«Η συγκυρία του κορωνοϊού επηρέασε πολλούς κλάδους. Ακόμη και αν διορθωθούν ορισμένα πράγματα και πάλι θα παραμείνουν οι πληγές σε διάφορα τμήματα της οικονομικής ζωής. Η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου στα 20 δολάρια, στις αρχές της κρίσης, άσκησε μεγάλη πίεση στις εταιρείες του κλάδου, όπως η Energean.
Η ανάκαμψή τους, το τελευταίο διάστημα, είναι μεν σημαντική αλλά δεν αρκεί για να διαγράψει τα όσα συνέβησαν νωρίτερα, όταν έπεσε η παραγωγή στον Πρίνο στο μισό, περίπου, το 2020, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2019», υποστήριξε ο κ. Θωμάς.
Ο υφυπουργός ΠΕΝ εξήγησε ότι το 2018 υπήρχε όντως σημαντική αύξηση έσοδων της Energean, στα 90,3 εκατ. ευρώ από 50,0 εκατ. το 2017, ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι υπήρχε μεν μείωση του λειτουργικού κόστους στα 18,3 ευρώ το βαρέλι, εκείνο το έτος, από 27,1 το 2017, αλλά το 2019 ανέβηκε στα 26,5 και σήμερα εξακολουθεί και κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα. «Η μείωση του κόστους ανά βαρέλι, εξαρτάται από το ύψος της παραγωγής, ενώ ένας παράγοντας που συμβάλει στο να παραμένει υψηλό είναι και η ποιότητα του κοιτάσματος», είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Ο κ. Θωμάς τόνισε, επίσης, ότι είναι σημαντικό να μην κλείσει αυτή η δραστηριότητα στον Πρίνο, επειδή το κόστος επανεκκίνησης είναι δυσβάσταχτο, τόσο για την τοπική κοινωνία όσο και για τον οποιονδήποτε επενδυτή.
Παρέθεσε δε σημαντικά νούμερα που αποδεικνύουν όπως είπε, τα οφέλη για την περιοχή. «Από το 2008 έως σήμερα έχουν επενδυθεί πάνω από 450 εκατ. ευρώ, η συνεισφορά στην τοπική κοινωνία ανέρχεται σε 165 εκατ. ενώ η εθνική οικονομία έχει επωφεληθεί κατά 340 εκατ. ευρώ», ανέφερε, για να τονίσει πως το κυριότερο είναι το γεγονός ότι δεν έχει γίνει καμία έκπτωση στο περιβάλλον στην περιοχή του Κόλπου της Καβάλας, θυμίζοντας στην αντιπολίτευση τη στάση της κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Βουλή για την νέα περιβαλλοντική νομοθεσία. «Τότε αμφισβητούσαν τη σκοπιμότητα αυτής της δραστηριότητας στον Πρίνο, ενώ σήμερα ζητούν να συνεχιστούν οι εξορύξεις επειδή το θεωρούν σημαντικό. Υπάρχει περιβαλλοντική προστασία και όλα συμβαίνουν σε μια περιοχή Νatura», είπε για να προσθέσει πως έτσι δικαιώνεται η πολιτική της κυβέρνησης που θέλει να στηρίξει την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και ακυρώνονται στην πράξη οι θέσεις της αντιπολίτευσης.
«Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το πρόβλημα με σοβαρότητα. Θέλει να κρατήσει αδιάλειπτη την παραγωγή και τη βιωσιμότητα της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Το ΥΠΕΝ με το Υπουργείο Οικονομικών συζητούν με την μισθώτρια εταιρεία Energean όλες τις παραμέτρους του θέματος με στόχο να υπερκεραστεί η παρούσα συγκυρία και να βρεθούν, με κατάλληλο σχεδιασμό, στέρεες λύσεις για να συνεχιστεί η άντληση πετρελαίου και να αναπτυχθεί το κοίτασμα Ε», υπογράμμισε ο υφυπουργός ο οποίος επέμεινε στο ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για τη συνέχιση της δραστηριότητας στον Πρίνο. «Δεν έχουν ληφθεί ακόμα αποφάσεις. Υπάρχουν κάποιες προτάσεις προς το κράτος, αλλά εμείς μπορούμε μόνο να διαπραγματευτούμε. Δεσμευόμαστε να σκύψουμε πάνω στο πρόβλημα, δεσμευόμαστε ότι θα κρατήσουμε την παραγωγή, που είναι η κύρια εγγύηση ότι θα διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας και όταν θα τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις με την εταιρεία θα ενημερώσουμε υπεύθυνα όλους τους ενδιαφερόμενους.
Ο κ. Θωμάς ανέφερε επίσης, ότι η διαπραγμάτευση συμβαίνει διότι υπάρχει ένα πλαίσιο που έχει εγκρίνει η Ε.Ε. για τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων που έχει τώρα δώσει νέες δυνατότητες, λόγω των ρυθμίσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού. Αυτό το πλαίσιο, συνέχισε, μας δίνει περισσότερη ευελιξία και θα κοιτάξουμε να την εκμεταλλευτούμε. Ωστόσο, πρόσθεσε, το πλαίσιο αυτό έχει χρονικά περιθώρια και μηχανισμούς που πρέπει να εξετάσουμε για να κάνουμε ό,τι γίνεται περισσότερο.
Τέλος, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας είπε πως η κυβέρνηση συνομιλεί με την κοινωνία, έχοντας λάβει μια σειρά ευρύτερων μέτρων για την στήριξη των πολιτών της Καβάλας και του Πρίνου, χωρίς να στέκεται μόνο σε αυτά. «Προβήκαμε σε νομοθετική ρύθμιση και λάβαμε υπουργικές αποφάσεις για την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Ν. Καβάλας που εκκρεμεί από το 2010. Ήδη το ΤΑΙΠΕΔ προσλαμβάνει τεχνικό σύμβολο για την εκπόνηση μελέτης κόστους-οφέλους και θα προχωρήσει στη διαγωνιστική διαδικασία αξιοποίησης του έργου πολύ σύντομα. Επίσης, το ΤΑΙΠΕΔ αξιοποιεί και τις δραστηριότητες του οργανισμού λιμένος Καβάλας. Επομένως, όχι μόνο παίρνουμε πρωτοβουλίες για τη αδιάκοπη συνέχιση της δραστηριότητας στον Πρίνο, αλλά και πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν περαιτέρω και ευρύτερα την κοινωνία και του εργαζόμενους», κατέληξε ο κ. Θωμάς.
Οι εγκαταστάσεις του Πρίνου έχουν δοκιμαστεί σε πολλά στάδια από το 1981 έως τον Δεκέμβριο του 1998 όταν αποχώρησε η κοινοπραξία ΝΑPC, δίχως να αποκαταστήσει την περιοχή, όπως προέβλεπε η σύμβαση, αφήνοντας πίσω της μεγάλη ανεργία. Aπό το 1999 όταν κυρώθηκε η σύμβαση του ελληνικού Δημοσίου με την Κavala Oil έως σήμερα συνεχίζεται η δραστηριότητα εξόρυξης υδρογονανθράκων, των μόνων στην Ελλάδα που κράτησαν την χώρα στον χάρτη των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών.
Τον Αύγουστο του 2019 συγχωνεύθηκε η Kavala Oil με την μητρική Εnergean Οil and Gas για να προκύψει η Energean Kavala. Για αρκετά χρόνια κατέγραφε συνεχόμενες κερδοφόρες χρήσεις και έφθασε σε σημείο να παράγει πάνω από 4 χιλ. βαρέλια την ημέρα. Μετά την κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου, σήμερα και με την τιμή στα 35 δολάρια το βαρέλι, καλύπτεται το κόστος παραγωγής, εφόσον αυξηθεί και η παραγωγή, χωρίς όμως να αποφέρει κέρδος.
«Ο Πρίνος είναι το μεγάλο θύμα»
Στην κατάσταση που επικρατεί στον Πρίνο και στις προσπάθειες που κάνει η εταιρεία ώστε να βρεθεί μια λύση για να μην σταματήσει η μοναδική παραγωγή στην Ελλάδα, αναφέρθηκε ο οι Δρ. Ντίνος Νικολάου, αντιπρόεδρος της Energean Ελλάδος, μιλώντας στο 3ο ΙΕΝΕ Webinar, που είχε ως στόχο να αναδείξει τις επιπτώσεις από την κρίση του κορονοϊού στον ενεργειακό τομέα, με έμφαση στις έρευνες υδρογονανθράκων στην χώρα.
Στην Ελλάδα, η Energean διαχειρίζεται τα κοιτάσματα Πρίνος, Βόρειος Πρίνος και Έψιλον, στον κόλπο της Καβάλας, τα οποία δίνουν την μοναδική παραγωγή υδρογονανθράκων στην χώρα. Η εταιρεία ξεκίνησε τη δραστηριότητά της στην περιοχή πριν από 12 χρόνια και η μέση ημερήσια παραγωγή, το 2019, ανερχόταν σε 3,3 χιλιάδες βαρέλια πετρελαίου, ενώ στόχος ήταν η παραγωγή να ανέλθει σε 10.000 βαρέλια το 2021. Δυστυχώς, αυτός ο σχεδιασμός ανατράπηκε από την πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση που έπληξε την αγορά.
Υπό το βάρος των νέων δεδομένων που δημιούργησε η πανδημία (χαμηλές τιμές πετρελαίου, χαμηλή ζήτηση), πρόκληση για την εταιρεία αποτελεί η εξασφάλιση ρευστότητας και η διατήρηση ενός σταθερού περιβάλλοντος προκειμένου να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Όπως είναι γνωστό, η Energean προχώρησε σε περικοπές 40 εκατ. ευρώ το 2019, ανακοινώνοντας, ταυτόχρονα ότι δεν θα επενδύσει στην Ελλάδα, και σε άλλα 80 εκατ. ευρώ το 2020.
Όπως ανέφερε ο κ. Νικολάου, αυτή τη στιγμή, «ο Πρίνος είναι το μεγάλο θύμα», καθώς υπάρχει μια σημαντική έκπτωση στις τιμές, το κόστος είναι 36 δολάρια, δίχως να λογίζεται το χρηματοοοικονομικό κόστος, με την BP να αγοράζει με 9 δολάρια το βαρέλι λόγω της ποιότητας του πετρελαίου. «Καμία εισηγμένη εταιρεία δεν θα μπορούσε να το κρατήσει το κοίτασμα. Δεν υπάρχει λεφτόδεντρο. Μιλάμε για εγκαταστάσεις 40 ετών, οι οποίες δουλεύουν με υδρόθειο που είναι άκρως οξειδωτικό και επηρεάζει πολύ τα μέταλλα. Αυτές δεν είναι της Energean, είναι του Δημοσίου. Αυτές θα πάρει πίσω το Δημόσιο», ανέφερε ο ίδιος για να προσθέσει: «Υπάρχουν 24 γεωτρήσεις στον Πρίνο, που για να σταματήσουν πρέπει να κλείσουν από κάτω και αυτό μπορεί να στοιχίσει 3 εκατ. δολάρια για κάθε μία, ώστε να αποκατασταθεί ασφαλώς το περιβάλλον.»
Ο κ. Νικολάου έκανε ειδική αναφορά στις χερσαίες και θαλάσσιες εγκαταστάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο και προειδοποίησε εάν μείνουν έξη μήνες ασυντήρητες, θα αποτελέσουν μια τεράστια «βόμβα» στην καρδιά του Αιγαίου. «Πρέπει να βοηθήσει το δημόσιο να βρεθεί άμεσα λύση», σημείωσε χαρακτηριστικά ενώ αναφέρθηκε και στο κοίτασμα Έψιλον για το οποίο είπε πως περιέχει πιστοποιημένα αποθέματα 90 εκατ. βαρελιών και επεσήμανε ότι έχει φθάσει στο 55% της επένδυσης αλλά σταμάτησε επειδή δεν υπάρχει λόγος να γίνει, επειδή δεν υπάρχουν τα χρήματα.
Κληθείς να σχολιάσει το θέμα του Πρίνου, ο πρόεδρος της ΕΔΕΥ, Γιάννης Μπασιάς, εκτίμησε ότι πρόκειται για ένα «μεγάλο πρόβλημα».
«Τον Πρίνο τον έχω γνωρίσει ζώντας τα τρία τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και διαβάζοντας και αναλύοντας με την ομάδα μου τα τεχνικά, οικονομικά και νομικά στοιχεία. Δεν είναι τόσο απλό το θέμα για το ποίος έχει την ευθύνη της αποξήλωσης. Δεν είσαι franchise…Έχεις υποχρεώσεις. Και εκεί υπάρχει ένα νομικό θέμα, το οποίο νομίζουμε ότι θα χρειαστεί περαιτέρω ανάλυση. Όσον αφορά στο οικονομικό ζήτημα, η μείωση των επενδύσεων για την Enenrgean ξεκίνησε το 2018, όταν δεν υπήρχε κορονοϊός. Ωστόσο, η εταιρεία, δεδομένου ότι δεν είχε το δικαίωμα να διευρύνει την ερευνητική της δραστηριότητα πιο ανατολικά και να ανακαλύψει άλλες δομές, μείναμε σε μία κατάσταση η οποία δημιούργησε καρκίνωμα καθώς έπαιρνε δάνεια για να μπορέσει να διατηρήσει την παραγωγή. Παρά το γεγονός ότι σε κάποια θέματα έχουμε λίγο διαφορετική άποψη ως ΕΔΕΥ, δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι αν δεν υπήρχε εταιρεία να κρατήσει τον Πρίνο με όλες αυτές τις δυσκολίες τα πράγματα θα ήταν δύσκολα. Μιλάμε για 250 οικογένειες που ζουν από αυτό. Και είναι κρίμα γιατί ήταν το μόνο διαμάντι που είχαμε. Για την Ελλάδα, τα 3.000 βαρέλια έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Αλλά στο εξωτερικό τα μεγέθη είναι άλλα. Για παράδειγμα, στο Τέξας, όπως έθιξε στην εισαγωγή του ο κ. Κωστής Σταμπολής, (Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ), δεν είναι τίποτα τα 3.000 βαρέλια. Σε πολλές περιπτώσεις τα παράγουν ακόμη και αγελαδάρηδες και μοιράζουν το μέρισμα. Στην περίπτωση του Πρίνου, σαφώς και πρέπει υπάρξει συνεργασία με το κράτος. Δεν πρέπει να φορτωθούν όμως όλα στο κράτος. Διάβασα για εξωφρενικά νούμερα όσον αφορά σε μια πιθανή αποξήλωση. Αυτά δεν ευσταθούν», κατέληξε ο κ. Μπασιάς.