Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση έχει χτυπήσει για τα καλά το οικονομικό γίγνεσθαι της χώρας μας και δεν το έχουμε πολυκαταλάβει. Μπορεί το ελληνικό σύστημα να μην είχε εμπλακεί στο subprime αλλά στηρίζεται ως επί το πλείστον στο δανεισμό.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαικής Τράπεζας κ. Τρισέ μας έστειλε προσφάτως ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μήνυμα- άγνωστο βεβαια εαν έτυχε της ανάλογης προσοχής από τους οικονομικούς ιθύνοντες. Ο κ. Τρισέ είπε ότι η παρούσα εικόνα της ελληνικής αγοράς ομολόγων πρέπει να δώσει κάποια “wake-up signals” για το τι μέλλει να συμβεί στις χώρες οι οποίες σε καλές εποχές δεν κατέβαλαν τις αναγκαίες προσπάθειες προσαρμογής και δεν προχώρησαν στις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές και τώρα πληρώνουν τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Ενδεικτικά το spread του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου σε σχέση με το γερμανικό έχει αυξηθεί στις 70 μονάδες βάσης από 50 που ήταν επί εποχής δραχμής. Τι σημαίνει αυτό απλά, ότι η χώρα δανείζεται με περισσότερο επαχθείς όρους.
Η πορεία του δημοσίου χρέους είναι μάλλον απογοητευτική. Σε απόλυτα νούμερα βλέπουμε ότι το 2007 το χρέος ήταν 240 περίπου δις. ευρώ, δηλαδή 93.5% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος ενώ οι προβλέψεις για το 2008 είναι για 250 δις. Ευρώ- 91% του ΑΕΠ. Αν συνυπολογίσει κάποιος τη βασική πιθανότητα να επιβραδυνθούν σημαντικά οι ρυθμοί ανάπτυξης τότε ένα δημοσιονομικό φιάσκο είναι αναπόφευκτο.
Παρά τις όποιες κυβερνητικές εξαγγελίες σοβαρές διαρθρωτικές αλλαγές- όπως ο περιορισμός του δημοσίου τομέα ή μια σοβαρή επίλυση του ασφαλιστικού δεν έχουν γίνει και για αυτό η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει τη χαμηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση από τους διεθνείς οίκους.Σήμερα η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας μας είναι Α1 από τη Moody's, A από τη S&P και A από τη Fitch. Παρά τις προσδοκίες για μια αναβάθμιση από την S&P- κυρίως λόγω της αναθεώρησης του ΑΕΠ- ο οίκος δεν επείσθη. Η S &P έχει κρατήσει σταθερό τον δείκτη αξιολόγησης της χώρας μας από τον Νοέμβριο του 2004.
Η πρόσφατη όμως χρηματοπιστωτική κρίση και οι παράπλευρες συνέπειες έχουν επηρεάσει και τις ελληνικές τράπεζες όπου αρχίζει να διαφαίνεται έλλειψη ρευστότητας. Η αύξηση των επιτοκίων του ενδοτραπεζικού δανεισμού είναι ενδεικτική. “Υπάρχει στενότητα στο διατραπεζικό σύστημα με άγνωστες για την ώρα συνέπειες,” σχολιάζει ο πρώην πρόεδρος του Οργανισμού Δημοσίου Χρέους κ. Χριστόφορος Σαρδελής. Με κάποιες εξαιρέσεις τραπεζών όπου ο δείκτης καταθέσεων-χορηγήσεων είναι σχετικά υγιής οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες, θα αρχίζουν να έχουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας τα οποία θα επηρεάσουν την κερδοφορία τους αλλά και την επέκταση των χαρτοφυλακίων τους μέσω δανεισμού.
Τα κακώς κείμενα βγαίνουν στην επιφάνεια σε δύσκολες εποχές και άσχετα από τις όποιες καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις έπονται αρκετά. Όταν ένα σύστημα βασίστηκε στον δανεισμό και οι στρόφιγγες αρχίζουν να κλείνουν κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων τις ακριβείς συνέπειες. Το βέβαιο είναι ότι θα υπάρξουν.