Όταν τον Μάρτιο του 2004, η Νέα Δημοκρατία ανήρχετο στην εξουσία, ουδείς και περισσότερο από όλους η Κυβέρνησις της Ρωσίας, μπορούσε να προβλέψη την εξέλιξη που θα είχαν οι ελληνο-ρωσικές σχέσεις. Με τις συμβάσεις αγορών ρωσικών οπλικών συστημάτων στο μικροσκόπιο εξεταστικών επιτροπών και τον εισαγγελέα να αναζητή κάποιες δεκάδες εκατομμυρίων που «χάθηκαν» στον δρόμο από την Μόσχα προς την Αθήνα, το μέλλον προδιαγραφόταν μάλλον ζοφερό.
Και όμως διανύουμε σήμερα μια από τις καλύτερες περιόδους στις σχέσεις μας με την Ρωσία. Αυτό πιστοποιείται από το νέο, τρίτο κατά σειράν, ταξίδι του Πρωθυπουργού στη Μόσχα. Οι σχέσεις αυτές έχουν δημιουργήσει μια πρωτόγνωρη δυναμική οικονομικής αναπτύξεως με την αξιοποίηση της θέσεως της χώρας μας ως κομβικού σημείου σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι των ενεργειακών οδών.
Αυτή ήταν πάντα η δυναμική της Ελλάδος βασισμένη στην στρατηγική θέση της χώρας μας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Σταυροδρόμι τριών ηπείρων. Σταυροδρόμι εμπορικών και πολιτιστικών ανταλλαγών. Και τώρα σταυροδρόμι της ενέργειας. Του αγαθού στο οποίο στηρίζεται ο τεχνολογικός πολιτισμός μας.
Μοιραίο είναι στους δρόμους αυτούς να συμπορεύονται και να συγκρούονται δυνάμεις, συμφέροντα και φιλοδοξίες.
Και το πεδίο στο οποίο θα κριθούν οι ηγέτες της Ελλάδος, είναι ακριβώς η μαεστρία με την οποία θα διαχειρισθούν το σταυροδρόμι στο οποίο μας έταξε η μοίρα. Το σταυροδρόμι από όπου περνούν οι δρόμοι που συνδέουν τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολής (Κασπίας, Μέσης Ανατολής κλπ) με τις καταναλώτριες (και στερούμενες ιδίων ενεργειακών πόρων) χώρες της δυτικής Ευρώπης.
Διακεκηρυγμένα η χώρα μας ανήκει στην Δύση. Έχει κατακτήσει μια σημαντική θέση στους αμυντικούς και οικονομικούς οργανισμούς που διαμόρφωσαν το πρόσωπο του μεταπολεμικού κόσμου. Και τούτο πάλι χάρη στην στρατηγική της θέση. Διότι στα τελευταία 30 και πλέον χρόνια, ούτε συνέπεια, ούτε σταθερότητα, ούτε πολιτική με μακρόπνοους στόχους έχουμε να επιδείξουμε.
Δεν παύει όμως να αποτελούμε το ανατολικό άκρο του Δυτικού κόσμου και ως εκ τούτου το επικοινωνιακό μέτωπο και την γέφυρα προς την Ανατολή. Και ενώ την πραγματικότητα αυτή γνωρίζουν εξ ίσου καλά οι Δυτικοί μας σύμμαχοι και οι Ανατολικοί μας γείτονες (με την ευρεία έννοια του όρου), φαίνεται ότι, λιγότερο από όλους, εμείς δεν έχουμε συναίσθηση αυτής της πραγματικότητος.
Επιμένουμε να ερμηνεύουμε απλοϊκά την στάση των χωρών που επιδιώκουν να αντλήσουν οφέλη από την πολιτική φιλίας απέναντί μας και να μην βλέπουμε το βάθος των επιδιώξεων αυτών που αναζητούν «εναλλακτικούς» ενεργειακούς δρόμους σε άξονες έξω από τον χώρο τον οποίο ελέγχουμε.
Η αλήθεια είναι πως ούτε οι μεν είναι φίλοι μας, ούτε οι δε είναι εχθροί μας. Όλοι επιδιώκουν το συμφέρον τους. Και εμείς πρέπει να υπηρετούμε το δικό μας απηλλαγμένοι από συναισθηματικά στερεότυπα, τα οποία ούτε στην αλήθεια ανταποκρίνονται ούτε και έχουν θέση στην πολιτική.
Η προσέγγισίς μας στα ζητήματα πρέπει να είναι ευέλικτη και πολυδιάστατη. Όπως ακριβώς η πολιτική, η οποία έχει οδηγήσει στην σημερινή άνθηση των ελληνο-ρωσικών σχέσεων. Για την οποία το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Μόσχα αποτελεί απλώς έναν κρίκο στην αλυσίδα που υφαίνεται τα τελευταία χρόνια. Απαιτείται πολύς κόπος ακόμη και εξαιρετική διαπραγματευτική ικανότης, προκειμένου να ρεύση μέσα από την χώρα μας πετρέλαιο και φυσικό αέριο με όρους επωφελείς για όλες τις πλευρές. Και κυρίως για την δική μας.
Παραλλήλως, δεν πρέπει να μας διαφεύγη ότι σε ένα σταυροδρόμι όπως το δικό μας, δεν υπάρχει χειρότερη τακτική από την ταύτιση με μία από τις ενδιαφερόμενες πλευρές. Η ουσία της υψηλής πολιτικής που πρέπει να ασκείται, έγκειται στην ικανότητα διατηρήσεως ισορροπιών. Μόνον έτσι μεγιστοποιείται η δυνατότης της χώρας μας να εκμεταλλεύεται την κατάσταση και να αποτρέπη σχεδιασμούς εκτός περιοχής μας.
Επιπροσθέτως, η εμπλοκή ζητημάτων όπως το όνομα των Σκοπίων στους ενεργειακούς σχεδιασμούς θα αποτελούσε κολοσσιαίο λάθος. Σχετικά με τα Σκόπια πρέπει να βρούμε τρόπο αξιοπρεπούς λύσεως του αδιεξόδου στο οποίο μας οδήγησαν σφάλματα δεκαετιών, όχι όμως εις βάρος της εκμεταλλεύσεως της θέσεως μας στο σταυροδρόμι της ενέργειας.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 29/04/2008)