Το Φάντασμα της Ύφεσης στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.

Ο ίδιος και οι επιτελείς του έχουν, ασφαλώς, λάβει το μήνυμα: εάν δεν κηρύξουν ένα άλλο είδους «πόλεμο» κατά της λιτότητας που σκοτώνει την Ευρώπη και των γερμανικών... πάντσερ που την επιβάλλουν, δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτοί από τους Γάλλους και να μακροημερεύσουν. Μεγαλόστομες εξαγγελίες για την πολιτική ένωση, την οικονομική κυβέρνηση και την ύπαρξη (εκλεγμένου) προέδρου με ουσιαστικές εξουσίες, ασφαλώς δεν πείθουν. Πολύ περισσότερο, φυσικά, που εάν δεν αλλάξει κάτι, αυτή η ενωμένη Ευρώπη θα είναι φτιαγμένη από τα υλικά και με τον τρόπο που επιθυμεί η Μέρκελ.

Με... κομμένα τα φτερά τους από την κατάσταση ύφεσης που επικρατεί στην πραγματική οικονομία, αποδυναμωμένοι πολιτικά και με σοβαρές διαφωνίες ανάμεσά τους, προσέρχονται οι ηγέτες των «27» της Ε.Ε. στη Σύνοδο Κορυφής η οποία θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, την ερχόμενη Τετάρτη 22 Μαΐου. Ακόμη και η Αγκελα Μέρκελ, η οποία κυριαρχεί τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας όσο και στην Ε.Ε., ασφαλώς δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να διακινδυνεύσει την άνετη -όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις- επικράτησή της στις βουλευτικές εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου, κάνοντας... παρακινδυνευμένα βήματα. Και μάλιστα τη στιγμή που ο Γ. Ασμουσεν προειδοποίησε πως εάν δεν προωθήσει νέο γύρο μεταρρυθμίσεων, η Γερμανία κινδυνεύει να καταστεί ξανά «ο Ευρωπαίος ασθενής».

Εξάλλου, σε περίπου ένα μήνα θα συναντηθούν και πάλι, στο πλαίσιο της τακτικής συνόδου του Ιουνίου. Κάτι που σημαίνει, πρακτικά, ότι οι σημαντικές αποφάσεις μπορούν να περιμένουν, ειδικά εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία στα σοβαρά ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά στο τραπέζι. Προφανώς δε, αυτό αφορά πρώτα και πάνω από όλα, το μείζον κεφάλαιο της οικονομίας. Διότι ακόμη κι αν γίνουν βήματα προς την κατεύθυνση της Τραπεζικής Ενωσης, για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την εναρμόνιση των φορολογικών καθεστώτων, κανένα πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί όσο οι οικονομικοί δείκτες της συντριπτικής πλειονότητας των χωρών-μελών είναι στο κόκκινο -πράγμα που, πολύ απλά, μεταφράζεται από τους πολίτες σε αποτυχία της ακολουθούμενης πολιτικής.

Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat αναμφίβολα αποτυπώνουν την «γκρίζα» εικόνα που επικρατεί -όμως, είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν είναι αρκετά για να σημάνουν συναγερμό στις πολιτικές ηγεσίες και τις Βρυξέλλες. Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε για έκτο συνεχόμενο τρίμηνο, κατά 0,2%, καθιστώντας τη χρονική διάρκεια της τρέχουσας ύφεσης την πιο μεγάλη όχι μόνο από την εμφάνιση του ευρώ, αλλά σε ολόκληρη τη μεταπολεμική περίοδο! Όσοι δε ισχυρίζονται ότι οι ρυθμοί επιβράδυνσης είναι μικρότεροι σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2012, άρα δικαιολογείται μια συγκρατημένη αισιοδοξία, κάνουν λάθος: Με εξαίρεση τη Γερμανία, οι οικονομικές υπερδυνάμεις της Ευρώπης -Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία- είδαν την ύφεση να βαθαίνει επικίνδυνα (αναλυτικά στοιχεία για το ΑΕΠ στο γράφημα).

Την ίδια στιγμή, η ανεργία αποκτά διαστάσεις... βόμβας στα θεμέλια του υπάρχοντος οικοδομήματος της Ευρωζώνης, αλλά και ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αφορούν τον περασμένο Μάρτιο, ο αριθμός των ανέργων έφτασε τα 19,2 εκατομμύρια στις 17 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης, και αντιστοιχεί σε ποσοστό 12,1%, που επίσης αποτελεί ρεκόρ στα χρόνια ύπαρξης του ευρώ. Ειδικά δε όσον αφορά στους νέους, η κατάσταση είναι ήδη εκρηκτική, καθώς σήμερα στην Ευρωζώνη υπάρχουν επισήμως 3,6 εκατ. άνθρωποι κάτω των 25 ετών χωρίς δουλειά, με αποτέλεσμα το ποσοστό ανεργίας στις τάξεις τους να είναι διπλάσιο του γενικού, φτάνοντας το 24%. Μάλιστα, οι χώρες του Νότου βιώνουν μια πραγματική τραγωδία, με τα αντίστοιχα ποσοστά να κυμαίνονται από 40% (Ιταλία και Πορτογαλία) μέχρι 60% (Ελλάδα και Ισπανία).

Ποιά ανάκαμψη;
Με βάση όλα αυτά, προκαλεί πράγματι εντύπωση η εκτίμηση ορισμένων ότι τα χειρότερα έχουν περάσει για την Ευρώπη. Αν η Μέρκελ και ο Σόιμπλε έχουν λόγο να ισχυρίζονται κάτι τέτοιο -θέλοντας, ενόψει εκλογών, να πείσουν ότι η πολιτική που επέβαλαν είναι η ορθή και αποδίδει καρπούς- οι υπόλοιποι είναι μάλλον αδικαιολόγητοι. Διότι και από τεχνοκρατικής άποψης, η θέση αυτή δεν στέκει, όπως αποδεικνύει και η παρακάτω εκτίμηση του Πέτερ Βάντεν Χούτε, στελέχους της τράπεζας ING: «Όλες οι ελπίδες που υπάρχουν συνδέονται με την ανάκαμψη της ζήτησης εκτός Ευρωζώνης. Όμως, με τη διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής να βρίσκεται σε εξέλιξη στις ΗΠΑ και την ανάκαμψη των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας να παραμένει αμφίβολη, η τόνωση που θα επέλθει από τις καθαρές εξαγωγές δεν θα είναι μεγάλη».

Την ίδια στιγμή, η κρίση δείχνει να επεκτείνεται και στις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Με αποτέλεσμα, όπως σημείωνε η Wall Street Journal, «να ενισχύονται ακόμη περισσότερο οι φωνές ορισμένων Ευρωπαίων πολιτικών που λένε ότι η λιτότητα δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για την Ευρώπη προκειμένου να βγει από αυτή την κρίση». Μήπως, όμως, αυτοί που το λένε -όπως ο Ολάντ, ο Μπαρόζο, ο Λέτα και ο Ραχόι- απλώς βγάζουν την... υποχρέωση, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν οτιδήποτε επί της ουσίας;

Πάντως, το Βερολίνο, όσο βλέπει ότι δεν υπάρχει σοβαρή και ουσιαστική αντίδραση στην πολιτική του, η οποία να συνοδεύεται από μια εναλλακτική πρόταση, δεν έχει λόγους να ανησυχεί...

Ζητείται ρευστότητα
Σενάρια για χρήμα στην αγορά

Τρόπους να τονώσουν την ανάπτυξη αναζητούν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και τα κοινοτικά όργανα. Η ρευστότητα που χορηγεί η ΕΚΤ δεν δείχνει ικανή να φτάσει στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, καθώς οι τράπεζες δεν αυξάνουν τις χορηγήσεις, φοβούμενες τα επισφαλή δάνεια που θα «φορτώσουν» στα χαρτοφυλάκιά τους. Το πρόβλημα σε κάποιες οικονομίες (π.χ. Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία) είναι σημαντικό για όλους,ενώ σε άλλες (π.χ. Ισπανία, Ιταλία) επηρεάζει κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Για τον λόγο αυτό, στη Φραγκφούρτη αναζητούν τρόπο να βοηθήσουν τις τράπεζες να «ξεφορτώσουν» επισφαλή δάνεια, ώστε να δημιουργήσουν στα χαρτοφυλάκιά τους χώρο για πιθανά νέα και άρα να αυξήσουν τις χορηγήσεις. Ένα σενάριο είναι να το κάνουν μέσω των τίτλων ABS (Asset-Backed Securities), με εγγύηση διάφορα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δύσκολα μπορεί να πωληθούν μεμονωμένα, όπως οφειλές σε πιστωτικές κάρτες ή καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια.

Θεωρητικά, βεβαίως, η ΕΚΤ θα μπορούσε να ενισχύσει τη συγκεκριμένη κατηγορία τίτλων αγοράζοντας η ίδια. Κάτι τέτοιο, όμως, μοιάζει? επικίνδυνα με εκτύπωση χρήματος. Έτσι, προς το παρόν, η σκέψη που επικρατεί είναι το έργο να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, κάτι που αναμένεται να συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής. 'Οπως, άλλωστε, και το σχέδιο που αποκάλυψε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο η Rheinische Post: Οι υπουργοί Εργασίας Γαλλίας και Γερμανίας, έχοντας την έγκριση των υπουργών Οικονομικών των χωρών τους, θα προτείνουν τα 6 δισ. ευρώ που έχουν δεσμευτεί στον κοινοτικό προϋπολογισμό για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων να δοθούν στην ΕΤΕπ ως εγγυήσεις, προκειμένου να χορηγηθούν δάνεια δεκαπλάσιας αξίας (60 δισ.) σε επιχειρήσεις που θα προσλαμβάνουν νέους ανέργους.

(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 18/05/2013)