Δώδεκα γλώσσες θα μπορούσαν με ευκολία να
ακουστούν στο πολυεθνικό περιβάλλον του SO-IL. Είναι το αρχιτεκτονικό
γραφείο στη Νέα Υόρκη, που κέρδισε τον διαγωνισμό για την ανάπλαση ενός
σημαντικού σημείου στον Σηκουάνα στο Παρίσι. Από το 2013, επικεφαλής του
γραφείου είναι ο Ελληνας αρχιτέκτων Ηλίας Παπαγεωργίου.
Ο Ηλίας Παπαγεωργίου έχει ήδη μια υπολογίσιμη εμπειρία σε διάφορα
διεθνή πρότζεκτ του γραφείου και κατά μία έννοια θα μπορούσε να πει
κανείς ότι ανήκει στο brain drain. Αλλά τα πολυεθνικά αρχιτεκτονικά
γραφεία είναι ο κανόνας, και με έδρα τη Νέα Υόρκη ο Ηλίας Παπαγεωργίου
είναι στο επίκεντρο του διεθνούς προβληματισμού για τα μεγάλα θέματα
αστικής ανανέωσης, επανάχρησης και εξέλιξης που απασχολούν τη σύγχρονη
αρχιτεκτονική σκέψη.
Μου
είχε μιλήσει για το πρότζεκτ του Σηκουάνα –χωρίς να γνωρίζει τότε ότι
το γραφείο του θα κέρδιζε το έργο– στην Αθήνα, όταν είχε έρθει για ένα
εργαστήριο για μεταπτυχιακούς φοιτητές του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας.
Το γραφείο SO-IL, με γραφεία στο Μπρούκλιν, έχει σειρά άλλων έργων σε
διάφορα σημεία της γης. «Με ενδιαφέρει, όμως, πάντα και η Αθήνα», μου
είχε πει. Αλλωστε, ένα από τα θέματα που τον απασχολούν και που είχε και
ως θεματική στο εργαστήριο είναι η επανάχρηση της πολυκατοικίας, η
ανανέωση με άλλα λόγια του γηρασμένου αστικού ιστού. Η βελτίωση του
μικροκλίματος, της ποιότητας ζωής, η ανέλκυση της Αθήνας σε άλλη
κατηγορία.
Ηδη, ο Ηλίας Παπαγεωργίου έχει ελληνική εμπειρία από τη συμμετοχή του
στο ελληνικό περίπτερο στην Μπιενάλε Βενετίας 2014 (στα «Τοπία
Τουρισμού» σε συνεργασία με τον Γιάννη Αίσωπο) και σε δύο πρότζεκτ με
τον Ιάσονα Τσάκωνα, στο Μεταξουργείο και στην Αντίπαρο. Με τη διεθνή
εμπειρία που έχει αποκτήσει και την προσέγγιση διαφορετικών προκλήσεων, ο
Ηλίας Παπαγεωργίου πιστεύει ότι μπορεί να προσφέρει στην ποιότητα ζωής
της Αθήνας.
Αλλά τώρα τρέχουν διάφορα πρότζεκτ (όπως το Κέντρο Υαλουργίας στο
Meisenthal στη Γαλλία) και άλλα πρόσφατα παραδόθηκαν (όπως το Μουσείο
Τέχνης Manetti Shrem στην Καλιφόρνια). Η είδηση για τα αποτελέσματα του
διαγωνισμού για το πρότζεκτ στον Σηκουάνα (Reinventer la Seine) ήρθε
πρόσφατα (η επίσημη ανακοίνωση έγινε στις 20 Ιουλίου) και ο Ηλίας
Παπαγεωργίου εξηγεί πως «το οικόπεδο ανήκει στον δήμο του Παρισιού και
βρίσκεται πάνω στη διασταύρωση του Σηκουάνα και του καναλιού της
Βαστίλλης» (Place Mazas). Είναι ένα έργο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων,
κατοικίες (co-living), γραφεία, πολιτιστικούς και δημόσιους χώρους. Το
γραφείο SO-IL, που ιδρύθηκε το 2008 από τον Ολλανδό Florian Idenburg και
την Κινέζα Jing Liu, συνεργάστηκε για το παρισινό πρότζεκτ με το
γαλλικό αρχιτεκτονικό γραφείο των Laisné Roussel. Η σύμπραξη γίνεται με
γαλλικές κατασκευαστικές εταιρείες με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου
πόλου αστικής ζωής πάνω στον Σηκουάνα που θα χαρακτηρίζεται από
ευλυγισία, ευρυχωρία, μεικτές χρήσεις, σύνδεση παλαιών και νέων κτιρίων,
πρόβλεψη για το μέλλον, κοινώς αστική ανθεκτικότητα. Με δεδομένη τη
μελλοντική αναγέννηση του Σηκουάνα, και ως ενός ποταμού που θα προσφέρει
συνδυασμό εμπειριών με πιο σαφή τρόπο από τώρα (με πρόβλεψη να
απολαμβάνει κανείς τα νερά του σε μεγάλο τμήμα), η μελέτη που πρώτευσε
φιλοδοξεί να οργανώσει ένα νέο προορισμό στο Παρίσι.
Η πρόταση έχει τίτλο στα γαλλικά «L’atelier de l’arsenal» και
εστιάζει στη μεταμόρφωση μιας μάλλον άσημης αποβάθρας σε ελκυστικό
κέντρο. Στη συμβολή του καναλιού Saint Martin με τον Σηκουάνα, ο χώρος
της παρέμβασης βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο κοντά στο νέο «αστικό
μονοπάτι» της Balade de l’Arsenal και του νέου πάρκου στην πεζοδρομημένη
προκυμαία (Parc Rives de Seine). Θα υπάρχει νέο επταώροφο κτίριο σε
αρμονία με τους άξονες του Haussmann και θα εποπτεύει τα χαμηλότερα
κτίρια του 19ου αιώνα. Εκεί, θα είναι ο πυρήνας των κατοικιών με τη
λογική του co-living (σύμμειξη δημοσίων και ιδιωτικών χώρων με
διαφάνεια). Στον άξονα της Βαστίλλης, θα είναι ο χώρος των δημόσιων
χρήσεων: πλατείες, επανάχρηση παλαιών κτιρίων, περίπτερο ως business
centre, και μια μεγάλη ταράτσα που θα προσφέρει νέες οπτικές στην πόλη
και στο ποτάμι. Θα υπάρχει επίσης πρόβλεψη για τους αστέγους.
Για τον Ηλία Παπαγεωργίου και τους συνεργάτες του, το πρότζεκτ στον
Σηκουάνα συμπυκνώνει εν πολλοίς τη φιλοσοφία τους για τη σύγχρονη πόλη.
«Η πρότασή μας είναι δυναμική τόσο ως προς την ιστορία όσο και προς το
μέλλον. Προσεγγίζουμε την πολυπλοκότητα των σύγχρονων συνθηκών και
αφήνουμε χώρο για τις μεταβολές που θα φέρει ο χρόνος».