Δεν είναι η πρώτη φορά που το «όπλο των πετρελαίων» χρησιμοποιείται για γεωπολιτικούς λόγους κι’ έτσι πρέπει να ιδωθή η σύνοδος των πρωθυπουργών Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδος, παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Μάϊκ Πομπέο, στις αρχές της εβδομάδος, στα Ιεροσόλυμα 

κι όχι ως μία πολιτική σύναξη για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «Ήστ-Μέντ», που απέχει δεκαετίες και έχει αβέβαιες προϋποθέσεις υλοποιήσεώς της. Το 1939, πάλι οι Αμερικανοί χρησιμοποιήσαν τον αποκλεισμό του πετρελαίου στην Ιαπωνία οδηγώντας την χώρα αυτή στον «θερμικό θάνατο» που προκάλεσε την επίθεση στο Πέρλχαρμπορ, με αποτέλεσμα την είσοδο της Αμερικής στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το 1942.

Το 1967, ο Αραβοϊσραηλινός πόλεμος, ο επωνομαζόμενος «των 6 ημερών», δεν επέτρεψε στην Σαουδική Αραβία την πρόκληση του πρώτου εμπάργκο πετρελαίου, αλλά την… εμπέδωση της στρατιωτικής κυβερνήσεως στην Ελλάδα.

Το 1974 όμως ο πόλεμος Γιόμ Κιπούρ δεν απέτρεψε τον ΟΠΕΚ να τριπλασιάσει τις τιμές του πετρελαίου και να γονατίσει τις αγορές της δύσεως.

Την επάνοδο του Αγιατολάχ Χομέηνι στην Περσία με την Ιρανική επανάσταση του 1979, που προκάλεσε νέον αποκλεισμό και διπλασίασε σχεδόν τις τιμές του πετρελαίου, ακολούθησε η πολιτική ολιγοπωλίου του ΟΠΕΚ, των εξαγωγικών δηλ. χωρών πετρελαίου , με αποτέλεσμα την πρώτη μεταπολεμική παγκόσμια ύφεση και να στρέψει την προσοχή της Τουρκίας προς το Αιγαίον αφού το επόμενο έτος κατέλαβε το ήμισυ της Κύπρου.

Ο πόλεμος του «Γιομ Κιπούρ» τερμάτισε την γεωπολιτική υπεροχή των Ισραηλινών στην Μέση Ανατολή και την πολιτική καριέρα του Γ. Παπαδόπουλου στην Ελλάδα αλλά εξάρτησε εφ’ εξής την παγκόσμιο οικονομία από την γεωπολιτική του ΟΠΕΚ.

Έκτοτε, η ανακάλυψη μεθόδου εξαγωγής υδρογονανθράκων από σχιστολιθικά κοιτάσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες μετέβαλε άρδην τις γεωπολιτικές ισορροπίες πετρελαίου και ΦΑ με συνέπεια την συγκράτηση των τιμών του στα 55-60 δολλάρια το βαρέλι και εξανάγκασε την Σαουδική Αραβία να συνεργάζεται με την Ρωσσία για την συγκράτηση των αξιών υδρογονανθράκων.

Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν 12 εκατομ. βαρέλια πετρελαίου ημερησίως ακολουθούμενες από την Ρωσσία και την Σαουδική Αραβία - αν και χρειάζονται βαρύ Σαουδαραβικό αργό για τις ανάγκες των διυλιστηρίων των – αλλ’ έχουν επανέλθη στην προπολεμική εποχή όπου ήταν ο ηγέτης του πετρελαίου, μη εξαρτώμενες από καμμία χώρα.

Από την εποχή του Θεοδώρου Ρούσβελτ, στις αρχές του 20ου αιώνος το ναυτικό των ΗΠΑ κυριαρχούσε και στους δύο ωκεανούς, Ατλαντικό και Ειρηνικό και στην Λατινική Αμερική. Με τον Ντελεάνο Φραγκλίνο Ρούσβελτ και τον Χάρυ Τρούμαν η Αμερική επεξέτεινε την γεωπολιτική επιρροή στην Ευρασία μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Το γεγονός της Αμερικανικής ενεργειακής αυτάρκειας επί προεδρίας Ντόναλντ Τράμπ , προκαλεί βαθιές συνέπειες στην γεωπολιτική ισορροπία παγκοσμίως. Δεν μπορεί πλέον η Σαουδική Αραβία, το Ιράν κι η Ρωσσία να υπαγορεύουν τις τιμές του πετρελαίου «κατά το δοκούν». Δεν μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, απολύτως εξηρτημένη από τις εισαγωγές πετρελαίου από την Μέση Ανατολή και του ΦΑ από την Βόρειο Θάλασσα και την Ρωσσία να παραμένει σε κατάσταση αυταρέσκειας, συσσωρεύοντας πλεονάσματα συναλλάγματος έναντι της Αμερικής. Δεν μπορεί η Κίνα παρά τις εργώδεις προσπάθειες να ηγηθή της παγκοσμίου οικονομίας, να επιτύχει, ούσα ελλειμματική σε ενέργεια. Η Ιαπωνία και η πολυπληθής Ινδία εξαρτώνται από τις εισαγωγές Αμερικανικού ΦΑ και ελαφρού πετρελαίου. Η Αφρική αν και μεγάλος παραγωγός ΦΑ και αργού, στερείται αγωγών και ειρηνικού κλίματος, για να παίξει τον αρμόζοντα ρόλον στην γεωπολιτική ισορροπία ενεργείας. Εν ολίγοις, οι Αμερικανοί πάλι ρυθμίζουν το γεωπολιτικό παίγνιον.

Έτσι πρέπει να ερμηνευθή και η ανάμιξη των στους αγωγούς και κοιτάσματα της Νοτιανατολικής Μεσογείου τώρα, υπόθεση που κανονικά τους είναι αδιάφορος. Το ζήτημα των αγωγών ΦΑ θα έπρεπε να απασχολεί τους Ευρωπαίους αλλ’ αυτοί ασχολούνται με το «Μπρέξιτ» και μόνον οι Γερμανοί ανησυχούν και κατασκευάζουν το «Νόρθ-Στρημ 2» αλλά κι’ αυτός είναι ανεπαρκής στοχαστικώς.

Η νέα «Πάξ-Αμερικάνα» στην περιοχή μας – δευτέρα μετά το 1947 και το δόγμα Τρούμαν (για Σαουδική Αραβία, Ελλάδα και Τουρκία) έχει λησμονηθή και δεν γίνεται αντιληπτή από τον Τούρκο πρόεδρο Ταγήπ Ερντογάν, που έτσι πηγαίνει από ήττα σε ήττα, προκαλώντας τις μικρότερες χώρες της περιοχής οι οποίες όμως, πολύ σωστά, παίζουν την γεωπολιτική ισχύ των ΗΠΑ απέναντι του.

Συμπέρασμα: η Γεωπολιτική της Ενέργειας δεν επιφυλάσσει απρόβλεπτες εκπλήξεις. Δημιουργεί νέες ισορροπίες και καινούργιες εξαρτήσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει εφησυχασμόν.

Αντί ο σ. Τσίπρας να παίζει με φανταστικά σχέδια υποθαλασσίων αγωγών και να παριστάνει τον νέον Γκιουλμπεκιάν του ΦΑ, καλόν θα ήταν ν’ ασχοληθή ολίγον με τα κενά του Πολεμικού Ναυτικού μας και να ρωτήσει τον κ. Πομπέο, γιατί η Αμερική δεν μας εξοπλίζει ως θα έπρεπε αν πράγματι ενδιαφέρεται «για την ειρήνη και την ασφάλεια».

Διαβάστε ακόμα