Η Ελλάδα ήταν μία από τις δύο πρώτες χώρες που εξασφάλισαν την
οικονομική βοήθεια, μέσω του σχεδίου Μάρσαλ, αμέσως μετά το δεύτερο Μεγάλο
Πόλεμο. Σε πρώτη ανάγνωση, η βοήθεια αυτή προοριζόταν για την ανόρθωση των οικονομιών
των κατεστραμμένων ευρωπαϊκών χωρών από τον ανηλεή πόλεμο, αλλά επί της ουσίας
ήταν το «εργαλείο» της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής, για την αποτροπή του
κομμουνιστικού κινδύνου στα κράτη υποδοχής. Η Ελλάδα μπορεί να πήρε γενναίο
μερίδιο από το πρόγραμμα αυτό, αλλά δεν κατόρθωσε να κάνει θεαματική πρόοδο. Το
γιατί το αφήνουμε στους ιστορικούς.
Κοντά 70 χρόνια μετά, με την Ελλάδα να βρίσκεται ξανά σε
δεινή οικονομική κατάσταση, ένας άλλος «σωτήρας» αναδύεται. Χωρίς τους εγγενείς
φόβους της κομμουνιστοφαγίας, αυτή τη φορά έχει δημιουργηθεί η προσδοκία ότι
είναι οι Ρώσοι επενδυτές που θα φέρουν άφθονο χρήμα, για να μας βγάλουν από τα
οικονομικά αδιέξοδα. Οτι είναι έτοιμοι να αγοράσουν σχεδόν τα πάντα στην
πολύπαθη ενεργειακή αγορά. Όχι μόνον την πολύτιμη ΔΕΠΑ, αλλά και την ΕΛ.ΠΕ. και
εταιρίες εμπορίας, ακόμη και επιχειρήσεις ηλεκτρισμού. Οι Ρώσοι θα μας σώσουν.
Θα σώσουν το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων στον τομέα της ενέργειας, θα πέσει
ζεστό χρήμα, θα ανασάνει η αγορά, θα μπει πάλι σε λειτουργία ο μηχανισμός της!
Ποιος να το περίμενε! Πώς αλλάζουν τα πράγματα! Μια χώρα
φοβική απέναντι στο κόκκινο χρώμα, μετά από μισό και πλέον αιώνα, με
ενορχηστρωμένες τις δημοσιογραφικές γραφίδες της, ετοιμάζεται να υποδεχθεί το
«σωτήρα» που λέγεται αυτή τη φορά Ρωσία. Να γελάσουμε ή να κλάψουμε;
Το θέμα, όμως, είναι πολύ σοβαρό για να καταφύγουμε σε
τέτοιου είδους συναισθήματα. Ας σοβαρευθούμε. Και πρώτα-πρώτα ας ξεσκονίσουμε
τα βιβλία της ιστορίας. Μαζί με πρόσφατα, πολύ κοντινά, παραδείγματα. Οι Ρώσοι
επενδυτές μπορεί να έχουν χρήμα, αλλά είναι σίγουρο ότι δεν το τοποθετούν με
βάση τα συναισθήματα τους. Αντίθετα, είναι πολύ προσεκτικοί στις επιλογές τους.
Το νωπό παράδειγμα της Κύπρου είναι εξαιρετικά διδακτικό.
Δεν θα διαφωνήσουμε ότι έχουν ένα διακαή πόθο. Με κάθε τρόπο
χρειάζονται να βάλουν πόδι σε μια χώρα-μέλος της Ε.Ε. Έχουν τους λόγους τους κι
αυτοί και οι Κινέζοι. Την ίδια στιγμή, όμως, δεν είναι καθόλου διατεθειμένοι να
το κάνουν αβρόχοις ποσίν. Θα ζητήσουν γη και ύδωρ, ενώ είναι αμφίβολο πόσα
προτίθενται να δώσουν. Κι αν δεν πάρουν αυτά που ζητούν, δεν θα κάνουν και
πολλές δεύτερες σκέψεις. Θα γυρίσουν την πλάτη τους.
Το ζητούμενο είναι αν ξέρουμε τι θέλουμε εμείς. Και κυρίως
τι ζητάμε για να διαθέσουμε προς πώληση εταιρίες με κρίσιμο στρατηγικό ρόλο στην
ενεργειακή αγορά μας. Το θέμα είναι να εισρεύσει πάσει θυσία ρευστό στα άδεια
ταμεία του κράτους; Είναι συμβατή μια τέτοια επιλογή με τη στρατηγική και τα
συμφέροντα μας; «Κουμπώνει» με τις υποχρεώσεις μας στην Ε.Ε.; Ειδικά, το
τελευταίο είναι και το πιο σημαντικό όλων. Το να αφήνουμε τον έλεγχο και την
τελική απόφαση στο τι θα πουν οι Βρυξέλλες δεν μας τιμά και τόσο πολύ ως χώρα. Το
να αναζητάμε με κάθε τρόπο
success
stories στον
τομέα των αποκρατικοποιήσεων, χωρίς πολύ μελέτη και ενδελεχείς αναλύσεις, είναι
τουλάχιστον καταστροφικό.
Θα πει κάποιος, «μα αυτοί μόνον υποβάλλουν προσφορές». Κι
αυτό θα έπρεπε μάλλον να μας προβληματίσει και όχι να είμαστε έτοιμοι να
δώσουμε τα πάντα, στο όνομα μιας παραζαλισμένης ανάπτυξης. Που φοβόμαστε ότι θα
έχει την τύχη του σχεδίου Μάρσαλ, από την ανάποδη αυτή τη φορά. Χώρια που
μπορεί στο τέλος να μείνουμε και με την ανάπτυξη στο χέρι. Οι Ρώσοι δεν
μοιάζουν να είναι διατεθειμένοι να βάλουν νερό στο κρασί τους για τις υποχρεώσεις
τους σε ό,τι έχει να κάνει με την προσαρμογή τους στο τρίτο ενεργειακό πακέτο.
Τι θα γίνει αν η Κομισιόν μπλοκάρει την πώληση της ΔΕΠΑ; Θα πέσουμε πάλι από τα
σύννεφα. Παλιά μας τέχνη κόσκινο. Να δημιουργούμε ασταθείς προσδοκίες. Με άλλα
λόγια, ντόρος να γίνεται.