Η πλήρης αξιοποίηση των πλούσιων σε φυσικό αέριο υπεράκτιων κοιτασμάτων στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο αναμένεται να καθυστερήσει για πολλά χρόνια, λόγω των αυξημένων εντάσεων στις σχέσεις των κρατών της περιοχής, όπως επισήμαναν οι ομιλητές σε συνέδριο της Σχολής Διεθνών Σπουδών (School for Advanced International Studies) του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα.
«Είναι μία περιοχή όπου πολλαπλές συγκρούσεις αλληλεπικαλύπτονται η μία με την άλλη, συμπεριλαμβανομένου του εμφύλιου πολέμου στη Συρία, των συγκρούσεων με το ISIS και την προσφυγική κρίση», είπε ο Michael Leigh, senior fellow στο German Marshall Fund.
Η ένταση μεταξύ του Ισραήλ και της Τουρκίας έχει αυξηθεί και η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία.
«Διπλωμάτες, πολιτικοί και δημοσιογράφοι εκτιμούν ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου θα μπορούσαν να προσφέρουν κίνητρο για συνεργασία. Στις εταιρείες ενέργειας επικρατεί μεγαλύτερος σκεπτικισμός», σημείωσε.
Από την πλευρά του, ο Νίκος Τσάφος, επίκουρος καθηγητής στο Πρόγραμμα του SAIS για την Ενέργεια, τον Περιβάλλον και τους Φυσικούς Πόρους, υπενθύμισε ότι είχε επικρατήσει ενθουσιασμός όταν είχαν ανακαλυφθεί τα κοιτάσματα στο Ταμάρ το 2009, στο Λεβιάθαν, την Αφροδίτη και στο Ζορ το 2010.
«Τα τελευταία 4-5 χρόνια έχω δει να εγείρονται ερωτήματα για την ασφάλεια και τις δυνατότητες της αγοράς. Η Noble Energy, που είναι εκεί ο μεγαλύτερος αμερικανός "παίκτης", έχει μειώσει τις δαπάνες της για την περιοχή της Μεσογείου, Μία σειρά από λόγους έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους να προχωρούν στην επόμενη κίνηση, πριν δώσουν στην προηγούμενη μία πραγματική ευκαιρία», προσέθεσε.
Το Ισραήλ και άλλοι παράγοντες πρέπει να δείξουν μεγαλύτερη στήριξη, αν προσδοκούν την ανάπτυξη των πόρων, συνέχισε. «Σε τελική ανάλυση, είναι αναγκαίο να υπάρξει μεγαλύτερη ανοχή στο ρίσκο, κάτι το οποίο δείχνει όλο και πιο απίθανο. Γενικότερα, πρέπει να υπάρξει καλύτερος επιμερισμός του ρίσκου. Δεν έχω δει να συμβαίνει αυτό» επισήμανε.
«Το ζήτημα περιπλέχθηκε περαιτέρω στο Ισραήλ όταν οι πολιτικοί πίστευσαν ότι οι ολιγάρχες είχαν πολύ μεγάλο έλεγχο» είπε ο Michael Leigh. «Πιστεύω επίσης ότι οι απλοί πολίτες πιστεύουν ότι δεν θα έχουν οφέλη, το οποίο νομίζω πως δείχνει πόση κακή δουλειά έχει κάνει η κυβέρνηση για να μεταφέρει το (κατάλληλο) μήνυμα στον πληθυσμό», συμπλήρωσε, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε στην πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας να «μπλοκάρει» τη ρήτρα ασφάλεια (σ.σ. σύμφωνα με την οποία η ισραηλινή Βουλή δεν θα μπορεί να αλλάξει μελλοντικά τους όρους αξιοποίησης των κοιτασμάτων).
Όπως σημείωσαν οι ομιλητές του συνεδρίου, οι εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα στην προσπάθεια τους να πείσουν τις κυβερνήσεις για να αναγνωρίσουν ότι η ανάπτυξη των φυσικών πόρων είναι μία μακροχρόνια διαδικασία.
Τέλος, ο Michael Leigh αναφέρθηκε και στην Κύπρο, λέγοντας ότι αν επιλυθεί το Κυπριακό, θα ήταν δυνατόν να βρεθούν περισσότερα κεφάλαια από την Ευρώπη ώστε τουλάχιστον να είναι δυνατή η μεταφορά του ΦΑ στο νησί.
«Πιστεύω ότι κάποιος βαθμός δημόσιας στήριξης ίσως είναι αναγκαίος» είπε από την πλευρά του Νίκος Τσάφος. «Αλλά το να ρίχνουμε χρήματα στα projects δεν θα είναι αρκετό, αν ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι διατεθειμένος να αναλάβει περισσότερο ρίσκο» προσέθεσε.