Η Νέα... Μάχη του Μαραθώνα για τα Σκουπίδια

Θα είναι το Γραμματικό η νέα Κερατέα ; Πρόκειται για το ερώτημα που προκύπτει μετά την υψηλών εντάσεων συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Μαραθώνα, την περασμένη Πέμπτη.

Παρουσία πλήθους πολιτών στην αίθουσα, υπερψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία μια εισήγηση που συντάχθηκε έπειτα από σύνθεση προτάσεων του αρμόδιου αντιδημάρχου και συμβούλων της αντιπολίτευσης.

Αποφασίστηκε όχι μόνο η παύση των εργασιών της Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) στο Γραμματικό (θέση «Μαύρο Βουνό»), εντός των διοικητικών ορίων του δήμου (πολιτικού χαρακτήρα απόφαση στο συγκεκριμένο σκέλος), αλλά και η άσκηση ένδικων μέσων κατά όλων όσοι εμπλέκονται στο έργο.

Λίγες στιγμές νωρίτερα, τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη γειτονική περιοχή τον Δεκέμβριο του 2010 χαρακτηρίστηκαν λίγο-πολύ μονόδρομος.

«Μ' έναν τρόπο σταματάει το έργο. Με τον τρόπο της Κερατέας», είπε ο παραιτηθείς από τη θέση του αντιδημάρχου της διοίκησης Ψινάκη, Γ. Μπούσουλας (δημοτικός σύμβουλος πλέον).

Ωστόσο, αξίζει να εστιάσουμε στα όσα είπε ο γενικός γραμματέας του Εποπτικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ (με θητεία στην Πολιτική Επιτροπή της Ν.Δ.), ο οποίος μίλησε με την ιδιότητα του προέδρου του Συνδέσμου Προστασίας Ανάπλασης Πεντελικού : «Μία λέξη: Ενότητα. Δεύτερη λέξη : Κινητοποιήσεις-Κερατέα. Κρατήστε το», είπε χαρακτηριστικά ο Βλ. Σιώμος, για να καταλήξει : «Προσέξτε μη γίνει το Γραμματικό η χωματερή όλου του Ευβοϊκού».

Σε μια συνεδρίαση όπου οι κραυγές υπερίσχυσαν έναντι του νηφάλιου διαλόγου, κατά την άποψη ορισμένων αιρετών η συγκεκριμένη παρέμβαση συνδέεται με το σχέδιο της Ν.Δ. για επαναφορά των ΣΔΙΤ.

Πορεία μαθητών

Ολα αυτά, ενώ στην περιοχή έχουν επανέλθει στο προσκήνιο οι αντιδράσεις κατά του έργου. Επειτα από καταλήψεις των σχολείων τους -λίγες ημέρες πριν, λίγες ημέρες μετά τις γιορτές- μαθητές από Βαρνάβα, Γραμματικό, Μαραθώνα και Ν. Μάκρη πραγματοποίησαν την Πέμπτη 11 Ιανουαρίου, με τη συμμετοχή γονέων, καθηγητών και λοιπών κατοίκων, πορεία διαμαρτυρίας σε απόσταση 4-5 χλμ. (η αφετηρία ήταν στον Τύμβο Μαραθώνα και η κατάληξη στο δημοτικό μέγαρο της Ν. Μάκρης).

Επικρατούσα άποψη στο δημοτικό συμβούλιο ήταν ότι οι κινητοποιήσεις του μαθητικού κόσμου πίεσαν ώστε να έρθει το θέμα στην επίμαχη συνεδρίαση.

Οι συμμετέχοντες στις κινητοποιήσεις έχουν βάλει στο στόχαστρό τους και τον δήμαρχο της πόλης, Ηλ. Ψινάκη.

Χαρακτηριστικό είναι το πέταγμα αυγών στο δημαρχείο, σε μία από τις συγκεντρώσεις.

Η διοίκηση Ψινάκη δέχεται έντονη κριτική όχι μόνο ότι αδυνατεί να διαχειριστεί το θέμα με την αρμόζουσα υπευθυνότητα, αλλά και ότι παραπλανεί τους δημότες.

Στη συνεδρίαση της Πέμπτης ο δήμαρχος κατηγορήθηκε ευθέως από τον ανεξαρτητοποιημένο από την παράταξη Ψινάκη σύμβουλο Κ. Τσίρκα ότι «εξυπηρετεί συμφέροντα» (χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω), ενώ στηλιτεύτηκε επανειλημμένως το γεγονός ότι το δημοτικό συμβούλιο «έχει πάρει τέσσερις αποφάσεις» ενάντια στο έργο, χωρίς καμία να έχει υλοποιηθεί.

Η επιστολή στον Μαριά

Με αυτή τη «στατιστική», τίθεται αυτομάτως σε αμφισβήτηση εάν οι τελευταίες αποφάσεις υλοποιηθούν.

Αν και στην αρχή της συνεδρίασης ο δήμαρχος εξέφρασε την άποψη ότι «αυτό το έργο δεν πρέπει να γίνει», η αντιπολιτευόμενη σύμβουλος, Σταυρούλα Δρακοπούλου, τόνισε με έμφαση : «Το μοναδικό έγγραφο με την υπογραφή του δημάρχου κατά του ΧΥΤΑ είναι η επιστολή του στον Μαριά», αναφερόμενη στην πρόσφατη επιστολή του κ. Ψινάκη με την οποία ζητά από τον ευρωβουλευτή να αναλάβει πρωτοβουλίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου προκειμένου να σταματήσει το έργο και να επισπευστεί η συζήτηση της υπόθεσης στην Επιτροπή Αναφορών, μέχρι τον ερχόμενο Μάρτη.

Η κ. Σταυροπούλου ψήφισε «παρούσα» στην επίμαχη συνεδρίαση, ενώ τη δική του εισήγηση στήριξε ο δημοτικός σύμβουλος της Λαϊκής Συσπείρωσης, Ν. Στεφανίδης.

Αμφότεροι συμφώνησαν ότι η διοίκηση Ψινάκη «δεν πιστεύει στους αγώνες».

Εθνική χρηματοδότηση

Εξελίξεις, όμως, υπάρχουν ταυτόχρονα και από πλευράς Περιφέρειας Αττικής. H ΟΕΔΑ Γραμματικού είναι μεν ένα έργο προς απένταξη από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε., περιλαμβάνεται δε στο αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής ( με εμφανείς όμως διαφορές συγκριτικά με τις προβλέψεις του προηγούμενου ΠΕΣΔΑ).

Εάν απενταχθεί, δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορεί να ολοκληρωθεί· δεν θα απορροφήσει ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά δεν θα απαγορευθεί η εθνική χρηματοδότηση.

Υπενθυμίζεται ότι Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες είχαν κρίνει το έργο περιβαλλοντικά απαράδεκτο.

Η ύπαρξη ρέματος στη λεκάνη απορροής εντός του έργου είχε διαπιστωθεί από τους επιθεωρητές του υπουργείου Περιβάλλοντος, αλλά και την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου, διαπίστωση που καθιστούσε τη χωροθέτηση παράνομη με βάση την εθνική και την ενωσιακή νομοθεσία.

Για την πλήρη εξιστόρηση των γεγονότων, όμως, υπενθυμίζεται ότι οι διαπιστώσεις των επιθεωρητών ακυρώθηκαν από την -ανώτερη στη διοικητική ιεραρχία του υπουργείου- Ειδική Γραμματεία Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος (αλλάζοντας έτσι και την πράξη επιβολής προστίμων στην κοινοπραξία των Λάμδα Τεχνική Α.Ε., Ηλέκτωρ Α.Ε. και Μεσόγειος Α.Ε.), η οποία τοποθετήθηκε υπέρ της καταλληλότητας της χωροθέτησης, «βαφτίζοντάς» τη «μισγάγγεια» (δηλαδή το ρέμα) «πτύχωση».

Η γνώμη της υιοθετήθηκε από το ΣτΕ που με απόφασή του (Οκτώβριος 2014) έκρινε ότι «στο Γραμματικό διαπιστώνεται τεκμηριωμένα η απουσία ρέματος, καθώς και η μη υδατοπερατότητα του εδάφους».

Αποκάλυψη

Με τα ευρωπαϊκά όργανα να αναμένουν τις εξελίξεις από το 2015, με το έγγραφο που αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.», η περιφερειακή αρχή απευθύνθηκε στην Επιτροπή Αναφορών, ενημερώνοντάς τη για το έργο : «Ενεργήσαμε άμεσα με τέτοιο τρόπο ώστε να εκπληρώσουμε όλες εκείνες τις προϋποθέσεις (...) σχετικά με την προστασία τόσο της δημόσιας υγείας όσο και του περιβάλλοντος, προς όφελος των πολιτών και της τοπικής κοινωνίας του Γραμματικού».

Η σημερινή διοίκηση της περιφέρειας είχε δεσμευθεί στα ευρωπαϊκά όργανα να συνεχιστεί το έργο και να λειτουργήσει ως Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) -όχι ως Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ)- σε περίπτωση που ένας ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας, με θεσμικό κύρος, διαβεβαιώσει για την ασφάλεια του έργου σε σχέση με τα γεωλογικά και υδρογεωλογικά στοιχεία της περιοχής.

Τη σχετική έρευνα για την υδρογεωλογική-υδραυλική καταλληλότητα του έργου ανέλαβε το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ). Επικαλούμενη τα συμπεράσματα του ΙΓΜΕ, η περιφέρεια αναφέρει στην Επιτροπή Αναφορών ότι «είναι πλέον όχι απλά φανερό, αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι το έργο αυτό δεν απειλεί ούτε τη δημόσια υγεία ούτε το περιβάλλον».

Συμπεράσματα ΙΓΜΕ

Στα συμπεράσματά της η επιστημονική ομάδα του ΙΓΜΕ (δρ Π. Σαμπατακάκης - υδρογεωλόγος, δρ Αδ. Φωτιάδης - γεωλόγος-χαρτογράφος, δρ Λ. Πυργιώτης - τεχνικός γεωλόγος) αναφέρεται κυρίως στα υπόγεια νερά, καταλήγοντας ότι «οποιαδήποτε κατείσδυση ρύπου στο υπέδαφος και εάν γίνει επιτόπου στον ΧΥΤΑ είναι αδύνατον να μεταβιβαστεί στις κατάντη υπόγειες υδροφορίες».

Αναλυτικότερα, βάσει μετρήσεων και αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, το ΙΓΜΕ κατέληξε (μεταξύ άλλων) ότι :

α) Στον χώρο του ΧΥΤΑ δεν αναπτύσσεται υπόγεια υδροφορία η οποία να μπορεί να μεταβιβάζει υπόγειο νερό. Το υπόγειο νερό που εντοπίστηκε στις δύο γεωτρήσεις (...) δεν αποτελεί νερό ενός ενιαίου υδροφόρου στρώματος.

β) Οι υδρογεωτρήσεις οι οποίες έχουν διανοιχθεί στην περιοχή Γραμματικού και Ανω Σουλίου δεν δύνανται να επηρεαστούν από τυχόν κατείσδυση ρύπων στον χώρο του ΧΥΤΑ.

Ωστόσο, στους δημοτικούς συμβούλους Μαραθώνα μοιράστηκε η κριτική που συνέταξαν κατά της μελέτης του ΙΓΜΕ ο ομότιμος καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωχημείας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και δρ Τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστήμιου Aκ. Κελεπερτζής και ο γεωλόγος (Dott. Universita di Bologna) Γ. Παπαδοκοτσώλης (αμφότεροι με καλή γνώση της γεωλογίας της περιοχής).

Κάνοντας λόγο για «επιστημονικά κενά» και «εσφαλμένα συμπεράσματα» της μελέτης του ΙΓΜΕ, οι δύο επιστήμονες, ανάμεσα σε άλλα, συμπεραίνουν : «Τα υδρογεωλογικά δεδομένα της περιοχής συνιστούν κριτήρια αποκλεισμού για τη χωροθέτηση ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ. Η οποιαδήποτε κατείσδυση ρύπων στο υπέδαφος της περιοχής από οποιαδήποτε αιτία μπορεί να μεταβιβασθεί οριζόντια και κατακόρυφα στις υπόγειες υδροφορίες της στενής αλλά και της ευρύτερης περιοχής, όπως είναι οι γεωτρήσεις Γραμματικού, Σουλίου και Βαρνάβα».

Διαμετρικά αντίθετα, δηλαδή, τα συμπεράσματα μεταξύ του ΙΓΜΕ και των κ. Κελεπερτζή, Παπαδοκοτσώλη.

Το Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων και τα αγριεμένα ρέματα

Με το αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής, στην ΟΕΔΑ Γραμματικού προβλέπονται :

α) Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) δυναμικότητας 23.000 τόνων/έτος,
β) Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (μονάδα ανακύκλωσης) 60.000 τόνων/έτος,
γ) Μονάδα κομποστοποίησης 20.000 τόνων/έτος.

Αντιθέτως, το «ΠΕΣΔΑ Σγουρού» προέβλεπε :
α) ΧΥΤΑ δυναμικότητας 127.000 τόνων/έτος,
β) Μονάδα κομποστοποίησης 40.000 τόνων/έτος,
γ) Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών 72.500 τόνων/έτος.

Ολα αυτά, ξεκάθαρα με ΣΔΙΤ, που θα εκτόξευαν το κόστος διαχείρισης, με αντίκτυπο στα δημοτικά τέλη.

Σύμφωνα με στελέχη του ΕΔΣΝΑ, στην ΟΕΔΑ Γραμματικού θα κατευθύνονται τα απορρίμματα μόνο των Δήμων Μαραθώνα και Ωρωπού. Ο ΧΥΤΥ έχει ολοκληρωθεί.

Οσον αφορά τις υπόλοιπες μονάδες, στόχος είναι προσεχώς να ενταχθούν στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ για χρηματοδότηση και... έπεται συνέχεια : η ολοκλήρωση διαγωνισμών, δημοπρατήσεων και η κατασκευή των μονάδων υπολογίζεται ότι μπορεί να απαιτήσει ακόμη και τρία χρόνια.

Αλλά και για να αξιοποιηθεί ο ΧΥΤΥ πρέπει πρώτα να υλοποιηθούν οι προβλέψεις του ΠΕΣΔΑ για ανακύκλωση και διαλογή στην πηγή. Αγνωστο πότε...

Παρά τις συγκεκριμένες προβλέψεις του ΠΕΣΔΑ, στην τοπική κοινωνία επικρατεί η αντίληψη ότι το Γραμματικό θα αποτελέσει μια χωματερή σαν αυτήν της Φυλής, στη Δυτική Αττική.

«Ελλειψη ενημέρωσης» αντιτείνουν κύκλοι της Περιφέρειας Αττικής, αναφέροντας ότι «έχουμε πει σε όλους τους τόνους ότι (σ.σ. στο Γραμματικό) θέλουμε να γίνει ένας πρότυπος χώρος επεξεργασίας αδρανών απορριμμάτων, απολύτως συμμορφωμένος με τους περιβαλλοντικούς όρους, όπως οριοθετείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».

Για τη μονάδα στο Γραμματικό, κεντρικό ζήτημα αποτέλεσε διαχρονικά η ύπαρξη ρέματος.

«Τα ρέματα έχουν αγριέψει», σχολιάζουν κάτοικοι, θυμίζοντας την καταστροφή στη Μάνδρα.

«Οταν βρέχει, η θάλασσα στο Σέσι γίνεται καφέ σε απόσταση περίπου 300 μέτρων από την παραλία γιατί απλά το ρέμα περνάει μέσα από το έργο και παρασύρει χώμα (σ.σ. βλ. φωτογραφίες). Παλιά δεν συνέβαινε αυτό γιατί το νερό περνούσε μέσα από δάσος. Αν τοποθετηθούν σκουπίδια, με την πρώτη νεροποντή θα καταλήξουν στη θάλασσα, τα ζουμιά θα μολύνουν το νερό και θα το κάνουν ακατάλληλο για κολύμβηση. Υπάρχει κίνδυνος από ένα οικολογικό βατερλό που μπορεί να πλήξει το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς», περιέγραψαν κάποιοι ψύχραιμοι στην «Εφ.Συν.».

Πολλοί υποστηρίζουν ότι σε κάθε περίπτωση η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και οι κατάλληλες υποδομές μπορούν να αποτρέψουν κάθε αρνητικό ενδεχόμενο.

Πολλοί άλλοι θυμίζουν ότι η Ελλάδα δεν φημίζεται για τη μέριμνά της υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, ειδικά στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων.

(από www.efsyn.gr)