Ο ίδιος ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζων Μπάιντεν, παρενέβη προχθές Σάββατο, για
να αποτρέψει τη διαφαινόμενη συμφωνία μεταξύ της αυτόνομης κουρδικής κυβέρνησης
του Βορείου Ιράκ και της Τουρκίας για εξαγωγή αργού πετρελαίου στη γειτονική
χώρα, κατά παράκαμψη της κεντρικής ιρακινής κυβέρνησης της Βαγδάτης.
Ειδικότερα, ο Μπάιντεν κάλεσε χθες τον ηγέτη της αυτόνομης κουρδικής
περιοχής του Βορείου Ιράκ να συνεργαστεί με τις κυβερνήσεις της Βαγδάτης και
της Άγκυρας ώστε να επιλυθεί η διένεξη που έχει ξεσπάσει σχετικά με τα
δικαιώματα εκμετάλλευσης του ιρακινού πετρελαίου.
Το θέμα της αρμοδιότητας σύναψης συμφωνιών για παραγωγή και εξαγωγή και
εξαγωγή πετρελαίου αποτελεί μακροχρόνιο σημείο τριβής ανάμεσα στην κεντρική
κυβέρνηση του Ιράκ και την αυτόνομη κουρδική κυβέρνηση του Βορρά. Από την άλλη,
οι ΗΠΑ προσπαθούν να βρουν μία μέση οδό ανάμεσα στις δύο αντιπαρατιθέμενες
πλευρές, καθώς έχουν να συμβιβάσουν από την μια την προτίμησή τους προς τον
κουρδικό παράγοντα και την ευρύτερη αναβάθμισή του στην περιοχή και, από την
άλλη, την αναγκαιότητα της διατήρησης της ακεραιότητας του Ιράκ, ώστε να
αποφευχθεί, σε περίπτωση διάλυσης, μία πιθανή αύξηση της επιρροής της Τεχεράνης.
Υπενθυμίζεται ότι η τοπική κυβέρνηση και η Βαγδάτη έχουν παγιδευθεί επί
μακρόν σε μια αντιπαράθεση για τα δικαιώματα άντλησης και εξαγωγής του μαύρου
χρυσού της περιοχής. Ο Μπάιντεν ενθάρρυνε τον Μπαρζανί να συνομιλήσει με τη
Βαγδάτη προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο. Ο Λευκός Οίκος βρίσκεται σε διαρκή
επικοινωνία με το Ιράκ αυτήν την εβδομάδα, καθώς η βία κλιμακώνεται δύο χρόνια
μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων. Ήδη άλλωστε έχει υπάρξει, δύο
φορές, τηλεφωνική επικοινωνία Μπάιντεν με τον πρωθυπουργό Νουρί αλ Μαλικί και
μία με ένα στέλεχος των σουνιτών στην ιρακινή Βουλή.
Το Σάββατο, το υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ εξέφρασε «βαθιά λύπη και
έκπληξη» για τα σχέδια Β. Ιράκ-Τουρκίας χωρίς την έγκριση της κεντρικής
κυβέρνησης. Ωστόσο, η ροή αργού ξεκίνησε και οι εξαγωγές αναμένεται να αρχίσουν
στα τέλη του μήνα και να αυξηθούν τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, σύμφωνα με τις
ανακοινώσεις της κουρδικής περιφερειακής κυβέρνησης. Το υπουργείο στη Βαγδάτη
χαρακτήρισε τη συμφωνία «κατάφωρη παραβίαση του ιρακινού Συντάγματος».
Παράλληλα επιτέθηκε στην τουρκική κυβέρνηση επειδή επέτρεψε τη χρήση του
ιρακοτουρκικού συστήματος αγωγών για την άντληση και αποθήκευση αργού που
παράγεται στο Κουρδιστάν, χωρίς την έγκριση της Βαγδάτης. Το υπουργείο σε
ανακοίνωσή του ανέφερε ότι οι επικείμενες εξαγωγές παραβιάζουν τη συμφωνία της
25ης Δεκεμβρίου μεταξύ της ιρακινής κυβέρνησης και της τοπικής κουρδικής
κυβέρνησης. Η συμφωνία προβλέπει μεταξύ άλλων ότι εμπειρογνώμονες από τις δύο
πλευρές θα συζητήσουν τον τρόπο με τον οποίον θα γίνονται οι εξαγωγές αργού υπό
την αιγίδα του ιρακινού κρατικού οργανισμού για τις πωλήσεις πετρελαίου (SOMO).
H προσπάθεια του Κουρδιστάν, να πουλάει πετρέλαιο και αέριο ανεξάρτητα, έχει
εξοργίσει τους αξιωματούχους στη Βαγδάτη, η οποία επί μακρόν επέμενε ότι η
κεντρική κυβέρνηση είναι η μοναδική αρχή που διατηρεί το δικαίωμα διαχείρισης
του ορυκτού πλούτου της χώρας.
Το Σύνταγμα του Ιράκ ορίζει ότι όλα τα έσοδα από το πετρέλαιο περνούν από
την κεντρική κυβέρνηση και οι Κούρδοι λαμβάνουν το 17%, αν και συχνά
παραπονιούνται ότι παίρνουν πολύ λιγότερο από αυτά. Το υπουργείο απείλησε χθες
ότι θα προσφύγει δικαστικά κατά της συμφωνίας και ειδικότερα εναντίον όσων
εταιρειών συνάψουν εμπορικές συναλλαγές πετρελαίου ή φυσικού αερίου από το
Κουρδιστάν, παρακάμπτοντας τον SOMO.
Στον αντίποδα, οι επιχειρήσεις που έχουν αναλάβει το ρίσκο της εκμετάλλευσης
πετρελαίου από το Κουρδιστάν υποδέχθηκαν με ανακούφιση τη σύναψη της συμφωνίας,
ελπίζοντας ότι θα μπορέσουν να παράγουν κέρδη από τις επενδύσεις τους, παρά τις
αντιρρήσεις της Βαγδάτης.