Ειδικότερα, αναφερόμενος στις παρατάσεις που δόθηκαν σε ΕΛΠΕ και Energean σε «ΒΔ Πελοπόννησο» και «Περιοχή 2, Ιόνιο», ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΔΕΥ επισημαίνει ότι αυτές ήταν απαραίτητες καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα επέστρεφαν στο Δημόσιο και χρειαζόταν νέος διαγωνισμός.
Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι η απόφαση της ισπανικής Repsol για αποχώρηση δεν αντανακλά την ελκυστικότητα της Ελλάδας και των περιοχών ερευνών τους, παρά μόνο τη σημαντική αλλαγή στρατηγικής της εταιρίας, ενώ η αλλαγή εντολοδόχου για την Περιοχή 2 από την Total στην Energean δεν θεωρεί ότι υποδηλώνει κάτι περισσότερο από την ανακατανομή των προτεραιοτήτων των εταιριών εντός της χώρας. Παράλληλα, ο κ . Στεφάτος επισημαίνει ότι είναι πολλή λογική η προσήλωση της Total στα πολλά υποσχόμενα μπλοκ της Κρήτης αλλά τονίζει ότι είναι πολύ θετική εξέλιξη το γεγονός ότι η Energean μεγαλώνει πολύ σαν εταιρία μέσα από την εξαγορά της Edison, γεγονός που δίνει αισιοδοξία στην ΕΔΕΥ για το ενδιαφέρον της εταιρείας για την Περιοχή 2.
Αναφέρεται, επίσης, στη στήριξη της ΕΔΕΥ προς το σχέδιο διάσωσης του Πρίνου τόσο εντός των δομών της δημόσιας διοίκησης αλλά και απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώ τονίζει ότι η νέα διοίκηση της Εταιρείας δημιούργησε το operators forum, με σκοπό να βελτιωθεί η επικοινωνία με τους διαχειριστές των συμβάσεων και με στόχο να επιλυθούν τυχόν προβλήματα κατά την εκτέλεση των συμβάσεων από την πλευρά του Δημοσίου. Σχετικά με την πρόοδο των εργασιών στο Κατάκολο, ο κ. Αριστοφάνης Στεφάτος σημειώνει ότι η Εταιρεία παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τις μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες σχετικών εγκρίσεων και ειδικά στη διαδικασία περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων.
Τέλος, υπογραμμίζει ότι,.με την ανάληψη των καθηκόντων του θεώρησε ότι αποτελεί υποχρέωση και της ΕΔΕΥ να προσαρμοστεί και να στρατευτεί με την εκτέλεση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα και, για το λόγο αυτό, έχει προχωρήσει η δημιουργία ειδικής ομάδας νέων επενδύσεων (New Ventures) η οποία αξιολογεί συγγενείς τεχνολογίες όπως το CCS, πλωτά αιολικά πάρκα και το μπλε υδρογόνο.
Αναλυτικά η συνέντευξη του Διευθύνοντος Συμβούλου της ΕΔΕΥ στο energia.gr και τον Κ. Ν. Σταμπολή:
Επιστρέψατε στην Ελλάδα ύστερα από μια επιτυχημένη θητεία στον προηγμένο πετρελαϊκό τομέα της Νορβηγίας, για να αναλάβετε το τιμόνι της ΕΔΕΥ. Με την εμπειρία του τελευταίου 7μηνου πόσο εφικτό θεωρείτε ότι είναι να προχωρήσουν οι συμβάσεις παραχώρησης που έχουν ήδη δοθεί στην Ελλάδα, όταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα σε διεθνές επίπεδο είναι αρνητική στην περαιτέρω χρήση ορυκτών καυσίμων;
Καταρχάς, σας ευχαριστώ για την πρόσκληση σας και την ευκαιρία που μου δίνεται να απαντήσω στις πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας. Η αλήθεια είναι ότι για περισσότερο από ένα χρόνο τώρα, η παγκόσμια υγειονομική κρίση λόγω της πανδημίας του COVID19, έχει οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία σε μια εντυπωσιακή ύφεση που όπως είναι φυσικό επηρεάζει αρνητικά και τη βιομηχανία παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, μια βιομηχανία ιδιαίτερα ευαίσθητη στο πάγωμα των μεταφορών και μετακινήσεων. Επιπλέον, και ειδικά στην Ευρώπη, συγκεκριμένες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνετέλεσαν στην επιβάρυνση του αρνητικού αυτού κλίματος, παρά το γεγονός ότι ακολούθησαν κάποιες διορθώσεις. Στο πλαίσιο των ιδιαίτερων αυτών αρνητικών συνθηκών, οι συμβάσεις παραχώρησης στην Ελλάδα υφίστανται την αντίστοιχη πίεση. Η πίεση αυτή είναι λογική και αναμενόμενη καθώς με εξαίρεση τον Πρίνο και το Κατάκολο, όλες οι υπόλοιπες συμβάσεις βρίσκονται ακόμα στα πολύ αρχικά στάδια εξερεύνησης, κατά τα οποία απαιτούνται επενδύσεις σημαντικού ρίσκου, οι οποίες ακόμα και όταν υλοποιηθούν, θα μεσολαβήσει χρόνος έως ότου γίνουν εμφανή τα θετικά τους αποτελέσματα. Αυτή είναι η αντικειμενική πρόκληση της βιομηχανίας, την οποία η κάθε εταιρία διαχειρίζεται με τον δικό της τρόπο και αναλόγως του μεγέθους της, της εμπειρίας και της στρατηγικής της. Βέβαια, παρά τις δυσμενείς συνθήκες, παρατηρούμε με πολύ ενδιαφέρον τις τιμές να έχουν ήδη ανακάμψει στα προ πανδημίας επίπεδα, ακόμη και εάν η πανδημία δεν έχει τελειώσει και δεν έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα.
Συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι έχει συντελεστεί μεγάλη αποεπένδυση στον τομέα, η οποία ήρθε και προστέθηκε στην κρίση τιμών της περιόδου 2015-2018, εκτιμώ ότι η επιστροφή στην κανονικότητα και η αύξηση της ζήτησης δεν θα είναι εύκολο να ικανοποιηθεί, με αποτέλεσμα την περαιτέρω αύξηση των τιμών. Οι προβλεπόμενες αυτές συνθήκες θεωρώ ότι θα ανατρέψουν τη σημερινή ατμόσφαιρα και θα προσφέρουν μια ακόμα ευκαιρία για να αναπτύξουμε λελογισμένα, με κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο, το όποιο μερίδιο των ορυκτών καυσίμων διαθέτουμε.
Ποια είναι τα projects που έχουν για την ΕΔΕΥ άμεση προτεραιότητα εκτέλεσης και σε τί φάση βρίσκονται σήμερα; Ποιοι είναι οι παράγοντες που ευθύνονται για τη στασιμότητα που καταγράφεται 8 χρόνια μετά τις πρώτες παραχωρήσεις; Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί υπάρχει τόση καθυστέρηση στην έκδοση της άδειας περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το Κατάκολο;
Οι προτεραιότητες εκτέλεσης των projects καθορίζονται από την ταχύτητα προόδου των εργασιών, συνυπολογίζοντας τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής και τις συνθήκες της αγοράς. Η ΕΔΕΥ παρακολουθεί αδιαλείπτως την εκτέλεση των υποχρεώσεων των αναδόχων που απορρέουν από τις συμβάσεις παραχώρησης και κατά το δυνατόν, συνεπικουρεί την εκτέλεση με βάση, πάντα, το νόμο και με γνώμονα τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος. Στο πλαίσιο αυτό, αξιολογήσαμε, επηρεάσαμε και υποστηρίξαμε το σχέδιο διάσωσης του Πρίνου τόσο εντός των δομών της δημόσιας διοίκησης αλλά και απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώ δημιουργήσαμε το operators forum, με σκοπό να βελτιώσουμε την επικοινωνία με τους διαχειριστές των συμβάσεων και με στόχο να επιλύσουμε τυχόν προβλήματα κατά την εκτέλεση των συμβάσεων από την πλευρά του Δημοσίου. Ένα από τα βασικά προβλήματα που αναδείχθηκαν είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες σχετικών εγκρίσεων και ειδικά στη διαδικασία περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Το ανωτέρω, είναι ένα ζήτημα το οποίο η ΕΔΕΥ παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή και το οποίο, όπως γίνεται αντιληπτό επηρεάζει και την πρόοδο των εργασιών στην παραχώρηση του Κατακόλου.
Συνολικά η περιορισμένη πρόοδος που έχει συντελεστεί είναι, θεωρώ, αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων που κατά περίπτωση διαφέρουν ποιοτικά και ποσοτικά. Πέρα από τις σημαντικές καθυστερήσεις στις διοικητικές διαδικασίες, και την περιορισμένη σχετική εμπειρία στην Ελλάδα, επιβαρυντικό ρόλο έχουν βεβαίως και παράγοντες όπως οι περιορισμένες άλλα και ακραίες τοπικές αντιδράσεις, καθώς και οι αλλαγές στρατηγικής και η αναθεώρηση προτεραιοτήτων από πλευράς εταιριών. Η εξερεύνηση υδρογονανθράκων είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική και δύσκολη εργασία που πάνω από όλα απαιτεί μεθοδικότητα και συνέπεια σε βάθος χρόνου. Απαιτείται συνεπώς προσήλωση στο στόχο για πολυετή χρονικά διαστήματα.
Αναφορικά με τον επικείμενο σχεδιασμό μας, στρατηγική προτεραιότητα για την ΕΔΕΥ, και τολμώ να πω μια σημαντική προτεραιότητα για το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, είναι η χαρτογράφηση του υπεδάφους μας, στην ξηρά και την θάλασσα. Η χαρτογράφηση αυτή συντελείται με τεχνικές γεωφυσικών διασκοπήσεων που απεικονίζουν το υπέδαφος με βάση τις φυσικές τους ιδιότητες (πυκνότητα, ταχύτητα διάδοσης ελαστικών κυμάτων, ηλεκτρική αντίσταση, κ.α.). Η πύκνωση των διαθέσιμων γεωφυσικών δεδομένων και η αναθεώρηση με περαιτέρω βαθμονόμηση του δυναμικού των γεωλογικών μας λεκανών αποτελούν ορισμένες από τις προτεραιότητες μας.
Περαιτέρω, η ΕΔΕΥ προχώρησε και πέτυχε για πρώτη φορά την καταβολή από τους αναδόχους σημαντικού μέρους των συσσωρευμένων από χρόνια εξόδων εκπαίδευσης, όπως αυτά προβλέπονται από τις συμβάσεις παραχώρησης και συνεχίζει προς αυτή την κατεύθυνση. Επόμενο βήμα μας είναι η αξιοποίηση των οικονομικών αυτών πόρων, προκειμένου να προάγουμε την εγχώρια γνώση και την τεχνική εκπαίδευση, αλλά και να επιτύχουμε την ορθή και αντικειμενική ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών αναφορικά με τα έργα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Στην κατεύθυνση αυτή η ΕΔΕΥ έχει ήδη ξεκινήσει την προσέγγιση ερευνητικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και ήδη υπογράψαμε τα πρώτα μνημόνια συνεργασίας με εγχώριους αλλά και αναγνωρισμένους διεθνείς φορείς.
Πιστεύετε ότι οι παρατάσεις που δόθηκαν στα ΕΛΠΕ και στην Energean για να ολοκληρώσουν τις εργασίες της πρώτης φάσης των ερευνών τους στη χερσαία παραχώρηση «Β.Δ. Πελοπόννησος», και στο θαλασσοτεμάχιο «Περιοχή 2, Ιόνιο Πέλαγος» εξυπηρετούν το γενικότερο στρατηγικό σχέδιο της ΕΔΕΥ, και αν θεωρείτε πως η αποχώρηση της Repsol και η σύμπτηξη της παρουσίας της Total αποτελεί προάγγελο περαιτέρω αρνητικών εξελίξεων στο πρόγραμμα έρευνας υδργονανθράκων;
Η διαχείριση των αιτημάτων για παράταση εν μέσω πανδημίας και υπό τις δυσμενείς συνθήκες που προανέφερα, θεωρώ ότι ήταν σχετικά προφανής, καθώς η μη χορήγηση παράτασης θα οδηγούσε αυτόματα στην επιστροφή του μπλοκ στο δημόσιο, με μόνη προοπτική να βγάλουμε την περιοχή ξανά σε διαγωνισμό κάποια άλλη στιγμή. Συνεπώς σε κάθε περίπτωση θα αντιμετωπίζαμε καθυστέρηση. Η κάθε περίπτωση όμως είναι διαφορετική. Ειδικά για την περίπτωση της Περιοχής 2, η παράταση δόθηκε με γνώμονα την αναμενόμενη καθυστέρηση που προκαλεί η αλλαγή του διαχειριστή της κοινοπραξίας και κυρίως γιατί ο νέος διαχειριστής έχει δεσμευτεί να αξιολογήσει την ουσιαστική αναβάθμιση του ερευνητικού προγράμματος, που θεωρούμε ότι μπορεί να προάγει την πρόοδο των εργασιών. Ως προς τη Repsol είναι σημαντικό να επισημανθεί η διαβεβαίωση της εταιρίας ότι η απόφαση περί αποχώρησης δεν αντανακλά την ελκυστικότητα της Ελλάδας και των περιοχών ερευνών τους, παρά μόνο τη σημαντική αλλαγή στρατηγικής της εταιρίας. Η Ελλάδα ήταν μια από τις 14 άλλες χώρες σε σύνολο 28, από τις οποίες η εταιρία αποφάσισε να αποσυρθεί. Η αλλαγή του διαχειριστή της Περιοχής 2 δεν θεωρούμε ότι υποδηλώνει κάτι περισσότερο από την ανακατανομή των προτεραιοτήτων των εταιριών εντός της χώρας. Η προσήλωση της Total στα πολλά υποσχόμενα μπλοκ της Κρήτης είναι πολύ λογική, θεωρούμε, δε, πολύ θετική εξέλιξη το γεγονός ότι η Energean μεγαλώνει πολύ σαν εταιρία μέσα από την εξαγορά της Edison και μας δίνει αισιοδοξία το ενδιαφέρον της για την Περιοχή 2. Παρότι δεν είμαστε σε θέση να διαβεβαιώσουμε το ότι δεν θα υπάρξουν περαιτέρω ανακατατάξεις, είμαστε αισιόδοξοι ότι θα εξέλθουμε της πολύ σημαντικής αυτής κρίσης διατηρώντας ζωντανό τον τομέα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Αυτή θα είναι μια επιτυχία που αντανακλά και το αντικειμενικά πολύ σημαντικό δυναμικό της περιοχής μας.
Πόσο έτοιμη είναι η ΕΔΕΥ να περάσει το κατώφλι της καθαρής ενέργειας και να υιοθετήσει μια ευρύτερη στρατηγική στο πλαίσιο της Ενεργειακής μετάβασης και πόσο συμβατό είναι κάτι τέτοιο με το ρόλο σας. Μπορείτε να μας πείτε σε ποιο στάδιο βρίσκεται το νέο «πράσινο» επενδυτικό πακέτο που παρουσιάσατε στις πετρελαϊκές εταιρείες;
Με την ανάληψη των καθηκόντων μου θεώρησα ότι αποτελεί υποχρέωση και της ΕΔΕΥ να προσαρμοστεί και να στρατευτεί με την εκτέλεση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Είμαι πολύ χαρούμενος που το νέο ΔΣ της εταιρίας συμφώνησε και ασπάστηκε την στρατηγική αυτή απόφαση και μας εξουσιοδότησε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση της. Η στρατηγική αυτή επιλογή δεν είναι άλλωστε αντίθετη με την καταστατική μας υποχρέωση να προάγουμε την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της χώρας. Αντίθετα, θα έλεγα ότι η ένταξη μας στο σχεδιασμό της ενεργειακής μετάβασης, αφαιρεί τις όποιες αμφιβολίες για την αναγκαιότητα του τομέα μας και σταθεροποιεί τις προοπτικές ανάπτυξης του. Στην κατεύθυνση αυτή, πέρα από τη δημιουργία ανεξάρτητης επιτροπής υγιεινής, ασφάλειας και περιβάλλοντος σε επίπεδο ΔΣ, έχουμε προχωρήσει στη δημιουργία ειδικής ομάδας νέων επενδύσεων (New Ventures) η οποία αξιολογεί συγγενείς τεχνολογίες όπως το CCS, πλωτά αιολικά πάρκα και το μπλε υδρογόνο, σε μια προσπάθεια να εντοπίσει τις ικανές αυτές συνέργειες που μπορούν να βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ, προσδίδοντας παράλληλα προστιθέμενη αξία για το Ελληνικό Δημόσιο. Η απόφαση του ΥΠΕΝ να συμπεριλάβει πρόγραμμα CCS στο ταμείο ανάκαμψης μας γεμίζει αισιοδοξία, ενώ συνεχίζουμε την πολύ καλή συνεργασία μας με το υπουργείο προκειμένου να καταλήξουμε σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο.
Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να απευθύνετε στην ελληνική Πολιτεία και στην ελληνική κοινωνία ως ΕΔΕΥ και πώς σκοπεύετε να πείσετε για την ανάγκη η χώρα να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους της, την στιγμή που αποτελεί σημαντικό εισαγωγέα πετρελαίου και φ. αερίου, κάτι που δεν προβλέπεται να αλλάξει αμέσως τα επόμενα χρόνια;
Θα ήθελα απλά να επαναλάβω ότι η ΕΔΕΥ, σε αγαστή συνεργασία με την πολιτική ηγεσία και τα στελέχη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εργάζεται μεθοδικά και με συνέπεια προκειμένου να αξιοποιηθεί το εθνικό μας δυναμικό σε υδρογονάνθρακες και ειδικά σε φυσικό αέριο, καθώς θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει με περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο και να προσφέρει σημαντικά και απαραίτητα οικονομικά οφέλη στη χώρα μας. Όπως σωστά επισημαίνεται η Ελλάδα εισάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο και διαθέτει σημαντικές υποδομές για την μεταφορά και αξιοποίηση τους. Η ελληνική πολιτεία αντιλαμβάνεται την σημασία της ενεργειακής της ασφάλειας και τα σημαντικά οικονομικά οφέλη μιας δυνητικής εγχώριας παραγωγής. Η εκτίμηση μας είναι ότι η προοδευτική ανάπτυξη έργων ΑΠΕ, παραγωγής φυσικού αερίου, δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, μπλε και τελικά πράσινου υδρογόνου, όχι απλά αποτελούν την επιθυμητή εκμετάλλευση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας αλλά επίσης συμβάλλουν στην επίτευξη μιας κυκλικής οικονομίας, παρατείνοντας τη ζωή των υφιστάμενων υποδομών και αυξάνοντας το προσδόκιμο ζωής των νέων έργων. Η διαπίστωση μας αυτή εκτιμώ ότι θα γίνεται ολοένα και περισσότερο αποδεκτή.