Μια αγορά δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, μεγάλο τμήμα της οποίας
κινείται σήμερα στο ημίφως, επιχειρεί να ξεκλειδώσει η κυβέρνηση με το σχέδιο
νόμου για την ανακύκλωση, που αναμένεται να έχει ψηφιστεί το επόμενο δίμηνο,
έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια επεξεργασίας.
Στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υποστηρίζουν πως
περίπου 2.000.000 τόνοι απορριμμάτων που θάβονται ετησίως θα μπορούσαν να
ανακυκλωθούν, με πρόσθετα έσοδα περί τα 150 εκατ. ευρώ για το οικοσύστημα της
ανακύκλωσης.
Ο νέος νόμος φέρνει αλλαγές σε ολόκληρο το πλαίσιο
διαχείρισης απορριμμάτων, οι οποίες θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στη λειτουργία των
επιχειρήσεων, των δήμων (ΟΤΑ), αλλά και των νοικοκυριών.
Ταυτόχρονα επιχειρεί να καλύψει το χαμένο έδαφος -κατά το
δυνατόν, καθώς τα περιθώρια κάλυψης των κοινοτικών απαιτήσεων στενεύουν-, ώστε
να μην επιβαρυνθεί η Ελλάδα με νέα πρόστιμα από την Κομισιόν. Η εικόνα της
χώρας δεν έχει πληγεί μόνο από το γεγονός πως σχεδόν το 80% των απορριμμάτων
εξακολουθεί να πηγαίνει στις χωματερές. Μεγαλύτερο πλήγμα δέχθηκε εξαιτίας των
εξωραϊσμένων στοιχείων που προωθούσε επί χρόνια στις κοινοτικές υπηρεσίες!
Καίριο ρόλο στην εφαρμογή του νέου νόμου για την ανακύκλωση
θα έχει ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο οποίος λειτουργεί εδώ και
χρόνια αλλά όπως εξηγεί ο πρόεδρός του Δημήτρης Πολιτόπουλος διαθέτει μόλις
τέσσερις μόνιμους υπαλλήλους και άλλους επτά με σύμβαση! Το νέο οργανόγραμμα
του ΕΟΑΝ προβλέπει πως θα απασχολεί 54 υπαλλήλους, αφού θα εποπτεύει τόσο τα
συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, όσο και το σύνολο της αγοράς για την τήρηση
των προβλέψεων της νέας νομοθεσίας.
Η αρχή γίνεται με την
πλαστική σακούλα
Μια πρώτη γεύση από το νέο πλαίσιο για την ανακύκλωση θα
έχουν καταναλωτές και επιχειρήσεις από την 1η Ιανουαρίου, οπότε και επιβάλλεται
τέλος 0,03 ευρώ για κάθε λεπτή πλαστική σακούλα, το οποίο θα αυξηθεί σε 0,07
ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2019. Στόχος του μέτρου είναι η μείωση της χρήσης
πλαστικής σακούλας, που σήμερα φτάνει τις 400 ανά κάτοικο ετησίως, και να
φτάσει τις 90 ανά κάτοικο μέχρι το 2020.
Ο κ. Πολιτόπουλος εξηγεί πως το τέλος θα αναφέρεται
ξεχωριστά στην απόδειξη που λαμβάνει ο πελάτης π.χ. από το σούπερ μάρκετ, το
οποίο με τη σειρά του θα αποδίδει τα σχετικά έσοδα σε τριμηνιαία βάση, όπως με
τον ΦΠΑ, στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), μέσω διαδικτυακής
εφαρμογής. Εκκρεμεί, όμως, η διασύνδεση της ΑΑΔΕ με τον ΕΟΑΝ, ο οποίος θα είναι
ο τελικός αποδέκτης του τέλους για την πλαστική σακούλα.
Ο πρόεδρος του οργανισμού επισημαίνει πως εκτός από το
περιβαλλοντικό όφελος, το νέο πλαίσιο για τις πλαστικές σακούλες περιορίζει και
το παρεμπόριο. Οι εταιρείες υποχρεούνται να διαθέτουν στην αγορά μόνο πλαστικές
σακούλες που διαθέτουν σειριακό αριθμό και σήμανση στην οποία περιγράφεται ο
τόπος και η ημερομηνία παραγωγής καθώς και ο Αριθμός Εθνικού Μητρώου Παραγωγού
(Ε.Μ.ΠΑ.). Από το ειδικό τέλος εξαιρούνται ως γνωστόν τα περίπτερα και οι
πωλητές λαϊκών αγορών.
Ο αριθμός Ε.Μ.ΠΑ., όπως εξηγεί ο κ. Πολιτόπουλος, θα είναι
το όπλο του οργανισμού ώστε να σταματήσει η αγνώστου μεγέθους «μαύρη αγορά»
ανακυκλώσιμων υλικών. Με την ψήφιση του νόμου, κανένα προϊόν δεν θα μπορεί να
διακινηθεί, αν το τιμολόγιο δεν περιλαμβάνει και τον αριθμό Ε.Μ.ΠΑ. Ο ΕΟΑΝ
αναπτύσσει ήδη δύο ηλεκτρονικά μητρώα: Το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων και το
Εθνικό Μητρώο Παραγωγών, στο οποίο καταχωρούνται υποχρεωτικά όλοι οι παραγωγοί
των συσκευασιών και άλλων προϊόντων. Η εγγραφή των παραγωγών στο μητρώο είναι
απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη άσκηση της δραστηριότητάς τους και για τη
συμμετοχή τους σε δημόσιους διαγωνισμούς.
Οι μεγάλοι παραγωγοί
και οι δήμοι
Ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ εξηγεί πως ο νέος νόμος δίνει προθεσμία
μερικών μηνών στους μεγάλους παραγωγούς απορριμμάτων (ξενοδοχεία και άλλες
μεγάλες εγκαταστάσεις) για την εφαρμογή της διαλογής στην πηγή τεσσάρων
διαφορετικών υλικών (γυαλιού, χαρτιού, πλαστικού και μετάλλου). Αυτές οι
επιχειρήσεις θα έχουν προθεσμία κάποιους μήνες για να δημιουργήσουν τις
απαραίτητες εγκαταστάσεις, ώστε να τοποθετούν σε ξεχωριστούς κάδους
απορριμμάτων τα συγκεκριμένα υλικά.
Σύμφωνα με τον κ. Πολιτόπουλο, ο νέος νόμος προσφέρει και
ένα πλαίσιο κινήτρων στους δήμους, ώστε να αυξηθεί η ανακύκλωση μέσω των
λεγόμενων «πράσινων σημείων». Στην ουσία, οι ΟΤΑ θα μπορούν πλέον να συλλέγουν,
στα «πράσινα σημεία», ανακυκλώσιμα υλικά και στη συνέχεια να τα μεταπωλούν και
να κρατούν το 60% των εσόδων. Περιλαμβάνει επίσης και μέτρα ενίσχυσης της
αλληλέγγυας οικονομίας, π.χ. με την ίδρυση Κοινωνικών Συνεταιριστικών
Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) που θα δραστηριοποιούνται στην ανακύκλωση. Ο ίδιος ο
κ. Πολιτόπουλος υπήρξε εκ των εμπνευστών της Κοιν.Σ.Επ «Καλλονή-Κελλιά» Τήνου,
η οποία την τελευταία τετραετία έχει διαχειριστεί περί τους 230 τόνους
ανακυκλώσιμων υλικών.
Το στοίχημα δεν είναι μόνο η ενίσχυση της ανακύκλωσης και η
διαφανής λειτουργίας της αγοράς, λέει ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ, αλλά και η κομποστοποίηση
με την αξιοποίηση βιοαποδομήσιμων υλικών. Η συνολική παραγωγή σκουπιδιών στη
χώρα μας ανέρχεται σε 5.000.000 τόνους ετησίως, ενώ μόνο τα βιοαποδομήσιμα
φτάνουν το 1.000.000 τόνους. Μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της χώρας
δημιουργώντας μια αγορά σχεδόν 140 εκατ. ευρώ, που σήμερα δεν υπάρχει.
Τα συστήματα
εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ)
Ο διαχωρισμός των φορέων συλλογών, όπως τα ΣΕΔ, από τους
φορείς διαχείρισης των υλικών ανακύκλωσης, «για να αποτραπούν υπόγειες
διαδρομές που έχουν δημιουργήσει ερωτήματα, κυρίως για τη διαφάνεια των
εσόδων», προκάλεσε αντιδράσεις. Ο κ. Πολιτόπουλος υποστηρίζει πως τελικά οι
διοικήσεις των ΣΕΔ έχουν κατεβάσει τους τόνους. Αντιδράσεις υπήρξαν και για την
πρόβλεψη του νέου νόμου, σύμφωνα με την οποία οι ΣΕΔ είναι υποχρεωμένοι εντός
εξαμήνου να παρουσιάσουν επιχειρησιακό σχέδιο που να προβλέπει πώς θα
περιορίσουν τα αποθεματικά τους μέσω επενδύσεων.
Όλοι οι διαχειριστές (παραγωγοί, εισαγωγείς), συγκεκριμένες
κατηγορίες υλικών (μεταχειρισμένα ελαστικά, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές
συσκευές κ.λπ.) είναι υποχρεωμένοι είτε να οργανώσουν είτε να συμμετέχουν σε
συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, ώστε να επιτευχθούν συγκεκριμένοι ποσοτικοί
στόχοι. Το πρόβλημα είναι πως ενίοτε επιτυγχανόταν ο στόχος του ΣΕΔ και όχι ο
εθνικός στόχος.
Ο πρόεδρος του ΕΟΑΝ υπενθυμίζει πως από την πρώτη στιγμή στο
ΥΠΕΝ είχαν εντοπιστεί οι δυσλειτουργίες των ΣΕΔ, τα οποία συλλέγουν τις
χρηματικές εισφορές παραγωγών αποβλήτων (βιομηχανιών κ.λπ.), κάποιοι φουσκώνουν
τα αποθεματικά τους, χωρίς να επιτυγχάνονται οι εθνικοί στόχοι για την
ανακύκλωση.
(Πηγή: euro2day.gr)