Οι οδηγίες που τους είχαν δοθεί μέσω τηλεφώνου ή
e-mail τον Ιούνιο του 2014 ήταν σαφείς: μην τολμήσουν να περάσουν από
τη Μοσούλη. Εκείνες τις ημέρες η πόλη είχε καταληφθεί –σχεδόν αμαχητί–
από τους τζιχαντιστές μαχητές του Ισλαμικού Κράτους. «Οσοι τυχόν
βρίσκεστε για δουλειές στη Μοσούλη ή στο Κιρκούκ δεν έχετε κανένα λόγο
να είστε εκεί», προειδοποιούσε τους Ελληνες κατοίκους του ιρακινού
Κουρδιστάν –κυρίως επιχειρηματίες στους κλάδους του εμπορίου δομικών
υλικών, κατασκευών και τεχνικών έργων– ο μοναδικός Ελληνας αξιωματούχος
στην περιοχή.
Τον περασμένο Ιούνιο, έπειτα από εννέα μήνες πολιορκίας, βομβαρδισμών
και μετατόπισης του μετώπου από τη μία συνοικία στην άλλη, ανακοινώθηκε
επισήμως από τον Ιρακινό πρωθυπουργό Χάιντερ αλ Αμπάντι η ανακατάληψη
της Μοσούλης. Μόλις κόπασαν οι συγκρούσεις, όμως, αποκαλύφθηκε το εύρος
της καταστροφής. Σπίτια και δρόμοι, ολόκληρες γειτονιές, μετατράπηκαν σε
σωρούς από συντρίμμια.
Κάποια
από αυτά τα μέρη αντίκρισε πριν από λίγους μήνες Ελληνας επιχειρηματίας
που διαχειρίζεται λατομείο και εταιρεία παραγωγής σκυροδέματος στο
βόρειο Ιράκ. Βρέθηκε σε ασφαλή σημεία, που είχαν πλέον καθαρίσει από
θυλάκους εξτρεμιστών. Στην ίδια πλευρά πήγαν άλλες δύο φορές και
υπάλληλοί του. Παρά τη φυγή πολλών Ελληνων στα χρόνια που μεσολάβησαν,
εκείνος επέλεξε να διατηρήσει τις δραστηριότητές του στην ευρύτερη
περιοχή έστω και σε ύφεση. Τώρα, όπως λέει στην «Κ», περιμένει τις
εξελίξεις και προσβλέπει στην επόμενη μέρα: στην ανοικοδόμηση.
Τέσσερα χρόνια πριν
Μετέφερε τις δραστηριότητές του στο ιρακινό Κουρδιστάν πριν από
τέσσερα χρόνια, όταν ακόμη οι ρυθμοί ανάπτυξης ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκοί
για επενδύσεις. «Στον δρόμο, τότε, επτά στα δέκα οχήματα που έβλεπες
ήταν μπετονιέρες και μηχανήματα», λέει. Απασχολούσε τότε επτά Ελληνες ως
στελέχη και ντόπιους ως εργατικό δυναμικό. Ο επιχειρηματίας μίλησε
τηλεφωνικά στην «Κ», ζήτησε όμως να μη δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία του
λόγω της ρευστής κατάστασης στο βόρειο Ιράκ. «Δεν έχει ξεκινήσει ακόμη
κάποιο έργο. Υπολειτουργούμε και περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί»,
λέει. Ο πόλεμος με το Ισλαμικό Κράτος άλλαξε τις οικονομικές
προτεραιότητες και το αναπτυξιακό πλάνο στην περιοχή. Πριν από την
εμφάνιση των τζιχαντιστών, οι Ελληνες ξεπερνούσαν κατά περιόδους τους
εκατό στο ιρακινό Κουρδιστάν. Εκτοτε συρρικνώθηκαν στους τριάντα.
Διαμένουν ή εργάζονται σε μια ακτίνα άνω των 80 χιλιομέτρων μακριά από
τη Μοσούλη. Σε αυτούς περιλαμβάνονται πέρα από επιχειρηματίες και
Ελληνίδες που έχουν παντρευτεί Ιρακινούς.
Ο αναλυτής Διεθνών Σχέσεων Θανάσης Μανής, κάτοικος Αρμπίλ από τον
Οκτώβριο του 2014, επέστρεψε πρόσφατα στην Ελλάδα. Οπως εξηγεί στην «Κ»,
συνεχίζεται η περιοριστική οικονομική πολιτική στην περιοχή. «Την ίδια
στιγμή γίνονται προσπάθειες από την τοπική κυβέρνηση του ιρακινού
Κουρδιστάν για να προσελκύσει επενδύσεις στον τομέα εξαγωγής και
διάθεσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στις παγκόσμιες αγορές»,
προσθέτει.
Αρχισαν οι επαφές
Αν και ακόμη είναι νωρίς για να εκτιμηθεί με ακρίβεια πώς θα κινηθούν
τα σχέδια ανοικοδόμησης της Μοσούλης ή ποιοι θα εμπλακούν σε αυτά, ο
Ελληνας επιχειρηματίας που μίλησε στην «Κ» έχει ξεκινήσει επαφές με
τοπικούς παράγοντες. Σε πρώτη φάση έχει συζητηθεί εάν θα επιτραπεί να
εγκαταστήσουν οικοδομικά μηχανήματα στην περιοχή. Επαγγελματική
δραστηριότητα στη Μοσούλη προ της επέλασης των τζιχαντιστών είχαν και
Ελληνες που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο λιπαντικών και δομικών
υλικών.
Ο Σταύρος Σταυράκος, νυν επικεφαλής του γραφείου Οικονομικών και
Εμπορικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών στην Αρμπίλ, λέει ότι μία
ακόμη ελληνική κατασκευαστική εταιρεία θα ξεκινήσει το επόμενο διάστημα
τη λειτουργία της στο βόρειο Ιράκ. Στις 18 Μαΐου πραγματοποιήθηκε σε
κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας το «Ιρακινό- Ευρωπαϊκό Φόρουμ
Επιχειρηματικότητας και Επενδύσεων». Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν
ήταν οι επενδυτικές ευκαιρίες και τα έργα υποδομών στο Ιράκ, ενώ με τη
λήξη του συνεδρίου υπήρξαν κατ’ ιδίαν συναντήσεις μεταξύ Ελλήνων και
Ιρακινών επιχειρηματιών.
Την ίδια περίοδο, ο υπουργός Σχεδιασμού του Ιράκ, Σαλμάν αλ
Τζουμαϊλί, εκτιμούσε ότι το κόστος ανοικοδόμησης της χώρας μετά το πέρας
του πολέμου θα ανέλθει σε 100 δισ. δολ. και αναμένεται να διαρκέσει
δέκα χρόνια. Ο κ. Μανής υπενθυμίζει, πάντως, ότι και σε πολιτικό επίπεδο
αναμένονται εξελίξεις, καθώς στις 25 Σεπτεμβρίου έχει οριστεί από την
κουρδική τοπική κυβέρνηση η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία
του ιρακινού Κουρδιστάν.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 30/07/2017)