Με την γαλλική Total να προγραμματίζει έναρξη δραστηριοτήτων για την ερευνητική γεώτρησης στο «οικόπεδο» 11 της κυπριακής ΑΟΖ στις 14 Ιουλίου, οι αρμόδιες υπηρεσίες, η μια μετά την άλλη προχωρούν σε αδειοδότηση του έργου.
Ήδη έχει εκδοθεί θετική περιβαλλοντική γνωμάτευση, για την ερευνητική γεώτρηση στο τεμάχιο για λογαριασμό της εταιρείας Total Exploration & Production Cyprus B.V.
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Φιλελεύθερος», τόσο τα μέλη της Επιτροπής Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων όσο και τα εμπλεκόμενα μέρη που συμμετείχαν στη διαδικασία εξέτασης του έργου τοποθετήθηκαν θετικά στην έκδοση θετικής περιβαλλοντικής έγκρισης με όρους.
Η γεώτρηση η οποία φέρει την ονομασία Ονησιφόρος (Onesiphoros θα είναι η πρώτη και θα ακολουθήσει μελλοντικά επιβεβαιωτική γεώτρηση, εφόσον οι αρχικές ερευνητικές δραστηριότητες είναι επιτυχείς. Σκοπός της ερευνητικής γεώτρησης είναι η αξιολόγηση της πιθανής παρουσίας υδρογονανθράκων και συγκεκριμένα φυσικού αερίου. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες θα πραγματοποιηθούν στη Λεκάνη της Λεβαντίνης.
Η εξεταζόμενη περιοχή βρίσκεται εντός του ερευνητικού τεμαχίου 11 το οποίο βρίσκεται σε απόσταση περίπου 150 χιλιομέτρων από την ακτογραμμή της Κύπρου και καλύπτει συνολική επιφάνεια περίπου 2.958 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η εν λόγω γεώτρηση η οποία ονομάστηκε «Onesiphoros West-1 (OW-1)» θα είναι κάθετη σε βάθος 1.698 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο ταμιευτήρας στόχος (εκτιμάται στα 4.250 μέτρα πραγματικού κατακόρυφου βάθους/ μέσης στάθμης θάλασσας.
Μετά τις εργασίες γεώτρησης, καταγραφής και λήψης δεδομένων η γεώτρηση Onesiphoros West-1 (OW-1) θα σφραγιστεί και εγκαταλειφθεί. Η διάρκεια των εργασιών ανόρυξης της υπό αναφοράς γεώτρησης (OW-1) εκτιμάται στις 50 μέρες σε περίπτωση μη ανεύρεσης υδρογονανθράκων και στις 72 ημέρες σε περίπτωση ανεύρεσης αυτών. Η διάρκεια της κινητοποίησης και απομάκρυνσης του πλοίου γεώτρησης εκτιμάται συνολικά στις 12 ημέρες.
Σε περίπτωση που ανευρεθούν υδρογονάνθρακες δε θα πραγματοποιηθούν «δοκιμές παραγωγής γεώτρησης» αλλά θα ληφθούν δεδομένα μέσω χρήσης ραδιενεργών ή και ακουστικών πηγών για την καταγραφή δεδομένων και άλλες μέθοδοι μέτρησης. Επίσης, εφόσον κριθεί απαραίτητο πιθανόν να διεξαχθεί σε επόμενη φάση επιβεβαιωτική γεώτρηση (Onesiphoros West-2 ‘OW-2’). Στο τέλος των γεωτρητικών και άλλων εργασιών και μετά τη διαπίστωση τυχόν παρουσίας υδρογονανθράκων η γεώτρηση θα σφραγισθεί και εγκαταλειφθεί και το πλοίο γεώτρησης θα απομακρυνθεί. Η γεώτρηση θα σφραγιστεί υδραυλικά με φραγμό από σκυρόδεμα σε τέσσερα σημεία σε περίπτωση μη ανεύρεσης υδρογονανθράκων ή σε έξι σημεία σε περίπτωση ανεύρεσης υδρογονανθράκων.
Πριν την έναρξη των εργασιών ανόρυξης γεώτρησης θα χρησιμοποιηθεί τηλεχειριζόμενο όχημα για τη σάρωση της περιοχής του σημείου γεώτρησης σε ακτίνα περίπου 200 m για την ανίχνευση τυχόν αρχαιολογικών ευρημάτων. Σύμφωνα με την Περιβαλλοντική Μελέτη Αναφοράς που υποβλήθηκε δεν έχουν καταγραφεί στην περιοχή έρευνας οποιαδήποτε ευαίσθητα και προστατευόμενα είδη και οικότοποι.
Οι υπεράκτιες γεωτρητικές εργασίες και δραστηριότητες θα υποστηρίζονται από χερσαία βάση ανεφοδιασμού, η οποία θα βρίσκεται εντός του χώρου του λιμένα Λεμεσού. Στην εν λόγω χερσαία βάση θα υπάρχει χώρος αποθήκευσης των γεωτρητικών σωλήνων, των χημικών που θα χρησιμοποιούνται στις υπεράκτιες δραστηριότητες γεώτρησης, προβλήτα για τη φορτοεκφόρτωση υλικών και αποβλήτων, μονάδα παραγωγής γεωτρητικών ρευστών, χώρος αποθήκευσης των γεωτρητικών ρευστών, χώροι στάθμευσης, γραφεία, χώροι προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων από τις υπεράκτιες δραστηριότητες, κ.λπ.
Το πλοίο γεώτρησης και οι υπεράκτιες γεωτρητικές εργασίες και δραστηριότητες θα υποστηρίζονται από συνολικά τρία πλοία, εκ των οποίων το ένα θα βρίσκεται συνεχώς στην περιοχή ανόρυξης της γεώτρησης για σκοπούς ασφάλειας, ενώ τα άλλα δύο θα μεταφέρουν προμήθειες, εξοπλισμό, υλικά, και απόβλητα από και προς το πλοίο γεώτρησης και τη χερσαία βάση ανεφοδιασμού. Εκτιμάται ότι θα απαιτούνται 8 δρομολόγια μετ’ επιστροφής σε εβδομαδιαία βάση. Η μεταφορά του προσωπικού θα γίνεται με ελικόπτερο από το Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας με εκτιμώμενα έξι δρομολόγια μετ’ επιστροφής ανά εβδομάδα.
Απόβλητα από τις υπεράκτιες δραστηριότητες
Τα απόβλητα, τα οποία ενδέχεται να παραχθούν από το προτεινόμενο έργο περιλαμβάνουν στερεά απόβλητα (θρύμματα γεώτρησης, συσσωρευτές, μπαταρίες, ηλεκτρονικά απόβλητα, γυαλί και χρησιμοποιημένοι λαμπτήρες, απόβλητα μετάλλων, οικιακού τύπου απόβλητα, κλπ.), καθώς και υγρά απόβλητα (λάσπες, ελαιώδη υγρά απόβλητα, χρησιμοποιημένα λιπαντικά και έλαια, ιλύς επεξεργασίας καταλοίπων, κ.λπ.).
Αναμένεται επίσης η παραγωγή υγρών αποβλήτων όπως αστικού τύπου λυμάτων (μετά από επεξεργασία), μη αξιοποιήσιμου νερού αποχέτευσης, απόνερων καταστρώματος και σεντίνας (μετά από επεξεργασία σε ελαιοδιαχωριστή) και υπολειμμάτων τροφών τα οποία θα μπορούσαν να απορρίπτονται στη θάλασσα σύμφωνα με τις διεθνείς απαιτήσεις (MARPOL, Σύμβαση της Βαρκελώνης - Πρωτόκολλο για την Προστασία της Μεσογείου από Ρύπανση που προέρχεται από την Εξερεύνηση και Εκμετάλλευση της Υφαλοκρηπίδας και του Βυθού και του Υπεδάφους της).
Σημειώνεται ότι πέραν των πιο πάνω, εκτιμάται ότι θα υπάρχουν μικρές απώλειες υδραυλικών ρευστών από τον έλεγχο του αντιεκρηκτικού μηχανισμού ασφάλειας. Εκτιμάται ότι 3,5 m3 υδραυλικών ρευστών (γλυκόλης) θα απελευθερώνονται στο θαλάσσιο περιβάλλον σε κάθε έλεγχο που θα διεξάγεται για έλεγχο του ΒΟΡ, ο οποίος θα διεκπεραιώνεται κάθε εβδομάδα κατά τη διάρκεια των εργασιών γεώτρησης.
Επιπτώσεις από ατυχήματα
Μέτρα για αντιμετώπιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε συνθήκες ατυχήματος περιλαμβάνονται στη Μελέτη Εκτίμησης Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων που υποβλήθηκε από την TOTAL από τις κυριότερες δραστηριότητες του έργου.
Σε περίπτωση ατυχήματος δύνανται να προκληθούν οι πιο κάτω περιβαλλοντικές επιπτώσεις: 1) Επιπτώσεις στα θαλάσσια ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας 2) επηρεασμός του παράκτιου θαλάσσιου περιβάλλοντος, 3) διασυνοριακές επιπτώσεις σε γειτονικές χώρες (η μοντελοποίηση διαρροής πετρελαίου υποδεικνύει τον επηρεασμό του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Αιγύπτου και ενδεχομένως του Ισραήλ) 4) επιπτώσεις σε προστατευόμενες περιοχές και περιοχές αναπαραγωγής του γαλαζόπτερου τόνου, 5) επιπτώσεις στον τουρισμό, στην υδατοκαλλιέργεια, στην πρόσληψη νερού, στη ναυτιλία και στην πολιτιστική κληρονομιά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η μεθοδολογία ανόρυξης της γεώτρησης
Η ανόρυξη των πρώτων δύο τμημάτων της γεώτρησης (από τον πυθμένα μέχρι το βάθος 727 μέτρων) θα διεξαχθεί με τη χρήση ειδικών ρευστών γεώτρησης με βάση το νερό και τα θρύμματα της γεώτρησης, τα οποία εκτιμούνται περί τους 750 τόνους θα εναποτίθενται στον θαλάσσιο πυθμένα. Πέραν του βάθους των 727 μέτρων, θα τοποθετηθεί ανυψωτής (κάθετη διάταξη αγωγών που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των θρυμμάτων γεώτρησης με τη βοήθεια των ρευστών γεώτρησης από το εσωτερικό της γεώτρησης στο πλοίο γεώτρησης) και για τα επόμενα τμήματα γεώτρησης θα γίνεται χρήση ειδικών ρευστών γεώτρησης με βάση το πετρέλαιο ή τα συνθετικά πολυμερή. Από το στάδιο τοποθέτησης του ανυψωτή και της έναρξης χρήσης ρευστών γεώτρησης με βάση το πετρέλαιο ή τα συνθετικά πολυμερή, τα θρύμματα γεώτρησης θα αντλούνται μέσω του ανυψωτή στο πλοίο γεώτρησης όπου και θα διέρχονται από κόσκινο διαχωρισμού θρυμμάτων - ρευστών γεώτρησης. Τα θρύμματα που θα εξέρχονται από το κόσκινο θα τοποθετούνται σε ειδικού τύπου κάδους και θα μεταφέρονται στη χερσαία βάση ανεφοδιασμού όπου και θα παραλαμβάνονται από Αδειοδοτημένο φορέα Διαχείρισης αποβλήτων, σύμφωνα με τις πρόνοιες των περί Αποβλήτων Νόμων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα ρευστά γεώτρησης που θα εξέρχονται του κόσκινου θα εισέρχονται ξανά στις εργασίες γεώτρησης.
Κατά την πρόοδο της γεώτρησης, τα τοιχώματά της θα επενδύονται με μεταλλικούς θώρακες και θα απομονώνονται μέσω της εισαγωγής μείγματος σκυροδέματος, με σκοπό τόσο την υδραυλική απομόνωση των τμημάτων της γεώτρησης όσο και τη δημιουργία δομής στήριξης. Η υδραυλική απομόνωση και η στήριξη της γεώτρησης εξασφαλίζονται δια μέσου της πίεσης ειδικής σύστασης σκυροδέματος μεταξύ του εξωτερικού τοιχώματος της επένδυσης και του τοιχώματος της γεώτρησης. Η κατασκευή της γεώτρησης θα είναι τηλεσκοπικού τύπου, δηλαδή η διάμετρος τόσο της γεώτρηση όσο και της επένδυσης θα μειώνονται με το βάθος. Συνολικά, η γεώτρηση θα κατασκευαστεί σε τέσσερα τμήματα διαμέτρου 36», 20», 13 5/8» και 9 5/8». Εκτιμάται ότι από τις εργασίες επένδυσης του τμήματος της γεώτρησης με διάμετρο 20» θα απορριφθούν περίπου 30 m3 έως 70 m3 σκυροδέματος στον πυθμένα της θάλασσας.
Για τη γεώτρηση θα γίνει χρήση Wireline Logging όπου χρησιμοποιούνται ραδιενεργές πηγές, για τις οποίες η εισαγωγή, εξαγωγή, αποθήκευση και χρήση θα γίνεται από εξειδικευμένο υπεργολάβο μετά από αδειοδότηση από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας.