Δελφικός Χρησμός η Απόφαση για το Χρηματιστήριο Ρύπων

Σε «Δελφικό χρησμό» παραπέμπει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να εγκρίνει τροπολογίες στο σχέδιο τροποποίησης της Οδηγίας για το Χρηματιστήριο Ρύπων. Όλοι δηλώνουν ικανοποιημένοι, παρότι ξεκινούν από διαφορετική …αφετηρία. Η ΔΕΗ μιλά για μια εξαιρετικής σημασίας απόφαση για τη χώρα μας, την οποία και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας χαρακτηρίζει ως θετική. Στην άλλη πλευρά, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν ότι το μήνυμα του ευρωκοινοβουλίου προς την Ελλάδα και τη ΔΕΗ είναι ξεκάθαρο, δηλαδή «ο ρυπαίνων πληρώνει», χωρίς εξαιρέσεις.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό τις διαδικασίες για αναθεώρηση της Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων (ΕΤ S) του θερμοκηπίου, που θα θέτει τους κανόνες λειτουργίας για την περίοδο 2021-2030. Το ΕΤ S αποτελεί το κύριο εργαλείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής βάσει της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Έτσι βιομηχανικές μονάδες ή μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού οφείλουν να καταβάλλουν ένα αντίτιμο για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν. Στόχος είναι τα κονδύλια που μαζεύονται να κατανέμονται σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, στην ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών παραγωγής και ενέργειας, καθώς και την στήριξη των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες έχουν μεγάλη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και πρέπει σταδιακά να μεταβούν σε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης.

Στο πλαίσιο αναθεώρησης του κανονισμού, η ΔΕΗ διεκδικεί μερική εξαίρεση από το σύστημα, με στόχο, μεταξύ άλλων, και τη στήριξη της λιγνιτικής παραγωγής, γεγονός που βρίσκει αντίθετες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Στη μάχη της διεκδίκησης η επιχείρηση έχασε στα …σημεία, αλλά κέρδισε τη συμμετοχή της στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, με όφελος που μπορεί να φθάσει έως και δεκάδες εκατ. ευρώ την επόμενη δεκαετία.

Ειδικότερα, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε ότι στο συγκεκριμένο Ταμείο (άρθρο 10δ της υπό έκδοση Οδηγίας) θα μπορούν ενταχθούν οι χώρες των οποίων το ΑΕΠ μέχρι το 2015 ήταν κάτω του 60% του μέσου κοινοτικού όρου. Έτσι, πλέον συμπεριλήφθηκε και η Ελλάδα στην χώρες που μπορούν να ευνοηθούν. Στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το 2014, είχε τεθεί ως έτος αναφοράς το 2013, οπότε λόγω υψηλότερου ΑΕΠ η Ελλάδα είχε βρεθεί εκτός του Ταμείου.

Εκτός «βοήθειας» οι λιγνιτικές μονάδες

Όμως το ευρωκοινοβούλιο θέτει έναν όρο: για να ευνοηθεί μια μονάδα από το Ταμείο θα πρέπει να εκπέμπει κάτω από 440 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά κιλοβατώρα. Με αυτό τον περιορισμό οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ δεν μπορούν να αντλήσουν κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό τους, ενώ οριακά μπορεί να ευνοηθεί η μονάδα φυσικού αερίου της Κομοτηνής. Αντίθετα, οι θυγατρικές της ΔΕΗ (ΔΕΔΔΗΕ, όπως και ο υπό διαχωρισμό ΑΔΜΗΕ) μπορούν να αντλήσουν κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων, όπως και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες για τις μονάδες ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας).

Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Νίκος Ανδρουλάκης (ήταν στην ομάδα των ευρωβουλευτών που κατέθεσαν τροπολογία για την Ελλάδα), σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η χώρα μας στη δεκαετία 2021-2030 θα ωφεληθεί με 150 με 200 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (ανάλογα με την τιμή που θα έχουν τα δικαιώματα ρύπων το 2021), για επενδύσεις, όπως η ηλεκτρική σύνδεση της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου με την ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και με επενδύσεις σε καθαρές μορφές ενέργειας.

Όπως άλλωστε επεσήμανε και ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σωκράτης Φάμελλος κατά την συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος στη Βουλή, την περασμένη Τετάρτη,με τη διασύνδεση των νησιών θα επιτευχθεί η αξιοποίηση ενός τεράστιου δυναμικού ΑΠΕ και « θα απαλλαγούμε από ρυπογόνες πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος».

Εκτός της ΔΕΗ, από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν και όλοι οι ανεξάρτητοι ιδιώτες πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κάθε ενδιαφερόμενος θα υποβάλλει σχετική μελέτη στο Ταμείο, η οποία θα ελέγχεται (ως προς της συμβατότητα της επένδυσης με τις απαιτήσεις του Ταμείου) από την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Παράλληλα, μια καινοτομία στην πρόταση που έκανε δεκτή το ευρωκοινοβούλιο είναι η δημιουργία του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, ενός οργάνου για την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών που στηρίζονται στον λιγνίτη, ή σε άλλη ρυπογόνα βιομηχανική δραστηριότητα, προκειμένου να μπορέσουν, όσο πιο ομαλά γίνεται, να περάσουν σε νέες πιο «καθαρές» συνθήκες διαβίωσης, ή να προσελκύσουν νέες επενδύσεις. Στην Ελλάδα το συγκεκριμένο Ταμείο, ουσιαστικά αφορά τη Δυτική Μακεδονία.

Τα επόμενα βήματα για την αναθεώρηση του ΕΤ S θα ληφθούν κατά την ψηφοφορία της 28^ης Φεβρουαρίου όποτε θα …παίξουν μπάλα οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ. Το συμβούλιο των υπουργών θα επεξεργαστεί την απόφαση του ευρωκοινοβουλίου, θα ακολουθήσει διαβούλευση και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να καταλήξουν προς το τέλος του έτους στο οριστικό σχήμα του Χρηματιστηρίου Ρύπων.