Η Οικολογική Ωρολογιακή Βόμβα της Κίνας

Πολλές φορές τα αντικρουόμενα στατιστικά στοιχεία μάς αποκαλύπτουν την αληθινή εικόνα. Οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες της Κίνας οδηγούν σε κύμα βιομηχανικών ατυχημάτων. Και είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να αντιμετωπισθεί η καταστροφή του περιβάλλοντος στο άμεσο μέλλον.

Εχει περάσει ένας μήνας από τότε που η Λαϊκή Δημοκρατία υπέφερε από τη χειρότερη πετρελαιοκηλίδα στην ιστορία της. Η καταστροφή της 16ης Ιουλίου ήρθε σε μια ευαίσθητη στιγμή για το Πεκίνο, καθώς είχε μόλις ξεσπάσει η είδηση ότι η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ στην κατανάλωση ενέργειας.

Η διαρροή συνέβη όταν δύο αγωγοί εξερράγησαν σε δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαίου στο λιμάνι Νταλιάν, τη διαχείριση του οποίου έχει η μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της Κίνας, η China Νational Ρetroleum Corp., μητρική της σπουδαιότερης εταιρείας παγκοσμίως με όρους κεφαλαιοποίησης, της ΡetroChina. Ηδη από το 2006 οι τοπικές αρχές είχαν χαρακτηρίσει επικίνδυνες για περιβαλλοντική καταστροφή τις εγκαταστάσεις όπου συνέβη το ατύχημα.

Πυρκαγιά έκαιγε για τρεις ημέρες απλώνοντας έντονη δυσοσμία σε μια πόλη η οποία συχνά χαρακτηρίζεται ως η πιο βιώσιμη της Κίνας.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΙΕΑ), η κατανάλωση της Κίνας για το 2009 σε πετρέλαιο, γαιάνθρακα, αιολική και ηλιακή ενέργεια ήταν ίση με 2,265 δισεκατομμύρια τόνους πετρελαίου. Οι ΗΠΑ κατανάλωσαν 2,169 δισεκατομμύρια τόνους. Ωστόσο κατά κεφαλήν οι Αμερικανοί καταναλώνουν πέντε φορές περισσότερη ενέργεια από τους Κινέζους.

Η ιστορική αυτή αλλαγή έρχεται πολλά χρόνια νωρίτερα απ΄ ό,τι περιμέναμε και οφείλεται στο ότι η κατανάλωση ενέργειας της Κίνας έχει υπερδιπλασιαστεί σε λιγότερο από μία δεκαετία.

Παράλληλα η Κίνα έγινε πέρυσι η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο. Τον Αύγουστο του 2009, μόνο οι κάτοικοι του Πεκίνου αγόρασαν περισσότερα καινούργια αυτοκίνητα απ΄ ό,τι όλοι οι Αμερικανοί μαζί. Αλλά και πάλι η Κίνα έχει μόνο το ένα εικοστό των αυτοκινήτων κατ΄ άτομο σε σχέση με τις ΗΠΑ, αν και εκτιμάται ότι ως το 2020 ο αριθμός τους στους κινεζικούς δρόμους θα τριπλασιασθεί.

Το Πεκίνο αρχικά αμφισβήτησε τα νούμερα της ΙΕΑ. Ωστόσο η ομίχλη των στατιστικών στοιχείων διαλύθηκε εντελώς από τους αριθμούς που έδωσε το ίδιο το κινεζικό υπουργείο Περιβαλλοντικής Προστασίας. Οι περιβαλλοντικές καταστροφές αυξήθηκαν κατά 98% στο πρώτο εξάμηνο του έτους, σύμφωνα με το υπουργείο, καθώς οι ανάγκες σε ενέργεια και ορυκτέλαια οδήγησαν στη μόλυνση των ποταμών και στη δημιουργία πετρελαιοκηλίδων στη χώρα. Επίσης, για πρώτη φορά σε πέντε χρόνια η ποιότητα του αέρα επιδεινώθηκε στο πρώτο εξάμηνο αυτού του χρόνου.

Τα τελευταία 20 χρόνια τα αποθέματα καυσίμων έχουν καταστεί κορυφαίο ζήτημα εθνικής ασφάλειας στην Κίνα. Τον Ιανουάριο του 2009 η εξάρτηση από το εισαγόμενο πετρέλαιο άγγιξε το 50% για πρώτη φορά. Η εξάρτηση αυτή όλο και θα μεγαλώνει: η Κίνα, όπως και η Ινδία, δεν έχει σημαντικά αναξιοποίητα αποθέματα καυσίμων στα οποία να μπορεί να στραφεί. Η οικονομική τους ανάπτυξη θα συνεχίσει να ξεπερνά κατά πολύ τη δυνατότητα αύξησης της εγχώριας πετρελαϊκής παραγωγής.

Μεταξύ του 2004 και του 2009 η Κίνα ήταν υπεύθυνη για το 40% της συνολικής αύξησης στην παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου, που απετέλεσε καθοριστικό παράγοντα στις αυξανόμενες τιμές πετρελαίου κατά την περίοδο αυτή. Το Πεκίνο γνωρίζει ότι μια μακροχρόνια διακοπή στις προμήθειες καυσίμων θα άφηνε τη χώρα έρμαιο των εξωτερικών συμφερόντων, θα προκαλούσε χάος στη βιομηχανία και θα πετούσε εκατομμύρια εργαζομένους στον δρόμο. Γι΄ αυτό, η Κίνα έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια ανάπτυξης των ναυπηγείων και του εμπορικού στόλου της, ενώ διευρύνει και τη στρατηγική επένδυση σε λιμάνια, κυρίως στον Ινδικό Ωκεανό. Θέλει να αναδειχθεί ο μεγαλύτερος κατασκευαστής πλοίων ως το 2015 και να μπορεί να μεταφέρει το 40% των εισαγόμενων καυσίμων της με κινεζικά πλοία ως τότε.

Πριν από μία δεκαετία υπήρχε ένα μόνο κινεζικό ναυπηγείο ικανό να κατασκευάσει σούπερ τάνκερ. Τώρα η χώρα έχει καμιά δεκαριά ναυπηγεία όπου κατασκευάζονται πετρελαιοφόρα-μαμούθ.

Η Κίνα έχει επιταχύνει εντυπωσιακά και την κατασκευή μεγάλων τερματικών σταθμών καυσίμων χωρητικότητας πάνω από 200.000 τόνους. Το 2000 υπήρχαν μόνο τρεις μεγάλοι τερματικοί σταθμοί. Ως τα τέλη του 2009 είχαν κατασκευαστεί 13 τερματικοί σταθμοί καυσίμων χωρητικότητας 200.000 τόνων ή και περισσότερο.

Τα τελευταία δέκα χρόνια η χώρα έχει προχωρήσει σε έναν απίστευτο αριθμό κατασκευών στον τομέα των υποδομών με στόχο να αποκτήσει πρόσβαση στο θαλάσσιο εμπόριο καυσίμων. Κανείς άλλος ως σήμερα δεν έχει συγκεντρώσει τέτοια «στρατιά» πετρελαιοφόρων ή τερματικών σταθμών καυσίμων σε ανάλογο χρονικό διάστημα. Αλλά αυτή η ιλιγγιώδης ταχύτητα γεννάει σοβαρά προβλήματα- και η καταστροφή στο Νταλιάν το έδειξε καθαρά.

Ο κ. Σαμ Τσέιμπερς είναι ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης «Οil Οn Water», που πραγματεύεται το πώς η Κίνα αλλάζει τα παγκόσμια πρότυπα στο εμπόριο πετρελαίου.