Ένας πυρηνικός κλοιός έχει αρχίσει να σχηματίζεται σταδιακά γύρω από την Ελλάδα. Στη Βουλγαρία οι εργασίες για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας θα αρχίσουν σε λίγους μήνες. Στην Τουρκία, η κυβέρνηση έχει προκηρύξει διεθνή μειοδοτικό διαγωνισμό για την κατασκευή του πρώτου της εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
Πρόκειται για την πρώτη από τις συνολικά τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις που σχεδιάζει να κατασκευάσει μέχρι το 2015.
Σχέδια για καινούργιες μονάδες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας έχουν και άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής: Η Ρουμανία, το Ισραήλ, η Ιταλία και αύριο πιθανότατα η Αίγυπτος, η Αλβανία και η ΠΓΔΜ. Μέσα στις επόμενες δυο δεκαετίες, και εφόσον υλοποιηθούν τα σχετικά προγράμματα των γειτονικών χωρών, αναμένεται να εγκατασταθούν πυρηνικοί αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 12.700 MW στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ο λόγος που αυτό συμβαίνει τώρα δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Η αύξηση στις τιμές των ορυκτών καυσίμων έχει αποτέλεσμα να καταστεί η πυρηνική ενέργεια ελκυστική επιλογή για πολλές χώρες που δεν είχαν ανάλογες φιλοδοξίες στο παρελθόν.
Στη χώρα μας, η κυβέρνηση φαίνεται να φλερτάρει με τη συγκεκριμένη επιλογή, χωρίς όμως να τολμά να το ομολογήσει. Μόλις πριν από λίγες ημέρες στην ομιλία του στο συνέδριο Αthens Summit 2008, ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γ. Σουφλιάς χαρακτήρισε την πυρηνική ενέργεια «πράσινη», διατύπωση που ερμηνεύτηκε ότι ανοίγει τη πόρτα για την πιθανή χρήση της και στην Ελλάδα.
Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι φυσικά αθώα ούτε και «πράσινη». Δεν αποτελεί καν φθηνή επιλογή. Ωστόσο, πρέπει να παραδεχθούμε ότι η δαιμονοποίησή της στην Ελλάδα δεν προάγει το δημόσιο συμφέρον. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να εξετάζουμε αντικειμενικά και με νηφαλιότητα τα δεδομένα.
Υπάρχουν τρία σημαντικά ζητήματα, που πρέπει να μας προβληματίσουν. Κατ’ αρχάς, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ενός ατυχήματος, είτε λόγω αστοχίας υλικών είτε λόγω ανθρώπινου λάθους. Ουσιαστικό πρόβλημα αποτελεί και το πρόβλημα της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων, για τα οποία δεν έχει βρεθεί κάποια απόλυτα ασφαλής μέθοδος αδρανοποίησης. Τρίτο ζήτημα είναι η εξασφάλιση των πυρηνικών εγκαταστάσεων από πιθανές εγκληματικές ενέργειες.
Εν αντιθέσει με τα όσα υποστηρίζουν οι θιασώτες της, η πυρηνική ενέργεια δεν αποτελεί φθηνή λύση. Oταν συνυπολογίσουμε το υψηλό κόστος κατασκευής, τα αυξημένα μέτρα προστασίας λόγω υψηλής σεισμικότητας, η αυξανόμενη τιμή του ουρανίου, όπως και το κόστος απόσυρσης των εγκαταστάσεων, τότε αντιλαμβάνεται κανείς ότι αποτελεί μια από τις πλέον ακριβές λύσεις για το ενεργειακό έλλειμμα μιας χώρας σαν τη δική μας.
Εύλογα δημιουργείται τότε το ερώτημα γιατί οι γειτονικές χώρες επιμένουν τόσο πολύ στη δημιουργία πυρηνικών υποδομών. Η αλήθεια είναι πολύ απλά ότι η πυρηνική ενέργεια δεν είναι μια ακόμα μορφή ενέργειας. Η κατοχή της προσφέρει μια «ψευδαίσθηση ανεξαρτησίας».
Γεωπολιτική αναβάθμιση
Ως εκ τούτου, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους πρέπει να μας απασχολούν οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Οι χώρες που αποκτούν πρόσβαση σε πυρηνική τεχνολογία υφίστανται μια γεωπολιτική αναβάθμιση.
Επίσης οι ενεργειακές τους υποδομές αναπτύσσονται και θέσεις εργασίας δημιουργούνται. Αποκτούν σε τελική ανάλυση ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με την Ελλάδα.
Τι πρέπει να κάνουμε ως χώρα απέναντι στον κλοιό που χτίζεται γύρω μας σιγά σιγά;
Δυστυχώς, οι πρωτοβουλίες της χώρας μας περιορίζονται στην εκ του μακρόθεν παρακολούθηση του θέματος. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα βάσει διεθνών συνθηκών έχει δικαίωμα λόγου και ενημέρωσης για τις πυρηνικές δραστηριότητες των γειτονικών της χωρών. Ενα δικαίωμα, που η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει εξασκήσει ακόμα. Η Ελλάδα οφείλει να ζητήσει από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας πλήρη επίσημη ενημέρωση για τις δραστηριότητες των γειτόνων μας και εγγυήσεις για τον τρόπο χρήσης, ασφάλειας και λειτουργίας αυτών των εγκαταστάσεων.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που μπορούμε να κάνουμε. Σήμερα, οι διεθνείς σχέσεις χαρακτηρίζονται από σταθερά αυξανόμενη αλληλεξάρτηση, απαιτώντας κοινές λύσεις σε κοινά προβλήματα. Η Ελλάδα πρέπει άμεσα να έρθει σε επαφή με τις χώρες της Ευρώπης που εναντιώνονται στη χρήση πυρηνικής ενέργειας και να προωθήσει τη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτικής στο ζήτημα αυτό. Δεν υπάρχει καμία διαφορά ως προς το επίπεδο ασφαλείας μας, από το αν ένα πυρηνικό εργοστάσιο λειτουργεί στη Βουλγαρία ή στα Σκόπια, πλάι στα ελληνικά σύνορα, ή το ίδιο αυτό εργοστάσιο είναι ελληνικό, μέσα στη χώρα μας. Οι κίνδυνοι μας αφορούν όλους, άρα το ίδιο πρέπει να ισχύει και για τις λύσεις.
Ολα αυτά βεβαίως εφόσον η κυβέρνηση πάψει επιτέλους να στέλνει αντιφατικά μηνύματα μέσω των υπουργών της ως προς τις πραγματικές προθέσεις της για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας και στη χώρα μας.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11/05/2008)