Με αμείωτη ένταση συνεχίζεται (και) επί ελληνικού εδάφους η σκληρή αμερικανορωσική αντιπαράθεση για τον έλεγχο της ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή Ευρώπης- κοντινής Ανατολής. Το σκληρό γεωπολιτικό και οικονομικό παιχνίδι απέκτησε νέες διαστάσεις προ τριμήνου, με την οριστική ιταλορωσική συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream, ο οποίος θα συνδέει τις δύο χώρες παρακάμπτοντας για πρώτη φορά την Τουρκία σε αυτή τη διαδρομή και την πλήρη «αντιπαλότητα» αυτού του αγωγού με τον Νabucco, που είναι αμερικανικής εμπνεύσεως, δεν μεταφέρει ρωσικό αέριο και υποβαθμίζει τον ρόλο της Μόσχας στην τροφοδοσία της Δυτικής Ευρώπης με το πολύτιμο καύσιμο.
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους και το πετρελαϊκό λόμπι των ΗΠΑ, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και οι πανίσχυρες εταιρείες φυσικού αερίου και πετρελαίου που ελέγχει από τη Μόσχα, ο ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι (αλλά και ο προκάτοχός του Ρομάνο Πρόντι ), ο τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο έλληνας πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και πλήθος υπουργών, διπλωματών, τεχνοκρατών και συμβούλων, εμπλέκονται στο παρασκήνιο αλλά και στο προσκήνιο ως πρωταγωνιστές μιας παράστασης που κοστίζει περί τα 20 δισ. δολάρια!
Όλα ξεκίνησαν το 2002, όταν στη Βουδαπέστη, αυστριακοί, ρουμάνοι, βούλγαροι, τούρκοι και Ούγγροι επίσημοι συζήτησαν για πρώτη φορά για έναν αγωγό φυσικού αερίου που ξεκινώντας από την Κασπία θα κατέληγε στην Αυστρία τροφοδοτώντας όλη την Ευρώπη με αέριο αρχικά αζερικό και αργότερα ιρακινό και τουρκμενικό. Δύο χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2004, στη Βιέννη συναντήθηκαν περίπου οι ίδιοι αξιωματούχοι και παρουσίασαν το μεγαλεπήβολο σχέδιο για τον αγωγό των 3.300 χιλιομέτρων, με κόστος πάνω από 5 δισ. δολάρια. Για να γιορτάσουν το γεγονός πήγαν το ίδιο βράδυ στην Όπερα της Βιέννης όπου παιζόταν ο «Ναμπούκο» του Βέρντι. Εντυπωσιασμένοι από την προσωπικότητα του Ναβουχοδονόσορα, ονόμασαν έτσι και τον αγωγό!
Οι Ρώσοι, ανήσυχοι και προβληματισμένοι από τις προθέσεις αυτές, επεξεργάστηκαν με άκρα μυστικότητα την κατασκευή νέου αγωγού φυσικού αερίου συνολικού μήκους 3.200 χιλιομέτρων (τα 900 υποθαλάσσια στον Εύξεινο) που θα συνδέει τη Ρωσία με την Ευρώπη. Τη συμφωνία υπέγραψαν η ιταλική ΕΝΙ και η ρωσική Gazprom. Οι Ρώσοι σκοπεύουν να τροφοδοτήσουν τον νέο αγωγό με περίπου 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, ώστε να «κλειδώσουν» την ευρωπαϊκή αγορά και να προλάβουν τους αντιπάλους, υπολογίζοντας ότι προς το παρόν οι του «Ναμπούκο» δεν μπορούν να προμηθευτούν αέριο.
Η κατασκευή του νέου αγωγού (South Stream) θα κοστίσει πάνω από 10 δισ. ευρώ, ενώ αυτός θα διασχίζει υποθαλασσίως τη Μαύρη Θάλασσα ως τη Βουλγαρία όπου θα χωρίζεται σε δύο τμήματα, το ένα προς την Αυστρία και το άλλο προς την Ελλάδα και στη συνέχεια στο Οτράντο στη Νότια Ιταλία. Οι εργασίες θα ξεκινήσουν το 2009 ή το 2010, ενώ οι επενδύσεις θα κατανεμηθούν εξίσου στην ΕΝΙ και στην Gazprom. Επιβεβαιώνεται έτσι πανηγυρικά η ισχυρή συμμαχία της Ρώμης με τη Μόσχα στα ενεργειακά, που φθάνει στα όρια της εξαρτημένης συνεργασίας, ανεξάρτητα εάν στην Ιταλία κυβερνούν κεντροαριστεροί ή κεντροδεξιοί. Άλλωστε, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΝΙ κ. Π. Σκαρόνι είναι διακομματικός στην Ιταλία και μέγας θαυμαστής του Πούτιν. Τον Ιούνιο του 2007, από την Κωνσταντινούπολη, ο έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής ανακοίνωσε και τη συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό, δυσαρεστώντας έντονα τον κ. Ερντογάν που βλέπει να μένει έξω από το παιχνίδι, αλλά κυρίως τον Τζορτζ Μπους και την Κοντολίζα Ράις που δεν είχαν πληροφορηθεί εγκαίρως τις εξελίξεις και μήνες τώρα προσπαθούσαν να κλείσουν στους Ρώσους τον δρόμο προς την Ευρώπη.
Μάλιστα, οι Αμερικανοί είχαν κανονίσει ώστε στην Πόλη να συναντηθεί ο Καραμανλής με τον αζέρο ηγέτη κ. Αλίεφ για να κανονίσουν όλες τις λεπτομέρειες συνεργασίας στους αγωγούς, του «Ναμπούκο» περιλαμβανομένου, παρ΄ όλο που δεν περνά από την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τη «Wall Street» όμως της 16ης Ιουλίου και τον αρθρογράφο της κ. Γκάι Χαζάν, ο κ. Καραμανλής «σνομπάρισε» τον αζέρο ηγέτη, επειδή τα είχε ήδη βρει με τον κ. Πούτιν.
Επίσης, η Ουάσιγκτον γκρίνιαξε ότι όταν ο κ. Καραμανλής είδε τον αμερικανό υφυπουργό κ. Νίκολας Μπερνς για ενεργειακά θέματα δεν του είπε απολύτως τίποτε για την πρόθεση της Ελλάδας να συμμετάσχει στον «επίμαχο» αγωγό που αποτελεί πλέον κόκκινο πανί για τους Αμερικανούς. Με τη δημιουργία του αγωγού ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα αποκτήσει σημαντικό ενεργειακό προβάδισμα στην τροφοδοσία της Ευρώπης, κάτι που δεν αρέσει καθόλου στον Τζορτζ Μπους. Όλες τις αμερικανικές αντιρρήσεις εξέφρασε με τον πλέον γλαφυρό τρόπο στην Αθήνα ο αμερικανός υφυπουργός Μάθιου Μπράιζα, όταν επισκέφθηκε την ελληνική πρωτεύουσα.
Όσον αφορά την καθαρή ελληνική συμμετοχή στον αγωγό, φαίνεται ότι από το Μπουργκάς θα κατευθυνθεί στην Αλεξανδρούπολη, σε παράλληλη πορεία με τον αγωγό πετρελαίου που επίσης ελέγχεται από τους Ρώσους. Στη συνέχεια θα συνεχίζει προς Θεσσαλονίκη, ενώ εκεί υπάρχει διαφορετική προσέγγιση Μόσχας- Αθήνας, αφού ο κ. Καραμανλής επιθυμεί παράλληλη πορεία με τον «ελληνοτουρκικό» αγωγό, δηλαδή Θεσσαλονίκη- Σταυρολιμένα Πάργας- Οτράντο, ενώ ο κ. Πούτιν προτιμά από την Ηπειρο ο αγωγός να κατευθυνθεί βόρεια και να διέλθει από την Αλβανία, περνώντας στην Ιταλία, είτε από την Αυλώνα είτε από το Δυρράχιο.
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει απειλή εμπορικής υποβάθμισης του ελληνοτουρκικού αγωγού φυσικού αερίου που θα καταλήγει στην Ιταλία, κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει την ιταλική Εdison, η οποία έχει και το μεγαλύτερο μέρος της εμπορικής εκμετάλλευσης του αγωγού Τουρκίας- Ελλάδας- Ιταλίας και είναι πλήρως ανταγωνιστική στην Ιταλία με την ΕΝΙ, που είναι ο συνεταίρος της Gazprom στον άλλο αγωγό, τον (South Stream)!
Ο διαχειριστής του South Stream, δηλαδή η Gazprom, θα είναι παραγωγός και εξαγωγέας ταυτόχρονα, άρα θα έχει πλήρες συγκριτικό πλεονέκτημα από τους ανταγωνιστικούς αγωγούς, φυσικά και από τον ελληνοϊταλικό. Στην Αθήνα πάντως δεν φαίνεται να ανησυχούν για αυτό το ενδεχόμενο και δηλώνουν πλήρως ικανοποιημένοι επειδή πέτυχαν να βρίσκονται σαν κρίκος στην αλυσίδα ενός πολύ σημαντικού αγωγού, από τον οποίο έμεινε απέξω η Άγκυρα.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/06/2008)