Μάταια προσπαθώ να καταλάβω ποια είναι η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ. Δηλαδή, τι θέλει και τι επιδιώκει για το άμεσο και το απώτερο μέλλον και πώς εναρμονίζει την καθημερινή πολιτική του παρουσία, την αντιπολίτευσή του, με αυτήν την επιδίωξη.
Ένα βράδυ άκουσα από φιλοπασόκο σχολιαστή της τηλεόρασης ότι η μόνη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ είναι να ξαναγίνει «κόμμα εξουσίας», να συγκεντρώσει γύρω του τους δυσαρεστημένους της Ν.Δ. (υπάρχουν πολλοί και για πολλούς λόγους) και να ξαναγίνει πόλος εκλογικής πλειοψηφίας. Προφανώς το ίδιο εννοούν και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όταν σε συνέδρια και σε ποικίλες άλλες συνάξεις, διαρκώς, επαναλαμβάνουν τη λέξη «ανάκαμψη» και «νέα αρχή».
Για να είμαι ειλικρινής δεν καταλαβαίνω και τη στρατηγική του ΣΥΝ. Μερικές φορές έχω την εντύπωση ότι κεντρική επιδίωξή του είναι η αναβίωση ενός τύπου «κρατικοποιημένου σοσιαλισμού», σοβιετικής εμπνεύσεως και αβάσταχτης νοσταλγίας. Και επειδή κανένας δεν το παίρνει στα σοβαρά, οι δυσαρεστημένοι στρέφονται προς τα εκεί επειδή είναι ο ολιγότερο επικίνδυνος πόλος. Φαίνεται ότι αυτός ο ανταγωνισμός μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ για τον προσεταιρισμό των δυσαρεστημένων ανάγκασε τον Γιώργο Παπανδρέου να διακηρύξει, προχθές από τη Βουλή, έναν επίσης «κρατικοποιημένο» σοσιαλισμό, μάλλον τριτοκοσμικής εμπνεύσεως της δεκαετίας του ’70. Έτσι, η μεταρρύθμιση (ή ο σημιτικός εκσυγχρονισμός) αφέθηκε στην αποκλειστικότητα της Ν.Δ. Και με αυτό το σύνθημα θα πορευθεί.
Στο ΠΑΣΟΚ από αβάσταχτη επίσης νοσταλγία φαντάζονται μια «ανάκαμψη» σαν εκείνη της δεκαετίας του ’70, υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Αυτή η φαντασίωση είναι που κάνει την «ανάκαμψη» φρούδη ελπίδα. Πρώτο, γιατί δεν υπάρχει πια ο Ανδρέας Παπανδρέου και δεύτερο, και το κυριότερο, δεν υπάρχουν οι όροι και οι δυνάμεις της εποχής εκείνης.
Τότε, ο Ανδρέας Παπανδρέου κατάφερε να ρίξει σ’ ένα είδος δοκιμαστικού σωλήνα ετερόκλητες, αλλά καταπιεσμένες, δυνάμεις και να επιτύχει μια απροσδόκητη χημική σύνθεση που ήταν το ΠΑΣΟΚ. Συνένωσε την αγανάκτηση των κεντρώων από την πραξικοπηματική απώλεια της νόμιμης εξουσίας το 1965, τους ταπεινωμένους από την ήττα και τους διωγμούς οπαδούς της Αριστεράς, τις φιλοδοξίες των μικρομεσαίων για ταξική αναβάθμιση, τις επιθυμίες του κεφαλαίου για αποτελεσματικότερη κρατική προστασία, τις από χρόνια καταπιεσμένες λαϊκές διεκδικήσεις και προπαντός την επιθυμία όλων για ενεργότερη πολιτική συμμετοχή και δράση. Το ετερόκλητο κράμα πέτυχε, δημιούργησε εκ του μηδενός στελέχη και κυβέρνησε επί είκοσι χρόνια. Τι απέδωσε είναι άλλο θέμα.
Σήμερα σχεδόν κανένα από τα στοιχεία εκείνου του κράματος δεν υπάρχει. Όσοι φαντασιώνονται μια «ανάκαμψη» με τους όρους του παλιού ΠΑΣΟΚ, μάλλον ματαιοπονούν. Πολλοί σπεύδουν να αποδώσουν τις ευθύνες στον αρχηγό του κόμματος, στον Γιώργο Παπανδρέου. Αν ο Γιώργος Παπανδρέου ευθύνεται σε κάτι, είναι ότι παλινωδεί μεταξύ του παλιού ΠΑΣΟΚ και της αρχικής του απόφασης «να τα αλλάξει όλα», χωρίς μέχρι σήμερα να έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Ακόμα και οι αλλαγές προσώπων, που δεν είναι το πιο σημαντικό, καταλήγουν σε φιάσκο.
Μερικοί ισχυρίζονται ότι η φορά των πραγμάτων θα οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στο αληθινό του μέγεθος και στον αληθινό του ρόλο. Ένα ΠΑΣΟΚ γύρω στο 25%, μάλλον κεντρώο, θα έχει πραγματικά σημαντικό ρόλο, όταν και η Ν.Δ. θα έχει χάσει την αυτοδυναμία, πράγμα που φαίνεται ότι έρχεται και κανένα τερτίπι του εκλογικού νόμου δεν μπορεί να το αποτρέψει. Διερωτώμαι, μήπως αυτή είναι η κρυφή στρατηγική του Γιώργου Παπανδρέου και του προσωπικού του επιτελείου...
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 29/03/2008)