«Ορίστε, το Ηλιακό Χωριό. Εχει το όνομα, του λείπει η χάρη», μας λέει
με ένα πικρό, ειρωνικό χαμόγελο ο κ. Γιάννης Σταυρόπουλος, πρόεδρος των
κατοίκων, ανοίγοντας την πόρτα της ταράτσας μιας πολυκατοικίας. Η
πανοραμική θέα που μας προσφέρει το σημείο, αδιάψευστος μάρτυρας: ο
οικισμός που χτίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 στην Πεύκη ως
ενεργειακό πρότυπο, με ηλιακούς συλλέκτες στις ταράτσες και
συγκεντρωτικά, αντί για συμβατικά, ενεργειακά κέντρα παροχής θέρμανσης
και ζεστού νερού, εξελίχθηκε σε αποτυχημένο πείραμα.
Αρκεί μια ματιά στους δεκάδες ηλιακούς θερμοσίφωνες, οι οποίοι
ξεπηδούν ανάμεσα στους χαλασμένους και εγκαταλελειμμένους ηλιακούς
συλλέκτες των κτιρίων, για να αντιληφθεί κανείς ότι οι κάτοικοι –435
οικογένειες δικαιούχων του πρώην Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ)–
έχουν πάρει εδώ και καιρό την κατάσταση στα χέρια τους, προκειμένου να
λύσουν τα τεράστια ενεργειακά προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
«Από
τα πρώτα χρόνια, ο ΟΕΚ, υποστήριζε ότι όλα πήγαιναν καλά, ωστόσο στην
πραγματικότητα οι εγκαταστάσεις ήταν πολυδάπανες. Ενας ατελείωτος
κουμπαράς που έτρεχε και, όταν τα προβλήματα συσσωρεύτηκαν, η διαχείρισή
τους κατέστη εντελώς ασύμφορη», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Σταυρόπουλος,
οδηγώντας μας προς το ενεργειακό κέντρο G, σε κεντρικό σημείο του
Χωριού. Οπως καταγγέλλει, έπειτα από χρόνια προβλημάτων, το 2011, το εν
λόγω πειραματικό μηχανοστάσιο σταμάτησε να λειτουργεί εντελώς, στερώντας
από περίπου 250 κατοικίες τη χειμερινή θέρμανση. Το αποτέλεσμα
αναπόφευκτο: σόμπες ξύλου, αερόθερμα, ηλεκτρικά καλοριφέρ και τζάκια, με
έξοδα των ίδιων των κατοίκων, σε έναν οικισμό που χτίστηκε ως πρότυπο
εξοικονόμησης ενέργειας.
Το ενεργειακό αδιέξοδο είχε φανεί από νωρίς, ωστόσο, σύμφωνα με όσα
διεμήνυε ο ΟΕΚ στους κατοίκους, ενόψει της εγκατάστασής τους, η αποτυχία
αυτή δεν θα ισοδυναμούσε με καταστροφή. Και αυτό γιατί παρείχε
διαβεβαιώσεις ότι, ακόμη κι αν τα πειραματικά συστήματα προέκυπταν
προβληματικά, όπως συνέβη, υπήρχαν εφεδρικές εγκαταστάσεις που θα
εξασφάλιζαν ενεργειακή ομαλότητα. Πάνω από δύο δεκαετίες μετά, και με
χρόνια προβλήματα σε θέρμανση και ζεστό νερό, τα εν λόγω «εφεδρικά»
συστήματα ουδέποτε λειτούργησαν. «Απλούστατα, γιατί ποτέ δεν υπήρξαν»,
υποστηρίζει ο κ. Σταυρόπουλος, ο οποίος σημειώνει πως οι κάτοικοι δεν
είχαν ποτέ πρόσβαση στα μηχανοστάσια ούτε διαθέτουν καμία γνώση για την
κατάσταση των ενεργειακών εξοπλισμών τους.
«Μπαλάκι»
Γι’ αυτό άλλωστε, όπως αναφέρει, οι οικιστές αρνήθηκαν τον περασμένο
Οκτώβριο να παραλάβουν και να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα μηχανοστάσια,
όπως τους πρότεινε ο ΟΑΕΔ, αρμόδιος φορέας για το Χωριό, μετά την
κατάργηση του ΟΕΚ. «Θα ήμασταν αφελείς αν αποδεχόμασταν, αφού δεν
ξέρουμε τι υπάρχει μέσα σε αυτά και πώς ο εξοπλισμός λειτουργεί και
συντηρείται. Ηταν μια σαφής προσπάθεια των υπευθύνων να αποξενωθούν και
να πετάξουν το μπαλάκι σε εμάς», σημειώνει. Αλλωστε, όπως παραδεχόταν
από το 1998 και ο ίδιος ο ΟΕΚ, σε εισήγηση προς το διοικητικό συμβούλιό
του, τα ενεργειακά συστήματα του Χωρίου δεν έχουν καμία σχέση με
εγκαταστάσεις άλλων εργατικών κατοικιών και, σε περίπτωση βλάβης, όπως
χαρακτηριστικά αναφέρεται, ακόμη και «οι τεχνικοί της ελεύθερης αγοράς
αδυνατούν να δώσουν λύση». «Πώς λοιπόν θα μπορούσαμε εμείς να τα
διαχειριστούμε;» διερωτάται ο κ. Σταυρόπουλος.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, αποτελούσε κοινή παραδοχή ότι
μοναδική λύση για τον οικισμό είναι η ενεργειακή αυτονόμηση των κτιρίων,
κάτι για το οποίο υπήρξε και νομοθετική πρωτοβουλία, το 1994, αλλά και
σχετικές εισηγήσεις, τα επόμενα χρόνια, από τον ΟΕΚ και από την εταιρεία
«Ηλιακό Χωριό Α.Ε.». Στα τέλη της περασμένης δεκαετίας, μάλιστα,
υπήρξαν μελέτες και συμφωνία με εταιρεία, προκειμένου το Χωριό να
συνδεθεί με το δίκτυο φυσικού αερίου. Το έργο, ωστόσο, «πάγωσε» το 2010.
Αντιφάσεις
Φτάνοντας στο σήμερα, οι κάτοικοι καλούνται να αντιμετωπίσουν μια
εξόφθαλμη αντίφαση ως προς τη στάση των υπευθύνων. Και αυτό γιατί, σε συνέντευξή της, τον Οκτώβριο του 2015
στην εφημερίδα «Θέση» των βορείων προαστίων, η διοικήτρια του ΟΑΕΔ
Μαρία Καραμεσίνη έκανε λόγο για «δίκαια αιτήματα των κατοίκων» και
ξεκαθάριζε ότι, παρά την απόδοση των κατοικιών μέσω παραχωρητηρίων, ο
οργανισμός δεν θα αποξενωθεί, αλλά, αντιθέτως, θα αναλάβει με δικά του
έξοδα τη λύση στο ενεργειακό πρόβλημα, μέσω λεβήτων φυσικού αερίου.
Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, ωστόσο, όχι μόνον ο ΟΑΕΔ κάλεσε τους
κατοίκους να αναλάβουν οι ίδιοι τα προβληματικά μηχανοστάσια, αλλά και η
ίδια η υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου, απαντώντας σε ερώτηση
βουλευτών της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του ΚΚΕ, ξεκαθάριζε ότι ο
Οργανισμός «αποξενώθηκε από κάθε δικαίωμα αλλά και από κάθε υποχρέωση
προς το Χωριό». Μιλώντας στην «Κ», κύκλοι της διοίκησης του ΟΑΕΔ
ανέφεραν, μάλιστα, ότι συντάσσονται με τη στάση της υπουργού, παρότι
αυτή έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με όσα είχε αναφέρει η κ. Καραμεσίνη.
Υποστηρίζουν δε ότι οι ίδιοι οι κάτοικοι είχαν ζητήσει από το 2013, με
έγγραφό τους, να αναλάβουν τη διαχείριση των μηχανοστασίων,
παραλείποντας, ωστόσο, να αναφέρουν ότι το συγκεκριμένο αίτημα
προερχόταν από πολύ μικρή μερίδα των κατοίκων.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")