Πλαστική Ρύπανση στη Θάλασσα: Μέχρι Εκεί που Δεν Φτάνει ο Άνθρωπος

Από τις παραλίες της χελώνας Caretta caretta στην Ζάκυνθο, μέχρι τις πιο απόμερες παραλίες της Ηρακλειάς και της Μυκόνου και από τον βυθό της Καλντέρας στην Σαντορίνη μέχρι την ανοιχτή θάλασσα, τα πλαστικά βρίσκονται παντού, οδηγώντας το ευαίσθητο οικοσύστημα της Μεσογείου κοντά στο σημείο χωρίς επιστροφή. Με την ολοκλήρωση της περιοδείας του Rainbow Warrior στην Ελλάδα, η Greenpeace δίνει στη δημοσιότητα τα προκαταρκτικά αποτελέσματα[1] της επιστημονικής έρευνας που πραγματοποίησε, αποκαλύπτοντας το μέγεθος του προβλήματος της πλαστικής ρύπανσης στις ελληνικές θάλασσες και ακτές. Περισσότεροι από 2.000 πολίτες[2] που επισκέφτηκαν το πλοίο Rainbow Warrior δεσμεύτηκαν ότι θα αναλάβουν δράση για τη μείωση του πλαστικού μίας χρήσης, ενώ νησιά όπως η Σύρος κάνουν τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Η Greenpeace πραγματοποίησε επιστημονική έρευνα σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), κατά τη διάρκεια της δωδεκαήμερης περιοδείας του Rainbow Warrior στην Ελλάδα. Σε αυτό το διάστημα πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες μικροπλαστικών από την επιφάνεια της θάλασσας σε Ιόνιο, Κρητικό και Αιγαίο πέλαγος, επισκέψεις σε απόμερες και δυσπρόσιτες παραλίες, καθώς και βιντεοσκόπηση του βυθού της θάλασσας στην Καλντέρα της Σαντορίνης και βόρεια της Μυκόνου. Οι πρώτες εικόνες έδειξαν ότι τα πλαστικά βρίσκονται παντού και διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια, ακόμα και σε μέγεθος που δεν είναι ορατό από το ανθρώπινο μάτι. Δεν φεύγουν ποτέ από το περιβάλλον[3], παραμένουν στα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα, ενώ εισχωρούν στην τροφική αλυσίδα μέσω των θαλάσσιων οργανισμών που τα προσλαμβάνουν.

“To πλαστικό έχει εισβάλει παντού, ακόμα και εκεί που δεν πατάει άνθρωπος, όπως επιβεβαίωσε και η έρευνά μας με το Rainbow Warrior. Η ρύπανση από πλαστικά είναι μία ασθένεια που έχει εξαπλωθεί κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά των θαλασσών μας και όπως με κάθε ασθένεια, η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη, δηλαδή η δραστική μείωση της χρήσης πλαστικού”,

δήλωσε ο Άλκης Καφετζής, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για το θαλάσσιο περιβάλλον.

“Η πλαστική ρύπανση είναι από τα λίγα παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα, στα οποία η προσωπική μας συμβολή μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά. Ευτυχώς, το διεθνές κίνημα ενάντια στο πλαστικό μίας χρήσης και στην κουλτούρα της σπατάλης γιγαντώνεται καθημερινά. Σε αυτήν την προσπάθεια η Ελλάδα οφείλει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο”,

 τόνισε ο Άλκης Καφετζής.

“Το πρόβλημα της εμφάνισης των πλαστικών στις ελληνικές θάλασσες έχει ξεκινήσει να καταγράφεται μόλις την τελευταία πενταετία”,

δήλωσε ο ερευνητής του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Δρ. Βασίλης Γεροβασιλείου που συμμετείχε στις έρευνες.

“Στο πλαίσιο της παρούσας συνεργασίας ανάμεσα στην Greenpeace και το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. αλλά και από προηγούμενες έρευνες, έχουν καταγραφεί μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικών σε προστατευόμενα ενδιαιτήματα με πλούσια βιοποικιλότητα και μεγάλη αξία διατήρησης. Τεράστια ποικιλία σκουπιδιών, ιδίως πλαστικών, έχει παρατηρηθεί στους βυθούς των ελληνικών θαλασσών, συχνά μακριά από την πηγή ρύπανσης, ενώ κομμάτια από πλαστικές σακούλες και άλλα αντικείμενα καταλήγουν ακόμη και στο εσωτερικό υποθαλάσσιων σπηλαίων. Ωστόσο, η επιστημονική τεκμηρίωση του προβλήματος στις ελληνικές θάλασσες είναι ακόμη αποσπασματική ενώ δεν είναι πλήρως γνωστές οι επιπτώσεις για τα οικοσυστήματα και τους οργανισμούς που κατοικούν σε αυτά.”

 Αν και τα τελικά εργαστηριακά αποτελέσματα των δειγματοληψιών θα ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες, οι πρώτες εκτιμήσεις δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας:

• Στα 317 μέτρα βυθού που διένυσε η υποβρύχια κάμερα στην Καλντέρα της Σαντορίνης, κατέγραψε 84 σκουπίδια, τα οποία στην πλειονότητά τους ήταν πλαστικές σακούλες, ποτήρια και καπάκια ποτηριών του καφέ και άλλα αντικείμενα μίας χρήσης.

• Σε δύο μικρές δυσπρόσιτες παραλίες της Ηρακλειάς, εντός του κόλπου της Βορεινής Σπηλιάς, καταμετρήθηκαν συνολικά 514 πλαστικά αντικείμενα. Σε μια απόμερη μικρή παραλία μεταξύ Αρμενιστή και Αυλέμωνα της Μυκόνου, καταμετρήθηκαν 821 πλαστικά αντικείμενα.

• Στη συντριπτική πλειονότητα των 13 δειγμάτων που συλλέχθηκαν από την επιφάνεια της θάλασσας, βρέθηκαν μικροπλαστικά και μικροΐνες πλαστικού ορατές με γυμνό μάτι. Οι αναλύσεις που θα πραγματοποιήσει το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. θα αποκαλύψουν περισσότερες πληροφορίες, ιδιαίτερα για εκείνα που απαιτούν ειδικές διαδικασίες για να εντοπιστούν[4 ].

• Κατά τον καθαρισμό των παραλιών Βροντόνερο, Λαγανάς (εντός του Εθνικού Πάρκου Ζακύνθου) και Κρυονέρι στην Ζάκυνθο, συγκεντρώθηκαν πάνω από 50 σακούλες των 60 λίτρων, με την πλειονότητα των σκουπιδιών να είναι πλαστικά αντικείμενα μίας χρήσης. 

“Αυτό που μας δείχνει το παράδειγμα της Σύρου είναι πως μία σημαντική αλλαγή στις καθημερινές πρακτικές των πολιτών, μπορεί να επιτευχθεί με ταυτόχρονες δράσεις ενημέρωσης κοινού και καταστημάτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί και σε άλλες περιοχές. Υποστηρικτικά μέτρα από την κυβέρνηση, καθώς και εθελοντικές συμφωνίες με μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων επηρεάζουν άμεσα και δρουν ως οδηγός για αλλαγή συμπεριφοράς σε εθνικό επίπεδο, διευκολύνοντας τον πολίτη”,

 σχολίασε η Αντιγόνη Δαλαμάγκα, Διευθύντρια της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης.

Η Greenpeace:

• απαιτεί από την Πολιτεία να διασφαλίσει ότι η υπό διαμόρφωση ευρωπαϊκή νομοθεσία θα περιορίσει τις κυριότερες αιτίες της πλαστικής ρύπανσης και θα πάρει μέτρα στη χώρα μας για τη δραστική μείωση της παραγωγής πλαστικού μίας χρήσης, την αλλαγή των καταναλωτικών συμπεριφορών και την ενίσχυση της καινοτομίας όπως έχουν ήδη ζητήσει περισσότεροι από 120.000 πολίτες από Ελλάδα και Ευρώπη[6].

• καλεί τους πολίτες να βοηθήσουν στη μείωση του πλαστικού μίας χρήσης, λαμβάνοντας μέρος στην προσπάθεια της οργάνωσης μέσα από την ιστοσελίδα  http://act.gp/2umbsu7

[1] Διαβάστε περισσότερα για τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας εδώ.

[2] Κατά τις στάσεις του σε Ζάκυνθο, Ηράκλειο και Σύρο, το Rainbow Warrior είχε ανοιχτές τις πόρτες του για το κοινό με σκοπό να το ενημερώσει για τις δράσεις του πλοίου αλλά και για την εκστρατεία ενάντια στο πλαστικό μίας χρήσης.

[3] Είναι χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα πρόσφατης πανεπιστημιακής μελέτης η οποία εκτίμησε ότι η ανθρωπότητα έχει παράξει συνολικά 9,1 δις τόνους πλαστικού από το 1950 έως σήμερα, μία ποσότητα που αντιστοιχεί στο γεωγραφικό μέγεθος της Αργεντινής. Η ίδια μελέτη εκτιμά ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας παραμένει ακόμα στο περιβάλλον, δηλαδή σε χωματερές ή στα οικοσυστήματα, ενώ μόνο το 9% έχει ανακυκλωθεί. Πηγή.

[4] Τα τελικά εργαστηριακά αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν στα τέλη του 2017.

[5] H Σύρος αποτελεί βασική περιοχή πραγματοποίησης των δράσεων του προγράμματος LIFE DEBAG “Ολοκληρωμένη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη μείωση της πλαστικής σακούλας στο θαλάσσιο περιβάλλον”. Ιστοσελίδα

[6] Δείτε τη σχετική επιστολή διαμαρτυρίας προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Σωκράτη Φάμελλο. Ιστοσελίδα

Η Greenpeace θα ήθελε να ευχαριστήσει την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων για την αγαστή συνεργασία κατά τη διάρκεια της έρευνας.

(www.greenpeace.org)