Αν η ΔΕΗ επιλέξει τον λιθάνθρακα ως πρώτη ύλη για την παραγωγή μεγάλου μέρους ηλεκτρικής ενέργειας, θα μας φέρει σε σημείο διλήμματος, στο οποίο βρίσκονται ή βρέθηκαν και άλλες χώρες: να επιλέξουμε ανάμεσα στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη συνέχιση της ανάπτυξης με τον κλασικό τρόπο. Ουσιαστικά, πρόκειται για το γενικότερο δίλημμα που θέτει η οικολογία, ως θεωρία και πρακτική, που τελικά ορίζει και το αδιέξοδό της.
Η καταστροφή της ζούγκλας του Αμαζονίου είναι ίσως η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη. Το οικολογικό όμως αίτημα είναι μέχρι σήμερα εντελώς αναποτελεσματικό και επιπλέον συναντάει την εχθρότητα μεγάλου μέρους του βραζιλιάνικου λαού, που περιμένει από την καταστροφή πόρους για τη χώρα του και εργασία για τον ίδιο. Τα μεταλλαγμένα προϊόντα είναι ίσως η σοβαρότερη επέμβαση του ανθρώπου στη Φύση και στις φυσικές διαδικασίες. Ο οικολογικός όμως πόλεμος εναντίον των μεταλλαγμένων έχει κάποια απήχηση μόνο στις χορτασμένες χώρες. Για τους πεινασμένους λαούς της Αφρικής και της Ασίας, τα μεταλλαγμένα είναι απείρως προτιμότερα από την πείνα και από τον θάνατο από πείνα. Άπειρα τα παραδείγματα, όπου το οικολογικό αίτημα έρχεται σε σύγκρουση με τις ανάγκες της ζωής, οι οποίες είναι πολύ ισχυρότερες από το αίτημα και τελικά είναι αυτές που επιβάλλονται.
Επανερχόμαστε στον λιθάνθρακα της ΔΕΗ. Να σημειώσουμε πρώτα ότι το ενεργειακό έλλειμμα ήταν ήδη καθαρά ορατό εδώ και αρκετά χρόνια: η ζήτηση αυξάνεται με γοργότερο ρυθμό από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εν τούτοις, οι κυβερνήσεις και η ΔΕΗ δεν φρόντισαν να επεξεργασθούν γενικότερο και μακροπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο σχέδιο επενδύσεων ή οικονομικών μέτρων (π.χ. διαφορετικές τιμές για ορισμένες κατηγορίες κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος), ώστε να αποκατασταθεί κάποια ισορροπία ανάμεσα στη ζήτηση και στην προσφορά.
Νομίζω ότι τα μέτρα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από ιδιώτες (το οποίο υποχρεωτικά θα αγοράζει η ΔΕΗ!) εν ονόματι κάποιου ανταγωνισμού, που δεν προβλέπεται να είναι λιγότερο ψευδεπίγραφος από τον αντίστοιχο της τηλεφωνίας, περιέπλεξαν ακόμη περισσότερο τα πράγματα, περιορίζοντας τις πρωτοβουλίες και τις κινήσεις της ΔΕΗ.
Προσωπικά πιστεύω ότι οι συνδικαλιστές που και αυτοί επιδιώκουν να περιορίσουν τις πρωτοβουλίες της ΔΕΗ, αντικειμενικά εργάζονται για τα (εκ του νόμου) συμφέροντα των δήθεν ανταγωνιστών ιδιωτών.
Η ΔΕΗ επέλεξε τον λιθάνθρακα (και το φυσικό αέριο μέσω της υποχρεωτικής σύμπραξης με ιδιώτες), γιατί ουσιαστικά είναι η μόνη πηγή που της απομένει. Επιπλέον τα αποθέματα λιθάνθρακα είναι μεγάλα και σε πολλές χώρες. Τέλος, γιατί υπάρχει τρόπος να δεσμευθεί μεγάλο μέρος των αερίων θερμοκηπίου που εκπέμπονται από την καύση του λιθάνθρακα. Οπωσδήποτε, όμως, η πολιτεία και η ΔΕΗ έχουν υποχρέωση να πληροφορήσουν με ειλικρίνεια το κοινό για τις φυσικές ιδιότητες του λιθάνθρακα και για ποιους λόγους, οικονομικούς και άλλους, οδηγούνται σ’ αυτήν τη λύση.
Για ποιους λόγους, επίσης, σχεδόν περιφρονούνται οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, κυρίως η αιολική και η ηλιακή: Ίσως είναι ένας τομέας όπου μπορεί να επιστρατευθεί με ίσους όρους ο ιδιωτικός τομέας και να αναπτυχθεί πραγματικός και υγιής ανταγωνισμός. Φοβάμαι ότι αυτός που διαμορφώνεται τώρα είναι μάλλον «σικέ».
Η ΔΕΗ είναι μεγάλη επιχείρηση και έχει καθημερινή συναλλαγή με όλους τους Έλληνες. Έχει κάθε λόγο να είναι ανοιχτή, διαφανής και ειλικρινής.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11/04/2008)