Ευρώπη να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες;
– Η Ευρώπη έχει κάνει εντυπωσιακά βήματα μόλις τους τελευταίους δύο μήνες, ως αποτέλεσμα της πολύ σημαντικής παρότρυνσης από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Η Γερμανία έχει λάβει μέτρα, ακόμη και πριν από την ανάληψη των καθηκόντων της νέας κυβέρνησης, τα οποία θα της επιτρέψουν να δαπανήσει πάρα πολλά δισ. ευρώ για την άμυνα.
Επίσης, η Ε.Ε. καταβάλλει συλλογικά μια προσπάθεια και οι επιμέρους χώρες έχουν επίσης αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες τους και πρόκειται για αριθμό-ρεκόρ μελών του ΝΑΤΟ που δαπανούν πλέον το 2% ή περισσότερο του ΑΕΠ τους για την άμυνα, και αυτό θα συνεχιστεί. Είναι σαφές ότι θα χρειαστούν χρόνια για να επιτύχουν αυτό που πρέπει να κάνουν, αλλά είναι μια εξαιρετικά ενθαρρυντική εξέλιξη στην Ευρώπη, που είχε καθυστερήσει εδώ και καιρό.
– Ποια θα αξιολογούσατε ως τα βασικά στοιχεία του σύγχρονου στρατιωτικού δόγματος προσαρμοσμένου στις τεχνολογικές αλλαγές;
– Νομίζω ότι το νέο στρατιωτικό δόγμα, ακόμη και στις ΗΠΑ, πρέπει να αγκαλιάσει πολύ πιο γρήγορα αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία. Και αυτό ισχύει ιδίως όσον αφορά τα μη επανδρωμένα συστήματα, και πάλι, όχι μόνο τα εναέρια όλων των τύπων επιτήρησης μεγάλης εμβέλειας και «αυτοκτονίας», αλλά και τα μη επανδρωμένα θαλάσσια και χερσαία συστήματα. Οπως βλέπουμε τώρα, οι ΗΠΑ εμπλέκονται σε αυτή την προσαρμογή, αλλά πρέπει να επιταχύνουμε πολύ σημαντικά το σύστημα προμηθειών, προκειμένου να επωφεληθούμε από αυτά που μαθαίνουμε από το ουκρανικό πεδίο μάχης.
Το άλμα των Ουκρανών στην τεχνολογία
– Με τα νέα δεδομένα, πόσο σημαντική είναι η χρήση μη επανδρωμένων οχημάτων στα σύγχρονα πεδία μάχης;
– Τα μη επανδρωμένα συστήματα έχουν καταστεί εξαιρετικά σημαντικά σε αυτό το πεδίο μάχης. Και οι δύο πλευρές τα χρησιμοποιούν και οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι μεγαλύτερες στην ουκρανική πλευρά και τα μη επανδρωμένα συστήματα είναι ακόμη πιο σημαντικά για την Ουκρανία από ό,τι για τη Ρωσία, δεδομένου του πόσο υπολείπονται σε προσωπικό στην πρώτη γραμμή του μετώπου των ρωσικών δυνάμεων, που συχνά είναι πολλαπλάσιες σε μέγεθος.
Το γεγονός της χρήσης μη επανδρωμένων επέτρεψε στην Ουκρανία να αποφύγει μεγάλες ρωσικές επιδρομές. Μόνο πέρυσι παρήγαγαν ενάμισι εκατομμύριο μη επανδρωμένα αεροσκάφη, εκ των οποίων εκατοντάδες χρησιμοποιούνται τις νύχτες για να διεισδύσουν στο ρωσικό έδαφος και να «κυνηγήσουν» τα αρχηγεία, ρωσικά διυλιστήρια, αποθήκες αποθήκευσης καυσίμων, αεροδρόμια και κρίσιμα στοιχεία της πολεμικής αεροπορίας. Και στη συνέχεια, χιλιάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη ρίχνονται από τους Ουκρανούς στις ρωσικές δυνάμεις κάθε μέρα και είναι η πιο θανατηφόρα «no man’s land» (σ.σ. περιοχή εδάφους που δεν ελέγχεται από καμία πλευρά) που έχει υπάρξει ποτέ στην Ιστορία.
Αλλο ένα πλεονέκτημα της χρήσης των μη επανδρωμένων είναι ότι επέτρεψαν σε μια χώρα χωρίς πραγματικό ναυτικό να βυθίσει το ένα τρίτο του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας και να τον αναγκάσει να φύγει από τη δυτική Μαύρη Θάλασσα, δίνοντας έτσι στην Ουκρανία την ευκαιρία να εξάγει σιτηρά με πλοία και όχι από τη στεριά.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ουκρανία διεξήγαγε την πρώτη επίθεση με μη επανδρωμένα συστήματα χρησιμοποιώντας επίγεια ρομποτικά συστήματα, τηλεχειριζόμενα πολυβόλα και με την υποστήριξη εκατοντάδων μη επανδρωμένων συστημάτων αεροπορίας. Επομένως οι Ουκρανοί βρίσκονται στην αιχμή του δόρατος της τεχνολογίας των μη επανδρωμένων συστημάτων. Πλέον, ενσωματώνουν την τεχνητή νοημοσύνη σε αυτά και παράγουν πολύ καλύτερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε πολύ χαμηλότερη τιμή από ό,τι μπορούμε εμείς στις ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα των Ουκρανών, και χωρίς αυτό το επίτευγμα δεν θα είχαν καταφέρει ούτε κατά διάνοια τόσο εντυπωσιακά αποτελέσματα στο πεδίο της μάχης.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)