θα έχουμε. Μάλιστα το Bloomberg την περασμένη Παρασκευή έφθασε στο σημείο να ανακοινώσει ότι η αναμενόμενη Ρωσική επίθεση είχε ήδη ξεκινήσει. Για να βρεθεί έπειτα από λίγες ώρες στην άκρως δυσάρεστη θέση για ειδησεογραφικό οργανισμό να ανακαλέσει την είδηση που το ίδιο είχε μεταδώσει. Παράλληλα μέσα από ανεπίσημες δηλώσεις και διαρροές στελεχών της Ε Επιτροπής αλλά και των πολιτικών τους προϊσταμένων καλλιεργείται έντεχνα η εικόνα ότι η Ρωσία σκόπιμα θα τερματίσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες, προκειμένου να εκβιάσει την κατάσταση στην διένεξη της με την Δύση (ΗΠΑ και ΝΑΤΟ).
Παράλληλα, η ΕΕ σκληραίνει την στάση της απέναντι στην Μόσχα υποστηρίζοντας, βάσει χθεσινών δηλώσεων της προέδρου της Φον ντερ Λάιεν οτι η Μόσχα «δεν κάνει αρκετά στο θέμα του αερίου κρατώντας τις τιμές σε πολύ υψηλά επίπεδα». Ασφαλώς τέτοιου είδους παραπλανητικές δηλώσεις, πέρα του ότι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, πυροδοτούν περαιτέρω μια ήδη εύθραυστη κατάσταση στις σχέσεις ΕΕ και Ρωσίας.
Η αλήθεια είναι ότι η Gazprom, μέχρι στιγμής, ανταποκρίνεται πλήρως στις συμβατικές της υποχρεώσεις παράδοσης των συμβολαιοποιημένων ποσοτήτων αερίου προς τις εταιρείες -πελάτες της στην Ευρώπη όπου πέρυσι παρέδωσε 180 bcma αερίου καλύπτοντας σχεδόν το 40% της ευρωπαϊκής προμήθειας. Εκεί που ενδεχομένως έχουν δίκαιο ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες είναι το γεγονός ότι σε αντίθεση με ότι συνέβαινε παλαιότερα η Ρωσική ενεργειακή εταιρεία δεν σπεύδει τώρα να διαθέσει μέσω δημοπρασιών επιπλέον ποσότητες (δηλ.over and above) στην αγορά, και άρα στερεί ένα μέρος της ρευστότητας στην αγορά των ευρωπαϊκών gas hubs που ως γνωστό καθορίζουν τις τιμές βάσει αγοραπωλησιών στο περιθώριο (δηλ. στα margins).
Σήμερα η ευρωπαϊκή ηγεσία φαίνεται να ανησυχεί σοβαρά για την επόμενη ημέρα, σε περίπτωση δηλαδή που η Gazprom σταματήσει ή μειώσει σοβαρά τις παραδώσεις αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Κάτι που θα συμβεί βέβαια μόνο εάν η ΕΕ, σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ και την Μ.Βρετανία, αποφασίσουν να επιβάλλουν αυστηρές κυρώσεις στο Κρεμλίνο και αποκόψουν την Ρωσία από το διεθνές σύστημα τραπεζικών πληρωμών (SWIFT). Στην ακραία αυτή περίπτωση η Gazprom μπορεί να επικαλεσθεί λόγους force majeure και να σταματήσει την παροχή αερίου αφού θα αδυνατεί να πληρωθεί για τις πωλήσεις της από τις ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες.
Χωρίς στην πράξη να υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο για την τροφοδοσία της ΕΕ των 27 κρατών με φυσικό αέριο στην περίπτωση που η Ρωσία κλείσει τις στρόφιγγες, οι Βρυξέλλες σπεύδουν με διαφορά τεχνάσματα και ευτελείς ασκήσεις δημοσίων σχέσεων να μας πείσουν ότι όλα θα πάνε καλά και ότι η Ευρώπη, που προμηθεύεται από την ρωσική Gazprom το 40% των αναγκών της σε φ. αέριο, δεν πρόκειται αίφνης να μείνει από ενέργεια. Όμως τα στοιχεία που έχουμε στην διάθεση μας για ζήτηση και προσφορά, οι διαδρομές των αγωγών και τα αποθέματα μας λένε μια τελείως διαφορετική ιστορία που μόνο τρόμο μπορεί να προκαλέσει στον άτυχο (με τις ηγεσίες που επέλεξε) Ευρωπαίο καταναλωτή.
Η ωμή αλήθεια είναι ότι όχι μόνο δεν υπάρχουν επαρκή αποθέματα φ. αερίου στις υπόγειες δεξαμενές αερίου ανά την Ευρώπη (βλέπε γράφημα) αλλά και η εναλλακτική λύση τροφοδοσίας με LNG αδυνατεί να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής κατανάλωσης. Όπως σημειώναμε σε πρόσφατη ανάλυση μας (εδώ) η Ευρώπη καλύπτει σήμερα με LNG μόνο το 21% των ετήσιων αναγκών της με το υπόλοιπο να το προμηθεύεται μέσω αγωγών (που διέρχονται μέσω Λευκορωσίας και Ουκρανίας) κυρίως από την Ρωσία αλλά και από την Νορβηγία, την Αλγερία και το Αζερμπαϊτζάν. Με την εγχώρια παραγωγή να καλύπτει μόνο ένα 10% της ετήσιας κατανάλωσης. Σε περίπτωση που η Gazprom υποχρεωθεί να σταματήσει την ροή αερίου προς την Δύση - κάτι που μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή- η Ευρώπη στην πράξη μένει ξεκρέμαστη αφού είναι ζήτημα αν τα κατά τόπους περιορισμένα αποθέματα θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν την κατανάλωση για 5-6 ημέρες το πολύ. Μια παρόμοια κατάσταση πολλές ευρωπαϊκές χώρες την βίωσαν τον Δεκέμβριο του 2006 και λίγο αργότερα τον Ιανουάριο του 2009 και άρα δεν αποτελεί εικασία η εκτίμηση για την συμφορά που μπορεί να προκύψει.
Το δε αφήγημα που προσπαθεί εναγωνίως να κατασκευάσει η ηγεσία της ΕΕ, ότι δηλαδή υπάρχει εναλλακτική λύση προμήθειας μέσω LNG, στερείται σοβαρότητας αφού είναι εξαιρετικά περιορισμένη τόσο η χωρητικότητα των διαφόρων τερματικών LNG ενώ η γεωγραφική τους κατανομή (βλέπε χάρτη) είναι τέτοια που υποχρεωτικά ευνοεί μόνο ορισμένες χώρες(λ.χ. η Γερμανία και η Δανία δεν διαθέτουν ούτε ένα τερματικό). Και είναι πραγματικά να απορεί κανείς για το τι έχουν στο μυαλό τους οι Ευρωπαίοι σχεδιαστές (planners) όταν ακροβατούν στο κενό υποσχόμενοι ότι το LNG από 21% κάλυψη των αναγκών της γηραιάς ηπείρου αυτή την στιγμή, αίφνης θα φθάσει το 40% ή και το 50% μέσα σε διάστημα 2-3 εβδομάδων! Την στιγμή μάλιστα που το Κατάρ, ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας LNG στον κόσμο, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν μπορεί να διαθέσει επιπλέον ποσότητες στην Ευρώπη λόγω υποχρεώσεων του (βάσει μακροπρόθεσμων συμβολαίων του) σε πελάτες στην Ασία. Αλλά ούτε οι ΗΠΑ μπορούν μέσω έξτρα φορτίων LNG στην λεκάνη του Ατλαντικού να καλύψουν το κενό τροφοδοσίας σε φυσικό αέριο που αναπόφευκτα θα προκύψει στην Ευρώπη.
Στην πράξη η ευρωπαϊκή ηγεσία γνωρίζει καλά το αδιέξοδο στην ενεργειακή τροφοδοσία που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ για αυτό και κρατά μικρό καλάθι αποφεύγοντας να πάρει ανοικτά θέση κατά της Ρωσίας. Κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα στις προσεκτικές δηλώσεις του Γερμανού καγκελαρίου Ολαφ Σολτζ κατά την χθεσινή επίσκεψη του στον Λευκό Οίκο.