Ομολογώ πως μου προξένησε ιδιαίτερη εντύπωση η δήλωση της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών για το θέμα των Σκοπίων, με την οποία τόνιζε πως «θα είναι κρίμα αν κάτι που σχετίζεται με την αρχαιότητα απέτρεπε αυτά τα πολύ σημαντικά βήματα για τη Μακεδονία και το ΝΑΤΟ». Δεν με εξέπληξε η αναφορά στην αρχαιότητα, γιατί έχω ζήσει πολλές φορές την ειρωνεία ξένων συνομιλητών μου όταν η συζήτηση ερχόταν στα Σκόπια.
Ειδικώς οι Αμερικανοί, οι οποίοι απεχθάνονται την ιστορία και λατρεύουν τις απλές πρακτικές λύσεις στα διπλωματικά προβλήματα, παθαίνουν αλλεργία μόλις αρχίζεις να εξηγείς κάτι που έχει ηλικία άνω των 5 - 10 ετών.
Μου έκανε εντύπωση η παντελής έλλειψη διπλωματικού τακτ. Έπειτα από ώριμη όμως σκέψη, είναι αλήθεια πως και αυτή την βρήκα λογική. Η Ελλάδα θα μπορούσε να βασιστεί στη βοήθεια της Ουάσιγκτον αν συνέβαινε ένα τουλάχιστον από τα εξής πράγματα:
- Η Ουάσιγκτον θεωρούσε στενό εταίρο την Ελλάδα.
- Οι ΗΠΑ είχαν πραγματική ανάγκη την Ελλάδα ή έτρεμαν το ενδεχόμενο αυξημένου αντιαμερικανισμού.
- Ο Λευκός Οίκος πιεζόταν από ένα ισχυρό λόμπι.
Μια ψύχραιμη ματιά στα δεδομένα δείχνει πρώτα απ’ όλα πως η Ουάσιγκτον δεν θεωρεί ότι έχει κερδίσει πολλά από την Ελλάδα. Αντιθέτως βλέπει την Αθήνα να παίζει το δικό της παιχνίδι με τη Ρωσία και να διαφωνεί σε όλα τα ανοικτά μέτωπα της διεθνούς πολιτικής. Με βάση το περίφημο δόγμα «είστε μαζί μας ή εναντίον μας», η Ελλάδα σίγουρα δεν ανήκει στο ολιγομελές κλαμπ φίλων των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί δεν έχουν ιδιαίτερη ανάγκη την Ελλάδα και το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης του αντιαμερικανισμού τούς φαίνεται από γραφικό έως άνευ ουσίας.
Όσο για το λόμπι, δυστυχώς εξαφανίσθηκε εδώ και πολλά χρόνια. Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, σεβάσμιος και σοφός, εισέπραξε το ειρωνικό σχόλιο του προέδρου Μπους όταν τόλμησε να θίξει το θέμα των Σκοπίων.
Σκεπτόμουν, βλέποντας το σχετικό βίντεο, αν θα τολμούσε να κάνει το ίδιο αν είχε απέναντί του τον Ιάκωβο. Αλλά αυτά ανήκουν στο παρελθόν, λόμπι δεν υπάρχει και δεν απειλεί κανέναν.
Όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει τη δύσκολη μάχη του βέτο και της ονομασίας, κάποιοι προέβλεψαν πως οι Αμερικανοί στο τέλος θα βοηθούσαν τις ελληνικές θέσεις. Αυτό δεν έχει συμβεί ούτε μία στιγμή, παρά τις δημόσιες σχέσεις και την απέλπιδα προσπάθεια να μη χάσουμε το περίφημο blame game, τις εντυπώσεις δηλαδή μετά το βέτο.
Οι καλύτερες στιγμές της αμερικανικής κατανόησης έμειναν πίσω από κλειστές πόρτες, όταν χαρακτήρισαν «κακομαθημένα παιδιά» την ηγεσία των Σκοπίων.
Ας το πάρουμε, λοιπόν, απόφαση πως οι Αμερικανοί δεν είναι, με ψυχρούς γεωπολιτικούς όρους, «φίλοι μας» σε αυτήν την υπόθεση. Είναι δε πολύ πιθανό το πρωί της επόμενης Τετάρτης ο πρωθυπουργός στο Βουκουρέστι να τους έχει απέναντι και ως σκληρούς, πολύ σκληρούς, αντιπάλους. Και τότε θα πρέπει όλοι να θυμόμαστε, με ψυχραιμία, την άλλη όψη της μεταλλαγμένης ελληνοαμερικανικής σχέσης. Ότι, δηλαδή, η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα, με τα δικά της συμφέροντα, που δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τον αμερικανικό θυμό. Και εκείνοι δεν μας έχουν ανάγκη και εμείς όμως δεν έχουμε λόγο να τρέμουμε όταν θα θυμώσουν μαζί μας σε λίγες μέρες.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30/03/2008)