Η συνεχιζόμενη αιματοχυσία στη Συρία και οι
προσπάθειες για την εξεύρεση μιας λύσης είναι το πεδίο στο όποιο
αναπτύσσεται το σοβαρό γεωπολιτικό παιχνίδι στην περιοχή. Η συμφωνία που
πρόσφατα επετεύχθη ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία για τη σύγκληση
διεθνούς διάσκεψης με αντικείμενο την κρίση στη Συρία -ο στόχος είναι να
γίνει στις αρχές Ιουνίου-, σε άλλες εποχές θα επέτρεπε έκφραση
αισιοδοξίας.
Σήμερα, θεωρείται απλώς μια εξέλιξη, η αξιολόγηση της οποίας θα
γίνει σε βάθος χρόνου. Και αυτό, γιατί υπάρχουν σοβαρά ζητήματα ουσίας
(π.χ. ποιοι θα κληθούν, ποια θα είναι η ημερήσια διάταξη και ποια θα
είναι η σύνθεση της συριακής αντιπροσωπείας ώστε να δοθούν τα κατάλληλα
μυνήματα) που πρέπει να αντιμετωπισθούν, ώστε να καταστεί δυνατή η
έναρξη των εργασιών της διάσκεψης, ενώ δεδομένης της κατάστασης που
επικρατεί στην περιοχή παραμένει και το σοβαρό ζήτημα της εφαρμογής των
όποιων αποφάσεων ληφθούν.
Με αυτό ως δεδομένο, ο πρόεδρος Ομπάμα, ο οποίος δεν έχει κρύψει
τον προβληματισμό και την ανησυχία του για τις εξελίξεις στη Συρία,
ξεκίνησε κύκλο επαφών, προκειμένου να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που
θα επιτρέψουν την υλοποίηση των αποφάσεων της διάσκεψης για την
αντιμετώπιση της κρίσης και τη διαμόρφωση της νέας πραγματικότητας στη
Συρία μετά τον Ασαντ. Εχοντας πλήρη εικόνα των αντιδράσεων που προκαλούν
αποφάσεις για την εξωτερική πολιτική στο εσωτερικό της χώρας, ο
Αμερικανός πρόεδρος κινείται με σύνεση και προσοχή, έστω και αν
επικρίνεται για αδράνεια, και στο εσωτερικό, κυρίως από τους εκπροσώπους
των «γερακιών», και στο εξωτερικό από ορισμένες χώρες της Ε.Ε. αλλά και
από τα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία, που θα
επιθυμούσαν μεγαλύτερη αμερικανική εμπλοκή. Ο πρόεδρος Ομπάμα θέλει
προφανώς να αποφύγει την εμπειρία του προκατόχου του κ. Μπους με τον
πόλεμο στο Ιράκ.
Πέρα από τις σημαντικές επικοινωνίες με τους Ρώσους, των οποίων
οι απόψεις για την κρίση στη Συρία είναι γνωστές, ο πρώτος συνομιλητής
τού προέδρου ήταν ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον.
Η συνάντηση και οι συνομιλίες έγιναν με φόντο το γεγονός ότι το
εμπάργκο για την προμήθεια όπλων στη Συρία που είχε επιβάλει η Ε.Ε.
λήγει τον άλλο μήνα, θέτοντας έτσι το εύλογο ερώτημα αν η Μ. Βρετανία
και η Γαλλία θα θελήσουν να αυξήσουν και να διευρύνουν τη βοήθειά τους
στους αντικαθεστωτικούς, ιδιαίτερα μάλιστα αν αποτύχει κάθε πολιτική
λύση για τη μετάβαση στη μετα-Ασαντ εποχή. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ θεωρούν το
ρόλο της Αγγλίας στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής αντίληψης καθοριστικό.
Δεύτερος στον κατάλογο, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας. Ο κ.
Ερντογάν πήγε στην Ουάσιγκτον με αρκετά προβλήματα και με την επιρροή
του στα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής αρκετά
συρρικνωμένη.
Γι' αυτούς τους λόγους η τουρκική προπαγάνδα ασχολήθηκε κυρίως
με τη σημειολογία και όχι με την ουσία αυτής της επίσκεψης, επιμένοντας
ωστόσο να εντάξει στο πρόγραμμα του Τούρκου πρωθυπουργού τα εγκαίνια του
μουσουλμανικού τεμένους στο Μέριλαντ, και στις συνομιλίες το Κυπριακό,
επιμονή που μάλλον είναι για εσωτερική κατανάλωση στην Τουρκία, αφού
είναι σαφές ότι μετά τους Δίδυμους Πύργους και τα γεγονότα της Βοστόνης
οι Αμερικανοί πολίτες αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό το μουσουλμανικό
στοιχείο, ενώ για το Κυπριακό οι θέσεις των ΗΠΑ έχουν δημοσιοποιηθεί εδώ
και καιρό και όπως φαίνεται δεν πρόκειται εύκολα να μεταβληθούν. Οσο
και αν η Τουρκία υπερπροβάλλει το ρόλο της στις εξελίξεις και όσο και αν
επιθυμεί εντονότερη εμπλοκή των ΗΠΑ, είναι γεγονός ότι δεν
διαχειρίστηκε σωστά την κρίση σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στη
Συρία. Ο κ. Ομπάμα γνωρίζει πολύ καλά τις τεταμένες σχέσεις των Τούρκων
με το Ιράκ, τους φόβους για τις εξελίξεις στο Κουρδικό, τα προβλήματα
λόγω των στενών σχέσεων με τους σουνίτες και φυσικά το πρόβλημα ουσίας
με το Ισραήλ, παρά τις τελευταίες αβρότητες.
Γνωρίζει ακόμη το διαχρονικό φόβο των Τούρκων για τη Ρωσία. Αν
δέχθηκε τον κ. Ερντογάν μετά βαΐων και κλάδων, είναι περισσότερο γιατί η
Τουρκία αποτελεί μέρος της κρίσης λόγω των πλεγμάτων που προσδιορίζουν
την πραγματικότητά της και όχι τόσο για τη διπλωματική δεινότητά της, η
οποία παρά τις σχέσεις με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει πληγεί σε
σημαντικό βαθμό. Η παρουσία της Ελλάδας στη διαδικασία αυτή είναι,
δυστυχώς, ανύπαρκτη. Και αυτό είναι λυπηρό, γιατί η χώρα θα έπρεπε να
είναι παρούσα σε τόσο σημαντικές εξελίξεις για πολλούς ευνόητους λόγους.
(από την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 18/05/2013)