Το Workshop της νεοφυούς εταιρείας Athlos Energy, που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2024 στον πολυχώρο Impact Hub, στο κέντρο της Αθήνας, αποτέλεσε μία εκδήλωση-ορόσημο προς την κατεύθυνση αυτή. Κι αυτό γιατί ήταν η πρώτη, ανοιχτή στο ευρύ κοινό, ημερίδα με στόχο την ενημέρωση όλων των αρμόδιων φορέων και τη βαθύτερη κατανόηση των αναγκαίων βημάτων για την δημιουργία του πρώτου πυρηνικού προγράμματος στην Ελλάδα.
Όπως επισημαίνεται, εξάλλου και στη σχετική ανακοίνωση, το όνομα της Athlos Energy μόνο ως τυχαίο δεν μπορεί να εκληφθεί: ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 2024 και είναι η πρώτη ελληνική εταιρεία-startup εξειδικευμένη στον τομέα της πυρηνικής βιομηχανίας. Οι ιδρυτές της εταιρείας, Στάθης Βλασσόπουλος και Διονύσης Χιώνης, είναι Έλληνες διπλωματούχοι και διδάκτορες πυρηνικής τεχνολογίας και πυρηνικής φυσικής με πολυετή εμπειρία και ανάληψη καίριων πόστων στην πυρηνική βιομηχανία της Ελβετίας, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών της πυρηνικής ενέργειας. Στόχος της Athlos Energy είναι η προετοιμασία του εδάφους -τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και από πλευράς υπεύθυνης και ψύχραιμης ενημέρωσης της κοινής γνώμης- για την αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα, όσο και η δημιουργία αλλά και εκτέλεση του πρώτου πυρηνικού προγράμματος στη χώρα μας.
Πάνω από 100 συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων εκπρόσωποι της ελληνικής βιομηχανίας, της πολιτικής σκηνής, της ακαδημίας και έρευνας, ενδιαφερόμενοι πολίτες καθώς και δημοσιογράφοι παρακολούθησαν τις κεντρικές ομιλίες της εκδήλωσης. Κοινός άξονας των συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης: η διασαφήνιση όλων εκείνων των απαραίτητων αλλά και ρεαλιστικών βημάτων στα οποία εάν προβεί η χώρα μας, θα είναι πλέον και εμπράκτως έτοιμη για το πρώτο πυρηνικό της πρόγραμμα.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσίασε η κεντρική ομιλία της εκπροσώπου του Διεθνή Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), κας. Fanny Tonos Paniagua περί των διεθνών κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων για τη δημιουργία πυρηνικού προγράμματος σε χώρες δίχως εμπειρία στο συγκεκριμένο κλάδο. Αναφέρθηκε εκτενώς στην ύπαρξη του προγράμματος Milestones Approach, μέσω του οποίου ο ΔΟΑΕ παρέχει έναν βοηθητικό μηχανισμό δημιουργημένο εξαρχής για υποβοήθηση χωρών που εκκινούν με μηδενικές σχετικές υποδομές. Τόνισε ότι στην θέση που βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα υπήρξαν κάποτε δεκάδες χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, η Τουρκία, η Εσθονία ή η Πολωνία που με την βοήθεια του απόλυτα επιτυχημένου προγράμματος εντάσσονται πλέον πλήρως στην πυρηνική εποχή. Η κα. Paniagua ξεκαθάρισε πως η υποστήριξη του ΔΟΑΕ σε μία νέα χώρα μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα και χωρίς τη δέσμευση της για έναρξη ενός πυρηνικού προγράμματος.
Εν συνεχεία, ο κ. Νίκος Τσάφος, ειδικός σύμβουλος σε θέματα ενέργειας του Πρωθυπουργού, δήλωσε ότι η πυρηνική ενέργεια δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα για την Ελληνική Κυβέρνηση. Ζητήματα σχετικά με το κόστος αλλά και τον χρόνο διάρκειας κατασκευής των πρόσφατων πυρηνικών προγραμμάτων στο δυτικό κόσμο χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής για την απόφαση μίας νέας χώρας να ενταχθεί σε πυρηνικό πρόγραμμα.
Εντούτοις, η Ελληνική Κυβέρνηση παρακολουθεί την αναγέννηση της πυρηνικής τεχνολογίας σε διεθνές επίπεδο και είναι ανοιχτή στην συζήτηση περί των εφαρμογών της συμπληρωματικά με τις ΑΠΕ.
Μία σειρά από τρία θεματικά πάνελς έδωσαν την ευκαιρία σε Έλληνες και ξένους εκπροσώπους όλων των πιθανά εμπλεκομένων φορέων να μοιραστούν με το κοινό τις απόψεις τους αποσκοπώντας στην ενημέρωση, κατανόηση και ανταλλαγή θέσεων περί της διεθνούς κατάστασης στην πυρηνική ενέργεια, έχοντας ως σημείο αναφοράς τις πιθανές εφαρμογές στην Ελλάδα, όπως και την καλύτερη κατανόηση της Ελληνικής πραγματικότητας.
Στο πρώτο πάνελ, ο κ. Kalev Kallemets, Διευθύνων Σύμβουλος της εσθονικής εταιρείας Fermi Energia, παρουσίασε το επιτυχημένο παράδειγμα της εταιρείας του, η οποία ιδρύθηκε το 2019 σε μια χώρα χωρίς πυρηνική προϊστορία, όπως η Ελλάδα, και σήμερα είναι έτοιμη να ξεκινήσει το πρώτο της πυρηνικό πρόγραμμα με την καθολική υποστήριξη του εσθονικού κοινοβουλίου. Ο κ. Bartosz Sosnik, επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος της πολωνικής κρατικής εταιρείας Polskie Elektrownie Jadrowe, επισήμανε την στρατηγική απόφαση της χώρας του να απολιγνιτοποιηθεί εντός της ερχόμενης δεκαετίας και να στραφεί στην πυρηνική ενέργεια ώστε να στηριχθεί η εγχώρια βιομηχανία, δημιουργώντας ισχυρότατους γεωπολιτικούς δεσμούς με τη Δύση. Μία σημαντική αποτύπωση της δυναμικής που έχει λάβει η πυρηνική βιομηχανία σε πανευρωπιακό επίπεδο παρουσιάστηκε από την κα. Berta Picamal Vicente, εκπροσώπου του διεθνή οργανισμού Nucleareurope με έδρα τις Βρυξέλλες. Καθοριστικό παράγοντα σε αυτή την στρατηγική απόφαση έπαιξε η εισαγωγή της πυρηνικής ενέργειας στο green taxonomy της Ευρωπαικής Ένωσης το 2022 κατατάσσοντάς την στις βιώσιμες και αειφόρους πηγές ενέργειας όπως οι ΑΠΕ. Τέλος, ο κ. Alex Borovskis, συνιδρυτής της αυστραλιανής συμβουλευτικής εταιρείας Helixos, επισήμανε τον ουσιαστικό ρόλο που έχει η συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων με πρωταρχικό στόχο την αποδοχή τόσο της κοινής γνώμης όσο και των τοπικών κοινωνιών, για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο πλαίσιο.
Το δεύτερο πάνελ, με συντονιστή τον συγγραφέα του βιβλίου «Ατομική Εποχή» κ. Αχιλλέα Χεκίμογλου, επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένες προτάσεις για την έναρξη ενός πυρηνικού προγράμματος στην Ελλάδα, καλύπτοντας ένα πολύ μεγάλο φάσμα θεματικών ενοτήτων όπως, την ανάπτυξη και υλοποίηση πυρηνικών προγραμμάτων σε «μη-πυρηνικές» χώρες, τα πιθανά χρηματοδοτικά μοντέλα για νέα πυρηνικά πρότζεκτ και το ρόλο και τις εφαρμογές των νέων πυρηνικών αντιδραστήρων στο ενεργειακό ισοζύγιο. Μέσω του άκρως επιτυχημένου παραδείγματος της κατασκευής του πυρηνικού σταθμού Μπαράκα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο κ. Γιώργος Μπορόβας, υπεύθυνος πυρηνικών προγραμμάτων της δικηγορικής εταιρείας Hunton Andrews Kurth LLP, τοποθετήθηκε ως προς την στρατηγική σημασία που λαμβάνει (ως προς την αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου μιας χώρας) μία χώρα ξεκινώντας ένα πυρηνικό πρόγραμμα. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι η ένταξη στην πυρηνική εποχή συνδέεται με στενούς γεωπολιτικούς δεσμούς δεκαετιών, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν δικλείδα ασφάλειας και σταθερότητας για την οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη σε βάθος δεκαετιών. Στη συνεχεία ο κ. Μάνουελ Παντελιάς Γκάρσες, με σημαντικότατη εμπειρία τόσο στην πυρηνική βιομηχανία όσο και σε επενδυτικά επιχειρηματικά κεφάλαια, μίλησε για τη στροφή του επιχειρηματικού κόσμου και των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στη στήριξη νέων τεχνολογιών σχετικών με τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (Small Modular Reactors - SMR) και τις πυρηνικές μπαταρίες (micro-reactors). Οι τεχνολογίες αυτές αναμένεται να έχουν σημαντικά μικρότερο κόστος, αλλά και χρόνο κατασκευής και να αποτελέσουν την ιδανική επιλογή κρατών, αλλά και εταιρειών (όπως οι Microsoft, Google και Amazon, μεταξύ άλλων) για ένα πλήθος εφαρμογών, όπως η υποστήριξη data centers, η αφαλάτωση, η θέρμανση δικτύου, η παραγωγή υδρογόνου κτλ. Ο κ. Γιώργος Λάσκαρης, πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Deon Policy Institute με έδρα την Βοστώνη των ΗΠΑ μίλησε με εμφατικό τρόπο για τη σημασία έναρξής ενός πυρηνικού προγράμματος στην Ελλάδα, κάτι που χαρακτήρισε μονόδρομο ώστε η χώρα μας να πετύχει τους ενεργειακούς και κλιματικούς της στόχους. Σε αυτό το πλαίσιο, το Deon Policy Insitute προετοιμάζει πρόταση προς το ελληνικό κράτος σχετικά με την αναθεώρηση του Ενεργειακού Σχεδιασμού για την Ενέργεια και το Κλίμα, προτάσσοντας επιτακτικά την συμπερίληψη της πυρηνικής ενέργειας στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα της χώρας. Στη σημασία της ενημέρωσης του κοινού για τα πλεονεκτήματα και τις προκλήσεις της πυρηνικής ενέργειας αναφέρθηκε ο κ. Mark W. Nelson, εκτελεστικός διευθυντής της αμερικάνικης συμβουλευτικής εταιρείας Radiant Energy Group. Επισήμανε, πως ξεκινώντας ένα πυρηνικό πρόγραμμα, εκατοντάδες Έλληνες ειδικοί της διασποράς θα επέστρεφαν στην Ελλάδα ενώ έθεσε το ερώτημα εάν η χώρα μας θέλει να είναι από τις ελάχιστες που δεν θα ακολουθήσει την πυρηνική αναγέννηση, στην οποία στρέφονται πολλές γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Βουλγαρία και πιθανώς η Ιταλία.
Στο τελευταίο πάνελ, υπό το συντονισμό του κ. Θωμά Λαμνίδη, ιδρυτή του δικηγορικού γραφείου Lamnidis Law, δόθηκε το βήμα και η ευκαιρία να ακουστούν εγχώριοι ενδιαφερόμενοι φορείς σχετικά με την τρέχουσα θεσμική κατάσταση, και τις πιθανές ευκαιρίες και προκλήσεις από την χρήση της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα. Ο Καθηγητής και διευθυντής του τομέα πυρηνικής τεχνολογίας ΕΜΠ κ. Μάριος Αναγνωστάκης, αναφέρθηκε στην ύπαρξη κρίσιμης μάζας ανθρωπίνου δυναμικού στον ερευνητικό χώρο για την υποστήριξη ενός εγχειρήματος έναρξης πυρηνικού προγράμματος. Και επισήμανε, παράλληλα, τη σημασία στήριξης από το κράτος για τη διατήρηση αλλά και ανάπτυξη του πανεπιστημιακού και ερευνητικού έργου ώστε η Ελλάδα να είναι έτοιμη για μία τέτοια νέα πραγματικότητα. Ο πρόεδρος της ελληνικής Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Υδάτων και Αποβλήτων, Καθηγητής κ. Αθανάσιος Δαγούμας, παρουσίασε την σημερινή κατάσταση του ηλεκτρικού δικτύου καθώς και τις προκλήσεις που θα έχουμε μελλοντικά με την αύξηση τόσο των αναγκών ηλεκτροδότησης αλλά και την προβλεπόμενης αύξησης ισχύος από τις ΑΠΕ με στοχαστικό χαρακτήρα, τονίζοντας τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχουν μορφές ενέργειας βάσης, όπως η πυρηνική, για την ένταξη της στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα. Το εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την πυρηνική ενέργεια σχολιάστηκε από τον πρόεδρο της Ελληνικής Αρχής Ατομικής Ενέργειας, κ. Χρήστο Χουσιάδα, επισημαίνοντας τις ενέργειες και τις πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν για να ξεκινήσει η χώρα μας το πρώτο της πυρηνικό πρόγραμμα. Τέλος, ο Καθηγητής ΕΜΠ κ. Μανώλης Κακαράς τοποθετήθηκε σχετικά με τη σημασία του κόστους μία πυρηνικής κατασκευής αλλά και τη βιωσιμότητας μία πυρηνικής επένδυσης τονίζοντας τη σημασία ενός πετυχημένου επενδυτικό πλαισίου για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Αξιζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω ημερίδα ενημέρωσης εντάσσεται στα πλαίσια μιας ευρύτερης και συνεχώς εντεινόμενης προσπάθειας που αφορά την ενημέρωση του ελληνικού κοινού για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις αξιοποίησης της πυρηνικής ενέργειας στην χώρα μας, εφόσον προσωπικό στοίχημα των δύο ιδρυτών αποτελεί εξαρχής να καταφέρουν να συστήσουν τον εν πολλοίς άγνωστο στην χώρα μας και ενίοτε παρεξηγημένο γίγαντα που ακούει στο όνομα «πυρηνική ενέργεια» ενώπιον και του πλέον μη εξοικειωμένου συμπολίτη μας. Με άλλα λόγια, η Athlos Energy δεν αποτελεί απλώς ένα συνηθισμένο εγχείρημα όπου η πρότερη σχετική εργασιακή τριβή και η αποκωδικοποίηση του know how ενός βιομηχανικού κλάδου μετουσιώνεται σε επιχειρηματική κίνηση. Οι άνθρωποι πίσω από αυτήν, ταγμένοι ήδη επί σειρά ετών ψυχή τε και σώματι στην επιστήμη της Πυρηνικής Τεχνολογίας, έφυγαν κάποτε εκτός της χώρας μας ακριβώς για να έχουν την ευκαιρία να αφοσιωθούν στο αντικείμενο που αγάπησαν (αφού βεβαίως γαλουχήθηκαν με αυτήν την αγάπη εντός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου μας) και σήμερα είναι πλέον αποφασισμένοι να επιστρέψουν με ένα όραμα που περισσότερο από εταιρικό ομοιάζει εθνικό.
Είναι σαφές ότι η εν λόγω εκδήλωση κατάφερε να εκκινήσει το δημόσιο διάλογο για την πυρηνική ενέργεια στην Ελλάδα. Η Athlos Energy θα συνεχίσει να ενημερώνει την ελληνική κοινωνία για τις ευκαιρίες και προκλήσεις της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Περισσότερες πληροφορίες και πληρέστερο ενημερωτικό υλικό σχετικά με την ημερίδα μπορούν να βρεθούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Athlos Energy.