Οι ανατροπές στην αγορά των ΑΠΕ, που προκαλούν σοβαρή
αναστάτωση στην εγχώρια σκηνή, αποκτούν πλέον πανευρωπαϊκό χαρακτήρα. Η σημαία
της πράσινης ανάπτυξης φαίνεται ότι έχει αρχίσει να υποστέλλεται στην Ευρώπη,
εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης. Τώρα ήρθε η ώρα να αγγίξει και τη χώρα μας, με
οδυνηρές συνέπειες για τους εγχώριους επενδυτές, που εντείνονται και για έναν
ακόμη λόγο. Τα εσωτερικά οικονομικά προβλήματα.
Από πέρυσι άρχισε να καταγράφεται στην Ευρώπη μια σειρά
κινήσεων και ενεργειών που συντείνουν στη διαμόρφωση ενός αρνητικού κλίματος
για τις ΑΠΕ. Σε αντίθεση με την περίοδο 2004-2010, οπότε η Ε.Ε. ενθάρρυνε και
προώθησε σημαντικές περιβαλλοντικές πολιτικές, σήμερα το κλίμα αρχίζει και
βαραίνει. Από εκεί, δηλαδή, που η Ευρώπη διεκδικούσε την πρωτοπορία δείχνει
σήμερα να οπισθοχωρεί. Ας προσπαθήσουμε με ψυχραιμία να καταγράψουμε ορισμένες
παραδοχές.
Εν αρχή είναι η οικονομική ύφεση, η υποχώρηση της
βιομηχανικής παραγωγής, η μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού, η ανεργία, η
συρρίκνωση των εισοδημάτων. Γεγονότα υπαρκτά και μη αμφισβητούμενα.
Στον αντίποδα, η μετακύληση στους καταναλωτές του κόστους
της παραγωγής ρεύματος από τις ΑΠΕ.
Με αυτές τις παραδοχές και καθώς οι ΑΠΕ, λόγω και των
γενναιόδωρων επιδοτήσεων, γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση στην Ευρώπη -στην Ελλάδα τα
φωτοβολταϊκά έχουν ξεφύγει ανεξέλεγκτα- ήταν εύλογο να υπάρχουν πιέσεις για
αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα.
Την εικόνα συμπληρώνει η αγορά δικαιωμάτων ρύπων, που
απελευθερώθηκε από την 1η Ιανουαρίου. Κι αυτό το κόστος περνά στον καταναλωτή.
Όμως, με συνθήκες οικονομικής κρίσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο
το να επιβαρύνονται συνεχώς οι καταναλωτές και με το κόστος της καλπάζουσας
πράσινης ανάπτυξης άρχισε να δημιουργεί σκεπτικισμό. Βεβαίως, όλοι θέλουμε την
καθαρή ενέργεια από τον ήλιο και τον αέρα, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτό
κοστίζει στην τσέπη μας. Καλές, επίσης, και οι υψηλές επιδοτήσεις για την
προσέλκυση επενδυτών, αλλά κάποιος πρέπει να «πληρώσει το μάρμαρο». Το θέμα
είναι, υπό τις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες, μπορούμε; Όταν μάλιστα
η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη ενεργειακή φτώχεια και συζητά τρόπους να ενισχύσει
τις πληττόμενες ομάδες του πληθυσμού της;
Φαίνεται ξεκάθαρα πλέον ότι η ενθουσιώδης περίοδος για την
προώθηση της πράσινης ανάπτυξης στην Ευρώπη εισέρχεται σε βαθύ χειμώνα. Οι
φωνές που ήθελαν τις ΑΠΕ να γίνονται όχημα για την ανάπτυξη των οικονομιών
πανευρωπαϊκά αρχίζουν σιγά-σιγά και χαμηλώνουν. Η πραγματικότητα των υφεσιακών
φαινομένων δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Ήδη, το Ευρωκοινοβούλιο αρνήθηκε να ψηφίσει υπέρ της πρότασης
της Κομισιόν για απόσυρση 900 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπής CO2, για να ενισχυθούν
τεχνητά οι τιμές στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ρύπων. Ακόμη και η Γερμανία δεν
πίεσε υπέρ της πρότασης αυτής, καθώς έρχονται οι εκλογές του Σεπτεμβρίου, οπότε
η κυβέρνηση Μέρκελ προφανώς δεν ήθελε να χρεωθεί και με άλλες αυξήσεις στα
τιμολόγια του ρεύματος, που είναι ήδη υψηλά, λόγω της πολιτικής για τις ΑΠΕ.
Μάλιστα, μία ενδεικτική εικόνα της αντίφασης που επικρατεί στο θέμα της
πράσινης ανάπτυξης πανευρωπαϊκά είναι η γερμανική σκηνή, όπου ναι μεν
ενθουσιωδώς απέσυρε τη μελλοντική ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, ωστόσο,
φαίνεται ότι αναγκάζεται να αποδέχεται τη συνύπαρξη της μεγάλης πράσινης
ανάπτυξης με «βρώμικα» καύσιμα, όπως είναι ο λιθάνθρακας.
Για να είμαστε δίκαιοι, το «μάρμαρο» τώρα καλούνται να
πληρώσουν οι επενδυτές. Που ενθαρρύνθηκαν να εισέλθουν σε αυτό το πεδίο
δραστηριότητας και τώρα βλέπουν να «ψαλιδίζονται» οι υψηλές ταρίφες που τους
εγγυήθηκαν. Κι αυτό δεν είναι μόνον ελληνικό πρόβλημα. Κάποιοι θα υποστηρίξουν
ότι «πρόλαβαν και έκαναν χρήματα». Σωστό κι αυτό. Όμως, χρειάζεται και οι
πολιτικές της Ευρώπης, όταν σχεδιάζονται, να μπορούν να διαβλέπουν έναν
ορίζοντα μακροπρόθεσμο και κυρίως να διαθέτουν ένα μέτρο. Προτιμότερο θα ήταν
οι πράσινες πολιτικές να είχαν ένα περιορισμένο εύρος ανάπτυξης, για να
αποδειχθεί η χρησιμότητα και ωφελιμότητα τους εν τη πράξει. Το να μαζεύεις εκ
των υστέρων τις συνέπειες πολιτικών, που δεν είναι κακές στη βάση τους, ούτε
σώφρων είναι, ούτε σωστό. Και δυστυχώς, η Ευρώπη μας έχει συνηθίσει σε άσκοπους
πειραματισμούς. Αυτή τη φορά το μεγάλο θύμα είναι το κλίμα.