Για μια ακόμη φορά η Κύπρος δείχνει τον δρόμο για την εκμετάλλευση των
υδρογονανθρακικού πλούτου που περικλείει
ο ευρύτερος Ελληνικός χώρος. Διαδοχικές Κυπριακές πολιτικές ηγεσίες επέδειξαν
σοβαρότητα και επαγγελματισμό στη διαχείριση του όλου θέματος από την έναρξη
των προκαταρκτικών γεωλογικών ερευνών το 2002 μέχρι την απαραίτητη νομοτεχνική
επεξεργασία, την κήρυξη της ΑΟΖ (η οποία σε αντίθεση με την υφαλοκρηπίδα δεν
υφίσταται αφ’ εαυτού της) και την σύναψη διμερών συμφωνιών με την Αίγυπτο,
Ισραήλ και Συρία για την οριοθέτηση της.
Ακολούθησε η διοργάνωση του πρώτου γύρου παραχωρήσεων το 2007 και η
ανακάλυψη του κοιτάσματος Αφροδίτη το 2011 από την Αμερικανική
Noble το οποίο έχει βεβαιωμένα αποθέματα 128 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, τα
οποία και είναι αρκετά για την κάλυψη των εγχώριων αναγκών της Κύπρου για τα
επόμενα 40 χρόνια αλλά ικανά και για εξαγωγές. Πολύ σύντομα μετά ακολούθησαν
ακόμη δύο γύροι παραχωρήσεων με τον τρίτο, που ολοκληρώθηκε την περασμένη
εβδομάδα, και την ανακήρυξη των επιτυχόντων εταιρειών μεταξύ των οποίων μερικές
από τις μεγαλύτερες και πλέον δυναμικές εταιρείες του κόσμου όπως η Αμερικανική
Exxon-
Mobil, η Γαλλική
Total
και η Ιταλική
ENI.
Σήμερα δραστηριοποιούνται στη Κύπρο, ως αποτέλεσμα των τριών γύρων
παραχωρήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, μερικές από τις
μεγαλύτερες διεθνείς και περιφερειακές πετρελαϊκές μεταξύ των οποίων η
Αμερικανική Ν
oble, οι Ισραηλινές
Derek
και
Anver, η Γαλλική
Total, η Ιταλική
ENI, η
Qatar Petroleum, η Κορεατική
KOGAS
και τελευταία η Αμερικανική
Exxon –
Mobil, που κρατάει τα σκήπτρα ως η μεγαλύτερη πετρελαϊκή παγκοσμίως. Αυτονόητη
είναι η τεράστια στρατηγική σημασία της συμφωνίας μεταξύ της Κυπριακής
Δημοκρατίας και του αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού
ExxonMobil, ο οποίος σύντομα θα αρχίσει
να δραστηριοποιείται στο Οικόπεδο 10 της ΑΟΖ της χώρας. Η επιτυχία αυτή όμως
δεν ήταν τυχαία ούτε υπήρξε αποτέλεσμα μίας απλής συνάντησης του Προέδρου Αναστασιάδη
με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας, κ. Ρεξ Τίλερσον, που σύντομα θα
αναλάβει Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Τράμπ. Η έλευση της
Exxon
Mobil
στη Κύπρο και η επιλογή της από την Κυπριακή
κυβέρνηση να αναλάβει την έρευνα στο οικόπεδο 10 ήταν αποτέλεσμα συστηματικής
εργασίας και μεθοδικής διαπραγμάτευσης. Η Κύπρος ήταν εις θέση να πείσει την
ExxonMobil
να την
εμπιστευθεί, εις πείσμα μάλιστα των λεονταρισμών της Τουρκίας, η οποία απειλεί
«θεούς και δαίμονες» οποτεδήποτε τίθεται θέμα εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων
της Μεγαλονήσου. Διπλωματικοί παρατηρητές εξάλλου επεσήμαιναν την στρατηγική
διάσταση της συμφωνίας η οποία γίνεται εις πείσμα των απειλών που έχει
εξαπολύσει η Άγκυρα ότι δεν θα επιτρέψει την διεξαγωγή ερευνών αν δεν προηγηθεί
επίλυση του Κυπριακού και δεν διασφαλισθεί ο διαμοιρασμός των εσόδων από τον υποθαλάσσιο
πλούτο με τους Τουρκοκυπρίους. Υπενθυμίζεται ότι στους προηγούμενους γύρους
αδειοδοτήσεων είχαν επιλεγεί η αμερικανική
Noble
Energy, η ισραηλινή
Delek
και η γαλλοϊταλική κοινοπραξία
Eni/
Total
που ήδη διεξάγουν έρευνες σε
άλλα οικόπεδα.
Μπορεί σήμερα η Κύπρος σήμερα να μην παράγει ούτε μία σταγόνα πετρελαίου ή
φυσικού αερίου από τα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα αλλά ως γνωστό στον τομέα των
ερευνών υδρογονανθράκων μεσολαβεί αρκετό διάστημα από την περίοδο της
ανακάλυψης μέχρι την έναρξη της παραγωγής. Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι
το εκδηλωθέν ενδιαφέρον και η ανάληψη ερευνητικών υποχρεώσεων εντός της
Κυπριακής ΑΟΖ από μεγάλες και φερέγγυες εταιρείες οι οποίοι και έχουν πλέον
κάθε οικονομικό συμφέρον να θέλουν να εκμεταλλευτούν εμπορικά τα ανακαλυφθέντα
ή προς ανακάλυψη κοιτάσματα. Η γεωλογία της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης της
Λεβαντίνης, η οποία και έχει ερευνηθεί συστηματικά τα τελευταία 8-10 χρόνια σε
Αίγυπτο, Ισραήλ και Κύπρο έχει αποδείξει ότι υπάρχουν εκτενή υποθαλάσσια
κοιτάσματα που προσφέρουν ευχάριστες εκπλήξεις με χαρακτηριστικό παράδειγμα του
τεράστιου κοιτάσματος
Zohr
στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, πλησίον
της «Αφροδίτης» και του «Λεβιάθαν» που ανακάλυψε τον Σεπτέμβριο του 2015 η
Ιταλική
ENI
και περιέχει 845
δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου (βλέπε χάρτη).
Έχει επίσης μεγάλη σημασία να τονίσουμε ότι συνολικά η ευρύτερη περιοχή
(βλέπε χάρτη) όπου άπτονται τα θαλάσσια σύνορα Αιγύπτου- Κύπρου και Ισραήλ
ευρίσκονται πολύ μεγάλα σε μέγεθος κοιτάσματα, κυρίως φυσικού αερίου που
υπολογίζονται στα 1.8 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Για λόγους σύγκρισης να
αναφέρουμε ότι τα αντίστοιχα κοιτάσματα στον Αζέρικο τομέα της Κασπίας, τα
οποία υποτίθεται θα λύσουν το ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης, ανέρχονται μόλις
στα 0.9 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Ως εκ τούτου καθίσταται προφανές ότι τα
επόμενα χρόνια η περιοχή αυτή θα είναι στο επίκεντρο του διεθνούς ερευνητικού
ενδιαφέροντος.
Θλιβερή είναι η σύγκριση της υποδειγματικής εργασίας της Κύπρου με την
παντελώς ανερμάτιστη πολιτική των Αθηνών στον αντίστοιχο τομέα. Συμφωνία για
την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας έχουμε μόνο με την Ιταλία από το 1978 ενώ το 2014
επιχειρήθηκε ο
de
facto
ορισμός ΑΟΖ στη Δυτική Ελλάδα
μέσω της διεξαγωγής του 1ου Γύρου Παραχωρήσεων. Παρ’ όλα αυτά η
Ελλάδα δεν έχει να παρουσιάσει μία σοβαρή μελέτη για τα νομικά προβλήματα που
συνδέονται με την αξιοποίηση του θαλασσίου υπεδάφους. Και, τέλος, οι
προκηρύξεις αδειοδοτήσεων γίνονται αποσπασματικά κατά τρόπο που προδίδει την παντελή
απουσία μακρόπνοου σχεδίου.
Παρά την ίδρυση του απαραίτητου εποπτικού και συντονιστικού οργάνου της
ΕΔΕΥ εδώ και τέσσερα περίπου χρόνια, διαδοχικές Ελληνικές κυβερνήσεις αμέλησαν
ανεπίτρεπτα την οργάνωση και δραστηριοποίηση της στερώντας την των απαραίτητων
οικονομικών πόρων, οι οποίοι και είχαν εξασφαλισθεί αφού το κράτος είχε
εισπράξει περί τα €5.0 εκατομμύρια από
signature
bonus
και διάφορα τέλη
από τις παραχωρήσεις της Δυτικής Ελλάδας. Με αποτέλεσμα την διοικητική κρίση με
την παραίτηση σύσσωμης της πρώην διοίκησης της ΕΔΕΥ τον περασμένο Μάρτιο. «Με
τους μέχρι σήμερα ρυθμούς χελώνας που προχωρούν στην Ελλάδα τα τελευταία 5
χρόνια οι αξιολογήσεις των διαγωνισμών (με μέσο όρο 18 μήνες έναντι των 4 μηνών
σε όλες τις άλλες χώρες), και η υπογραφή παραχωρήσεων, την συνεχή εναλλαγή των
προϊστάμενων υπουργών και την απίθανη γραφειοκρατία που χαρακτηρίζει κάθε
συνδιαλλαγή με το κράτος, η Ελλάδα έχει μείνει τραγικά πίσω και στη πράξη δεν
συγκαταλέγεται πλέον στους επενδυτικούς προορισμούς στο χώρο του
upstream», παρατηρούσε στέλεχος του τομέα του
upstream
μεγάλης διεθνούς εταιρείας
μιλώντας πρόσφατα στο
energia.
gr.
Την στιγμή που η χώρα διαθέτει μία
σειρά από γνωστά κοιτάσματα με συνολικά βεβαιωμένα και μη αποθέματα που
πλησιάζουν το 1.0 δισεκατομμύριο βαρέλια η ολιγωρία που επιδεικνύει η πολιτική
ηγεσία για την αξιοποίηση τους δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και υποσκάπτει την
όλη αναπτυξιακή προσπάθεια. Ακολουθούν μερικές άκρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες
γιατί τις τελευταίες εξελίξεις στο κατά τα άλλα θολό Ελληνικό πετρελαϊκό τοπίο.
Πετρέλαιο σε Πάτρα και Καβάλα
Την αναβάθμιση της εκτιμήσεως για τα πιστοποιημένα αποθέματα στην περιοχή
του Πρίνου στα 40 εκ. βαρέλια, από 30 εκατ. που ήταν η προηγούμενη εκτίμησις,
ανεκοίνωσε πριν μερικές ημέρες ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της
Energean, που εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα της περιοχής, κ. Μαθιός Ρήγας. Σύμφωνα
προς τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν, η μέση ημερήσια παραγωγή πετρελαίου το 2015
ήταν 3.600 βαρέλια, σήμερα κυμαίνεται στα 5.000 βαρέλια, ενώ ο στόχος για το
2018, ύστερα από επενδύσεις σε νέες γεωτρήσεις, είναι να αυξηθεί στα 10.000
βαρέλια ημερησίως. Η αύξησις της παραγωγής πετρελαίου σημαίνει ότι το Δημόσιο
θα εισπράξει για πρώτη φορά δικαιώματα (
royalties) για την εφετινή παραγωγή τα
οποία εκτιμώνται σε 400.000 ευρώ.
Η εταιρεία
Energean έχει αναλάβει επίσης την διεξαγωγή ερευνών για υδρογονάνθρακες στις
περιοχές των Ιωαννίνων, της Αιτωλοακαρνανίας και στο Κατάκολο, και ήδη
ευρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με μεγάλες διεθνείς εταιρείες του κλάδου για την
εκχώρηση ποσοστού από τις άδειες Ιωαννίνων και Αιτωλοακαρνανίας. Η
Energean έχει ανακηρυχθεί ως «Επιλεγείς Αιτών» και αναμένει την υπογραφή και κύρωση
της συμβάσεως, ώστε να ξεκινήσει το ερευνητικό της πρόγραμμα.
Αλλά και το Κατάκολο, μετά την μετατροπή της αδείας ερεύνης σε άδεια
εκμεταλλεύσεως, που ενεκρίθη από την Κυβέρνηση, αναμένεται η πραγματοποίησις
παραγωγικής γεωτρήσεως από την
Energean εντός του 2018.
H
Energean εκτιμά σε 35 με 40 εκατ.
βαρέλια την δυναμικότητα του κοιτάσματος, εκ των οποίων θεωρεί ως απολήψιμα
περίπου τα 10 εκατ.
Εν τω μεταξύ, ενθαρρυντικά είναι τα πρώτα στοιχεία των ερευνών του Ομίλου
ΕΛΠΕ για την ύπαρξη υδρογονανθράκων στον Πατραϊκό Κόλπο, και εντός 6-9 μηνών θα
έχουν προσδιορισθεί πλήρως οι πετρελαιοπιθανές γεωλογικές δομές, όπως ανέφερε στις
19 Δεκεμβρίου ο Γενικός Διευθυντής Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων των
ΕΛΠΕ, κ. Γ. Γρηγορίου. Το στέλεχος των ΕΛΠΕ υπεγράμμισε ότι τα Ελληνικά
Πετρέλαια έχουν ήδη ολοκληρώσει μια σειρά ερευνών με τις πλέον σύγχρονες
μεθόδους, και τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί ευρίσκονται σε διαδικασία επιστημονικής
επεξεργασίας, η οποία θα καταδείξει την ύπαρξη κοιτασμάτων στην περιοχή του
Πατραϊκού. Τα πρώτα στοιχεία, κατά τον ίδιο, είναι ενθαρρυντικά, ενώ
συνεχίζεται η επεξεργασία των γεωφυσικών καταγραφών και των γεωλογικών μελετών.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Γ. Γρηγορίου, «ο πρωτεύων γεωλογικός
στόχος έχει εντοπισθεί, και, εάν περιέχει πετρέλαιο, θα αναφέρεται σε κοίτασμα
τουλάχιστον 100 εκατ. απολήψιμων βαρελιών». Συμπλήρωσε, ωστόσο, ότι το τελικό
αποτέλεσμα θα επιβεβαιωθεί μόνο με την εκτέλεση των γεωτρήσεων.
Σημειώνεται ότι τα ΕΛΠΕ επελέγησαν προσφάτως και για τις έρευνες για
υδρογονάνθρακες στον Κυπαρισσιακό κόλπο στο πλαίσιο του ολοκληρωθέντος από τον
Ιούλιο 2015 1ου Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων σε υποθαλάσσιες περιοχές
της Δυτικής Ελλάδας και νοτίως της Κρήτης. . Η εξέλιξις αυτή ήλθε σε συνέχεια
των αντίστοιχων ανακηρύξεων των ΕΛΠΕ στις χερσαίες περιοχές Άρτης – Πρεβέζης
και βορειοδυτικής Πελοποννήσου, καθώς και της Περιοχής 2, δυτικά της Κέρκυρας,
σε κοινό επιχειρηματικό σχήμα με τις
Total και
Edison. Προσφάτως, πάντως, ο
Διευθύνων Σύμβουλος των ΕΛΠΕ, κ. Γρηγόρης Στεργιούλης, είχε αναφέρει ότι η
εταιρεία επαναξιολογεί όλα τα παλαιά δεδομένα σεισμικών ερευνών για την Ελλάδα
στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανάληψη γεωτρήσεων στον Πατραϊκό Κόλπο.